Διαταραχές προσωπικότητας στο ICD-11
Η 11η αναθεώρηση της Διεθνούς Ταξινόμησης των Νόσων (ICD-11) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) περιλαμβάνει μια θεμελιωδώς νέα προσέγγιση για τις Διαταραχές Προσωπικότητας (εφεξής ΔΠ). Το παρόν άρθρο θα παρουσιάσει αυτή τη νέα προσέγγιση του ICD-11.
Αντί της διάγνωσης των ΔΠ σύμφωνα με τους γνωστούς κατηγορικούς τύπους, ο ιατρός πρέπει τώρα να επικεντρωθεί στις γενικές δυσλειτουργίες της ατομικής και της διαπροσωπικής λειτουργίας σε ποικίλα πλαίσια και σε διαφορετικές σχέσεις (π.χ., ρομαντικές σχέσεις, στο σχολείο/στην εργασία, σχέση γονέα-παιδιού, οικογενειακές σχέσεις, φιλικές σχέσεις, σχέσεις με τους συνομηλίκους) του ατόμου, οι οποίες μπορούν να ταξινομηθούν ανάλογα με τη σοβαρότητά τους:
- Ήπια Διαταραχή Προσωπικότητας
- Μέτρια Διαταραχή Προσωπικότητας &
- Σοβαρή (Severe) Διαταραχή Προσωπικότητας.
Προκειμένου να χαρακτηρίσει περαιτέρω μεμονωμένα χαρακτηριστικά, ο κλινικός έχει επίσης την επιλογή να καθορίσει έναν ή περισσότερους τομείς χαρακτηριστικών που συμβάλλουν στην ατομική έκφραση της δυσλειτουργίας της προσωπικότητας. Αυτοί οι τομείς χαρακτηριστικών είναι:
- η Αρνητική Συναισθηματικότητα (Negative Affectivity)
- η Αποστασιοποίηση (Detachment)
- η Αντικοινωνικότητα (Dissociality)
- η Άρση των αναστολών (Disinhibition)
- η Αναγκαστικότητα (Anankastia)*.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ορίζει την αναγκαστικότητα στη διαταραχή προσωπικότητας ή στη δυσκολία της προσωπικότητας (Personality Difficulty) ως ένα από τα «Εξέχοντα χαρακτηριστικά ή μοτίβα προσωπικότητας» που σχετίζονται με τη διαταραχή της προσωπικότητας:
Η αναγκαστικότητα είναι μια εμμονή όπου ένα άτομο αισθάνεται αναγκασμένο να ενεργήσει ή να σκεφτεί ενάντια στη θέλησή του. Το βασικό του τομέα των χαρακτηριστικών αναγκαστικότητας είναι η εστίαση στο άκαμπτο μοτίβο της τελειότητας και του σωστού και του λάθους, στον έλεγχο της συμπεριφοράς του ατόμου και των άλλων και στον έλεγχο των καταστάσεων για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με αυτά τα μοτίβα. Οι συχνές εκδηλώσεις της αναγκαστικότητας, που δεν υπάρχουν όλες σε ένα άτομο σε μια δεδομένη στιγμή, περιλαμβάνουν:
- την τελειομανία (π.χ., ανησυχία για τους κοινωνικούς κανόνες, τις υποχρεώσεις και τους κανόνες του σωστού και του λάθους, σχολαστική προσοχή στη λεπτομέρεια, άκαμπτη, συστηματική, καθημερινή ρουτίνα, υπερ-προγραμματισμός, έμφαση στην οργάνωση, την τάξη και την τακτοποίηση) &
- τη συναισθηματική και συμπεριφορική ακαμψία (π.χ. άκαμπτος έλεγχος της συναισθηματικής έκφρασης, πείσμα και ακαμψία, αποφυγή κινδύνων, επιμονή και διαβούλευση).
Τέλος, με σκοπό τη διευκόλυνση της αναγνώρισης των ατόμων που ενδέχεται να ανταποκριθούν σε θεραπείες που βασίζονται σε στοιχεία σύμφωνα με διεθνείς και εθνικές κατευθυντήριες γραμμές, συμπεριλήφθηκε ένας προσδιοριστής Μεταιχμιακού Μοτίβου, ο οποίος βασίζεται στα διαγνωστικά κριτήρια της Μεταιχμιακής Διαταραχής Προσωπικότητας του DSM-5.
*Δάνειο από τα Αρχαία Ελληνικά ἀναγκαστικός από το ἀναγκάζω.
Πηγή
6D11.4 Anankastia in personality disorder or personality difficulty – ICD-11 MMS
Βιβλιογραφία
Bach, B., Kramer, U., Doering, S. et al. The ICD-11 classification of personality disorders: a European perspective on challenges and opportunities. bord personal disord emot dysregul 9, 12 (2022). https://doi.org/10.1186/s40479-022-00182-0
