Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ) ή αλλιώς γνωστή ως ADHD είναι μία διαταραχή της ψυχικής υγείας, η οποία περιλαμβάνει ένα μοτίβο επίμονων προβλημάτων. Τα άτομα που έχουν ΔΕΠΥ εμφανίζουν πιο συχνά σημάδια υπερκινητικότητας, έλλειψη συγκέντρωσης και προσοχής και έχουν πιο παρορμητικό χαρακτήρα. Μπορεί να έχει επιδράσεις στο σχολικό και εργασιακό περιβάλλον, ή ακόμη και στην προσωπική/ οικογενειακή ζωή του ασθενή.
Αν και ονομάζεται ΔΕΠΥ ενηλίκων, είναι πολύ πιθανόν να εμφανιστούν συμπτώματα και κατά την παιδική ηλικία. Στην περίπτωση των ενηλίκων η υπερκινητικότητα μπορεί να μειωθεί, αλλά η παρορμητικότητα, η ανησυχία και η απόσπαση της προσοχής μπορεί να συνεχιστούν.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ
Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητα διακρίνεται σε 3 τύπους:
- O κυρίαρχος τύπος της ελλειμματικής προσοχής
- Ο κυρίαρχος τύπος της υπερκινητικότητας
- Ο συνδυαστικός τύπος της ελλειμματικής προσοχής και της υπερκινητικότητας
1. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ
- Δυσκολία συγκέντρωσης του ασθενή στα μαθήματα ή όταν του μιλούν.
- Δυσκολία οργάνωσης εργασιών και προγράμματος.
- Ο ασθενής ξεχνάει εύκολα σημαντικές πληροφορίες.
- Απόσπαση προσοχής από θορύβους ( όπως για παράδειγμα ειδοποιήσεις στο κινητό ).
- Συχνά ξεχνάει απαραίτητα πράγματα ( ξεχνάει που τα έχει αφήσει και καταλήγει να τα ψάχνει).
- Πολλές φορές ο ασθενής κάνει απρόσεκτα λάθη, δεν προσέχει τις λεπτομέρειες.
- Αποδιοργάνωση και προβλήματα προγραμματισμού. Είναι δύσκολο για εκείνον να δημιουργήσει και να τηρήσει ένα πρόγραμμα, είτε σχολικό είτε επαγγελματικό.
2. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΡΜΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
- Κινεί νευρικά και με απότομες κινήσεις τα χέρια και τα πόδια του, ειδικά όταν προσπαθεί να συγκεντρωθεί.
- Πολλές φορές, εγκαταλείπει τη θέση του απρόσμενα. Για παράδειγμα, όταν διαβάζει για κάποιο μάθημα δεν μπορεί να κάτσει σε ένα μέρος, αλλά αντίθετα ” κάνει βόλτες ” μέσα στο δωμάτιο.
- Κυρίως τα παιδιά που πάσχουν από ΔΕΠΥ, δεν παίζουν ήρεμα, συνήθως τρέχουν συνέχεια ή σκαρφαλώνουν σε δέντρα και κάγκελα. Ακόμη και μέσα στο σπίτι, τρέχουν ή βρίσκουν τρόπους για να μην είναι ακίνητα.
- Είναι δύσκολο για το άτομο να συμμετέχει σε << ήρεμες >> δραστηριότητες. Για αυτό το λόγο, συνήθως παίρνουν μέρος σε δραστηριότητες που έχουν σχέση με τη γυμναστική, όπως είναι το ποδόσφαιρό, στίβος, χορός κ.α. Τα παιδιά αυτά, δείχνουν περισσότερο ενδιαφέρον για αθλητικά χόμπι, και όχι τόσο για εκείνα που έχουν σχέση με τις τέχνες ή κάτι ήρεμο και χαλαρό.
- Το άτομο δυσκολεύεται να περιμένει τη σειρά του, δεν έχει την υπομονή μέχρι να έρθει η δική του σειρά. Επίσης, δεν θέλει να το στήνουν στα ραντεβού που δίνει ή να περιμένει κάποια απάντηση σε μήνυμα.
- Συχνά διακόπτει τους άλλους, ενώ εκείνοι ακόμα μιλάνε, γιατί θέλει να πει αυτό που σκέφτεται εκείνη τη στιγμή.
ΑΙΤΙΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ
Δεν υπάρχει ένας συγκεκριμένος λόγος που τα παιδιά και οι ενήλικες εμφανίζουν αυτή τη ψυχική διαταραχή. Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες επηρεάζουν τη συμπεριφορά του ατόμου. Είναι πιθανόν η διαταραχή αυτή να εμφανιστεί με ψυχική και κινητική διέγερση, λογοδιάρροια και διάσπαση προσοχής. Επίσης, είναι έντονη η εναλλαγή στα συναισθήματα των πασχόντων, μπορεί από υπερβολικά χαρούμενοι να γίνουν απαισιόδοξοι και στεναχωρημένοι.
Ακόμη, ο ρόλος των γονέων αποτελεί σημαντικό παράγοντα επιρροής της ψυχολογίας των παιδιών. Πολλές φορές, δεν είναι διαθέσιμοι να ανταποκριθούν στην υπερκινητικότητα και στις απαιτήσεις του παιδιού, το οποίο μέσα από αυτές τις συνεχόμενες πράξεις προσπαθεί να τους τραβήξει το ενδιαφέρον. Σε αρκετές περιπτώσεις οι γονείς αυτών των παιδιών είναι υπερβολικά προστατευτικοί και αυστηροί με τα παιδιά τους ή ανίκανοι να βάλουν όρια στη συμπεριφορά αυτή. Και στις δύο περιπτώσεις πάντως, δεν παρέχουν στο παιδί την απαιτούμενη βοήθεια.
Μερικοί άλλοι παράγοντες που είναι πιθανό να συμβάλλουν στην εμφάνιση της διαταραχής είναι το κάπνισμα της μητέρας και η κατανάλωση αλκοόλ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Επίσης, η εγκεφαλική βλάβη, η πρόωρη γέννηση και οι χαμηλοί καρδιακοί παλμοί αποτελούν παράγοντες εμφάνισης της ΔΕΠΥ.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ ΕΛΛΕΙΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ
Η διάγνωση αυτής της διαταραχής είναι πιο δύσκολη για τους ενήλικες, γιατί ορισμένα συμπτώματα είναι παρόμοια με εκείνα άλλων παθήσεων, όπως είναι το άγχος. Συνήθως γίνεται διάγνωση μόνο όταν τα συμπτώματα είναι αρκετά σοβαρά ώστε να προκαλούν συνεχή προβλήματα σε περισσότερους από έναν τομέα της ζωής σας.
Βιβλιογραφία/ Παραπομπές
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/adult-adhd/symptoms-causes/syc-20350878
https://www.euroclinic.gr/article/diataraxi-elleimmatikis-prosoxis/Πάλλης Ευστράτιος
https://paidagogiko.gr/blog/diaspasi-prosoxis-pos-na-tin-antilifthoyn-oi-goneis-kai-ti-prepei-na-kanoun/ Παναγιωτοπούλου Ανθή/ 23/10/2018
