Ο χρόνος είναι σχετικός… Σίγουρα αυτή είναι μια φράση που όλοι έχουμε ακούσει και πει. Ανάλογα το πλαίσιο όμως και τη στιγμή διαφοροποιείται και το νόημά της. Βλέπουμε τη σχετικότητα του χρόνου ως παρηγοριά; Μας εξυπηρετεί κάπου ίσως; Μήπως αυτό μας οδηγεί στην αναβλητικότητα. Σε κάθε περίπτωση, ό χρόνος ως μετρήσιμη μονάδα γνωρίζουμε ότι πράγματι μπορεί να περνάει πολύ γρήγορα ή πολύ αργά, ανάλογα πως τον ξοδεύουμε.
Πώς βλέπουμε τον χρόνο
Το φάσμα του χρόνου αφορά το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Επιπλέον, ανάλογα με το που εστιάζουμε, έχουμε και διαφορετικές ματιές. Είμαστε κολλημένοι στα θετικά ή τα αρνητικά του παρελθόντος; Αντίστοιχα κοιτάμε με αισιοδοξία ή απαισιοδοξία το μέλλον; Ζούμε πραγματικά στο τώρα ή ξεγλιστράμε λίγο και στο παρελθόν ή στο μέλλον; Η οπτική του καθενός μπορεί να αποκαλύψει τη σχέση του με το χρόνο και να τον βοηθήσει να καταλάβει πως αντιμετωπίζει διάφορες συνθήκες στη ζωή του. Καθώς ο χρόνος είναι πάντα παρών και όλα διαδραματίζονται σε ένα χρονικό πλαίσιο.
Ιδανικά…
Μία σημαντική αξιοποίηση και εστίαση στα θετικά του παρελθόντος (ρίζες). Μαζί με ικανή εστίαση στους στόχους και τις υπαρξιακές ανησυχίες του μέλλοντος (φτερά). Και σε συνδυασμό με ικανή επικέντρωση στην ικανοποίηση στο παρόν (ενέργεια).
Αναβλητικότητα
Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι όλων των ανθρώπων και συμβαίνει αναπόφευκτα. Όλοι κάποια στιγμή υποκύπτουν στον πειρασμό της αναβλητικότητας. Ειδικά όταν πρόκειται για καταστάσεις οι οποίες δεν είναι πολύ ευχάριστο να διεκπεραιωθούν και φέρουν μεγάλη ευθύνη και υποχρέωση. Η αναβλητικότητα είναι φυσιολογική μέχρι να γίνει δυσλειτουργική. Προτού λοιπόν κολλήσετε την ταμπέλα της αναβλητικότητας αναλογιστείτε αν όντως αποτελεί μια συνθήκη που δεν σαν ευνοεί. Συμβαίνει συχνά; Παρατηρείτε κάποιο συγκεκριμένο μοτίβο;
Είδη αναβλητικότητας
Η Συμπεριφορική αναβλητικότητα αναφέρεται στις εργασίες, δουλειές, οικονομικές διευθετήσεις, κλπ. Από την άλλη υπάρχει η αναβλητικότητα σε επίπεδο αποφάσεων. Τουτέστιν, αλλαγή δουλειάς, θέματα σχέσεων, επιλογές ζωής, προσωπική ανάπτυξη. Κάθε ένας ίσως επιλέγει ασυνείδητα έναν συγκεκριμένο τομέα που αναβάλλει τα πράγματα. Που έγκειται λοιπόν η δυσκολία;
Λόγοι αναβλητικότητας
Συχνά μοιάζουν ιδιαίτερα λογικοί και στοιχειοθετημένοι. Ίσως στην κορυφή της λίστα βρίσκεται το «είμαι πολύ κουρασμένη/ος». Έπειτα ακολουθούν άλλες αιτίες όπως:
Δεν έχω τα απαραίτητα υλικά / μέσα / πηγές
Είναι πολύ αργά για να ξεκινήσω σήμερα
Καλύτερα να περιμένω μέχρι να ανέβει η διάθεσή μου
Έχω χρόνο…. / έχω πονοκέφαλο
Οι άνθρωποι πολύ συχνά θέτουμε εμπόδια μόνοι μας, τα οποία μας εξυπηρετούν στο να μην πραγματωθεί κάτι που θέλουμε. Συνεπώς, όλα αυτά μοιάζουν περισσότερο σαν δικαιολογίες και επιβεβλημένα από εμάς τους ίδιους εμπόδια, παρά σαν αιτίες ως πηγή της αναβολής. Ας σκεφτούμε κατά πόσο μιλάμε για μεμονωμένα περιστατικά ή επαναλαμβανόμενα μοτίβα. Γιατί στην πραγματικότητα δεν θέλουμε ή δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι;
Τι υπάρχει πίσω από την αναβλητικότητα
Κατά βάθος, υπάρχουν πολλοί που φοβούνται την αποτυχία, την ατέλεια, την κριτική και την αξιολόγηση. Από την άλλη ίσως φοβούνται και την επιτυχία. Και μετά, την διεύρυνση των προσδοκιών και την ανάληψη επιπλέον υποχρεώσεων – φορτίων. Άλλοι φόβοι εδράζονται στον αποχωρισμό από κάτι οικείο ακόμη και αν δεν «ρολάρει» ή μας κρατάει στάσιμους. Φόβος για την οικειότητα, με αποτέλεσμα να μένει κανείς απόμακρος και απομονωμένος. Την αβεβαιότητα ή το άγνωστο ή και τις πιθανές δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίσει κάποιος. Τον έλεγχο και την πίεση των άλλων – όπως παλιά – και αντιστέκονται μέσω της αναβλητικότητας. Και σίγουρα μερικοί πιστεύουν πως έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και δεν θα τα καταφέρουν εκ προοιμίου. Μήπως τελικά αυτό που φοβάται κάποιος να είναι ο ίδιος του ο εαυτός; Κι αυτό συνοδεύεται από φράσεις όπως «δεν μου ανήκει ψυχικά αυτός ο στόχος, δεν έχει αξία για μένα». Τέλος, μερικοί νιώθουν ότι οι προσδοκίες είναι παράλογες. Και φυσικά ας μην ξεχνάμε και την απουσία κινήτρου.
Επιπτώσεις της χρόνιας αναβλητικότητας
Πρώτα από όλα, αυξημένο άγχος, φτωχή ποιότητα ύπνου, χαμηλές προοπτικές στην εργασιακή εξέλιξη (ειδικά όπου απαιτείται αυτονομία και πρωτοβουλίες). Επίσης η αναβλητικότητα συνδέεται με κατάθλιψη και στρες. Μειωμένη φροντίδα υγείας. Φαίνεται να υπονομεύει σχέσεις μιας που σταδιακά οδηγεί σε αθέτηση δεσμεύσεων και παραμέληση πτυχών της σχέσης. Το ίδιο task γίνεται ακόμη πιο περίπλοκο και μεγάλο, όσο αναβάλλεται. Η αυτοεκπληρούμενη προφητεία ενεργοποιείται, η αίσθηση ότι δεν μπορούμε να το καταφέρουμε εδραιώνεται, η αποφυγή διαιωνίζεται, οι στόχοι δεν ευοδώνονται. Και τελικώς η αναβλητικότητα είναι ένας φαύλος κύκλος, που ξεκινά από εμάς και καταλήγει σε εμάς, με πυρήνα τον εαυτό μας!
Ο δρόμος της αλλαγής
Φυσικά δεν είμαστε καταδικασμένοι σε μια κατάσταση από την στιγμή που αποφασίζουμε να την αλλάξουμε. Και πράγματι μπορεί να αλλάξει. Ας σκεφτούμε λοιπόν, πως μας πληγώνει η αναβλητικότητα; Τι επιπτώσεις επιφέρει σε εμάς συγκεκριμένα; Επιπλέον, κάθε κατάσταση έχει ένα παράπλευρο όφελος. Μήπως λοιπόν η αναβλητικότητα με εξυπηρετεί σε κάτι άλλο τη στιγμή που φαίνεται ότι μόνο με ζημιώνει; Η απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα είναι η ρίζα του προβλήματος. Η αναβλητικότητα εμφανίζεται ως ένα σύμπτωμα που θέλει κάτι να μας πει. Αξίζει να το διερευνήσουμε και έπειτα να οραματιστούμε την επόμενη μέρα χωρίς αναβολές.
Άλλωστε ας μην ξεχνάμε ότι ο δρόμος του αύριο οδηγεί στη χώρα του ποτέ…
