Η αλεξιθυμία προέρχεται: από το αρχαίο ρήμα Αλέξω που σημαίνει απωθώ ή προστατεύω, και το Θυμία – Θυμός που είναι το συναίσθημα.
Μήπως δυσκολεύεσαι να διακρίνεις το ένα συναίσθημα από το άλλο;
Μήπως ταλαιπωρείσαι από ανεξήγητες σωματικές ενοχλήσεις, όπως ταχυκαρδία, πόνο στο στομάχι, εξάψεις;
Μήπως δυσκολεύεσαι να ξεχωρίσεις το συναίσθημα από μία σωματική ενόχληση;
Η αλεξιθυμία είναι μια εκδήλωση αμυντικού μηχανισμού, απέναντι σε καθετί που μας προκαλεί στρες. Είναι εκείνο τα χαρακτηριστικό της προσωπικότητας που καθιστά το άτομο αδύνατο να προσδιορίσει και περιγράψει τα συναισθήματά του, καθώς και να αναγνωρίσει τα συναισθήματα των άλλων. Αναφέρεται ως βασική διεργασία συναισθηματικής λειτουργίας, με κυριότερη εκδήλωση τον φόβο ψυχικού ή σωματικού κατακερματισμού και ενεργοποιείται μέσα από την ηθική της αξιοπρέπειας.
Λίγη ιστορία
Ως επιστημονικός όρος, η αλεξιθυμία, αναφέρθηκε για πρώτη φορά το 1973 από τον Έλληνα ψυχίατρο Πέτρο Σιφναίο και περιέγραφε την ελλιπή ικανότητα του ατόμου να βιώσει, αναγνωρίσει και εκφράσει τα δικά του συναισθήματα και των άλλων. Η δυσκολία έγκειται στην αντίληψη των συναισθημάτων και στην ικανότητα διάκρισής τους.
Συμπτωματολογία
Έτσι, λοιπόν, η Α στερητικό α (έλλειψη) – λεξι λέξις (λέξη) – θυμία (συγκίνηση) είναι η έλλειψη λέξεων για τα συναισθήματα και μπορεί να οδηγήσει σε ανεπαρκή ενσυναίσθηση.
Στα άτομα με αλεξιθυμία παρατηρείται ελλιπής φαντασία και δυσκολία συμμετοχής στο συμβολικό παιχνίδι, καθώς και στην κατανόηση των αφηρημένων εννοιών. Συμπεριφοριστικά, έχει παρατηρηθεί αυξημένη παρορμητικότητα, η οποία απορρέει από τη δυσκολία συναισθηματικής αυτορρύθμισης, καθώς το άτομο αγνοεί τις επιπτώσεις της συμπεριφοράς στους άλλους ανθρώπους.
Κατηγορίες:
Η αλεξιθυμία εμφανίζεται σε ποσοστό περίπου 10% των ανθρώπων και διακρίνεται σε δύο κατηγορίες.
Πρωτογενής κατηγορία: κληρονομικότητα, γονίδια, γενετικές ανωμαλίες στη νευρολογική ανάπτυξη κ.λ.π.
Δευτερογενής κατηγορία: είναι επίκτητη και σχετίζεται με το περιβάλλον (μετατραυματικό άγχος ή συναισθηματικά παραμελημένη παιδική ηλικία).
Η επίκτητη κατηγορία αφορά έναν μικρότερο αριθμό ανθρώπων (με διπλάσιο αριθμό εμφάνισης στους άνδρες συγκριτικά με τις γυναίκες), που κάποια στιγμή στη ζωή τους ενδεχομένως να εμφανίσουν αλεξιθυμία. Παράγοντες επικινδυνότητας είναι η κατάχρηση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών.
Συννοσηρότητα:
Η αλεξιθυμία μπορεί να έχει συννοσηρότητα με άλλες διαταραχές, π.χ. Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας, Αγχώδης Διαταραχή, Αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας, Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή, Σχιζοφρένεια και Κατάθλιψη. Η αλεξιθυμία διαδραματίζει σημαντικό και περίπλοκο ρόλο στη διαταραχή του αυτιστικού φάσματος, καθώς περίπου το ήμισυ των ατόμων στο φάσμα του αυτισμού εκτιμάται ότι έχουν αλεξιθυμία. Το αν απορρέει από τα βασικά ελλείμματα του αυτισμού ή αντιστρόφως είναι υπό επιστημονική διερεύνηση.
Αλεξιθυμία και ψυχική υγεία
Η ελλιπής συναισθηματική αντίληψη συχνά προκαλεί προβλήματα στις σχέσεις. Το συναισθηματικό μοίρασμα, π.χ. η ανάγκη να νιώθει κάποιος ότι τον εκτιμούν, τον θαυμάζουν, τον αγαπούν ή ακόμα τα αισθήματα αδυναμίας ή απόρριψης, είναι πολύ σημαντικό σε μια σχέση. Παρότι δε θεωρείται επίσημα ψυχική διαταραχή, έχει αρνητικό αντίκτυπο στη ζωή του ανθρώπου, τόσο στις σχέσεις του, όσο και στην καριέρα, τις φιλίες, την κοινωνική ζωή.
Θεραπεία
Η πιο αποτελεσματική θεραπεία συμπεριφοριστικής προσέγγισης βασίζεται στο χτίσιμο των δεξιοτήτων των ανθρώπων να αναγνωρίζουν, να εκφράζουν και να περιγράφουν τα συναισθήματά τους. Άλλες συμπληρωματικές και εναλλακτικές θεραπείες περιλαμβάνουν την ανάγνωση βιβλίων με έντονα συγκινησιακά στοιχεία, τεχνικές χαλάρωσης, ημερολόγιο και ομαδική θεραπεία, με στόχο τη βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων.
Να μη ξεχνούμε τα λόγια του Γ. Ρίτσου: “Αν δεν μπορέσω να το δεις κι εσύ, μοιάζει σα να μη το ’χω…”
Πηγές:
https://www.iatronet.gr/ygeia/psyxiki-ygeia/article/44480/alexithymia-otan-den-ekfrazw-ta-synaisthimata-moy.html
https://www.onmed.gr/ygeia-psyhikh/story/312798/mporei-na-eiste-alexithumikoi-deite-ta-sumptomata
