Ο εγκέφαλος είναι ένα από τα τελευταία όργανα του σώματος που θα στοιχημάτιζε κανείς ότι χρειάζεται προπόνηση. Συνήθως, όταν αναφερόμαστε σε άσκηση το μυαλό μας στρέφεται κυρίως στη σωματική. Ο εγκέφαλος, ωστόσο, δεν είναι ένα όργανο που από τη στιγμή που ολοκληρώνει την ανάπτυξη του μένει στάσιμο αλλά αντιθέτως ανασχηματίζεται και μεταβάλλεται συνεχώς με αποτέλεσμα είτε την ενδυνάμωση ή την αποδυνάμωση του.
Ο όρος της πλαστικότητας του εγκεφάλου αναφέρεται ακριβώς σε αυτή την ικανότητα του εγκεφάλου να αλλάζει τη δομή του και συνεπώς τη λειτουργία του σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου. Η πλαστικότητα μπορεί να εμφανιστεί με δύο διαφορετικούς τρόπους: την τροποποίηση των ήδη σχηματισμένων νευρωνικών κυκλωμάτων ή την εκ του μηδενός δημιουργία κάποιου νευρωνικού κυκλώματος. Αυτό σημαίνει ότι οι νευρώνες μας συνεχώς μεταβάλλονται και οι συνάψεις μεταξύ τους ενδυναμώνονται ως αποτέλεσμα των αισθητηριακών ερεθισμάτων που δεχόμαστε, όπως για παράδειγμα οπτικές, ακουστικές και οσφρητικές πληροφορίες. Η αντίθετη όψη του νομίσματος ,βέβαια, υποστηρίζει ότι η στασιμότητα σε ένα περιβάλλον με γνώριμα και περιορισμένα ερεθίσματα οδηγεί σε εξαφάνιση ορισμένων συνάψεων των νευρώνων λόγω περιορισμένης ενεργοποίησης και ατροφία ορισμένων εγκεφαλικών περιοχών, φαινόμενα που χειροτερεύουν όσο ο άνθρωπος γερνάει.
Η ιδιότητα της πλαστικότητας, λοιπόν, είναι εξαιρετικά σημαντική και χρήσιμη για τον άνθρωπο καθώς,ένας καλά προπονημένος εγκέφαλος αποτελεί προστατευτικό παράγοντα για διαταραχές μνήμης και για την αποτελεσματικότερη και αμεσότερη λειτουργία της μάθησης. Είναι στο χέρι του καθενός να διαλέξει τους τρόπους με τους οποίους θα προπονήσει τον εγκέφαλο του και θα αυξήσει το δυναμικό του. Οι επιλογές είναι πολλές και κατά βάση ανέξοδες και άμεσα προσβάσιμες.
- Φυσικά, διαβάστε. Το διάβασμα αποτελεί από τις πλέον κοινές μεθόδους για την καλύτερη λειτουργία του εγκεφάλου. Κάποιες σελίδες διάβασμα την ημέρα μπορούν να οδηγήσουν σε καλύτερη μνήμη αλλά και ενεργοποίηση περιοχών που σχετίζονται με την αντίληψη και την φαντασία. Ακόμα καλύτερα αποτελέσματα φέρνει η ανάγνωση βιβλίων διαφορετικών ειδών (πχ επιστημονικής φαντασίας, ιστορικά, φιλοσοφίας) .
- Κάντε επανάληψη. Αν μάθατε μια καινούρια πληροφορία, μια νέα συνταγή ή τον χειρισμό ενός αντικειμένου για πρώτη φορά, η επανάληψη είναι απαραίτητη όχι μόνο για την τελειοποίηση αυτής της γνώσης αλλά και για την ενδυνάμωση του εγκεφάλου καθώς έχει βρεθεί ότι όσο πιο εξοικειωμένος είναι κάποιος με μια δραστηριότητα ή με την ανάκληση μια πληροφορίας, τόσο λιγότερους πόρους εξοικονομεί ο εγκέφαλος του, απελευθερώνοντας έτσι νοητικό δυναμικό για άλλες δραστηριότητες.
- Παίξτε. Παιχνίδια μνήμης αλλά και στρατηγικής όπως το σκάκι και το μπριτζ έχουν ισχυρές επιστημονικές ενδείξεις ότι είναι πολύ αποτελεσματικά στην ενδυνάμωση του εγκεφάλου. Επίσης, η ενασχόληση με Sudoku, παζλ, γρίφους και μαθηματικά προβλήματα έχουν ανάλογα αποτελέσματα, ιδιαίτερα όταν με την εξάσκηση αυξάνεται και ο βαθμός δυσκολίας τους.
- Κοινωνικοποιηθείτε. Η καθημερινή συναναστροφή με ανθρώπους βοηθά τον εγκέφαλο να παραμένει σε εγρήγορση, να εξασκεί τη μνήμη του και να διευρύνει τον τρόπο σκέψης του μέσω της επαφής με διαφορετικές απόψεις και οπτικές γωνίες. Ερευνητικά ευρήματα έχουν δείξει, μάλιστα, ότι η αύξηση της σεξουαλικής δραστηριότητας συγκεκριμένα σχετίζεται με αυξημένη νευρωνική δραστηριότητα και εγρήγορση λόγω των ορμονικών αλλαγών που αυτή επιφέρει.
Φυσικά, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε τους θεμέλιους λίθους όχι μόνο για την ενδυνάμωση του εγκεφάλου αλλά για την διατήρηση της καλής υγείας του εγκεφάλου γενικότερα. Ο ποιοτικός ύπνος σε καθημερινή βάση, η μείωση της πρόσληψης ζάχαρης, αλλά και η υγιεινή διατροφή πλούσια σε ωμέγα 3 λιπαρά και η διακοπή του καπνίσματος αποτελούν τη βάση πάνω στην οποία ο εγκέφαλος σας θα ξεδιπλώσει όλο το φάσμα των δυνατοτήτων του.
