Οι γονείς διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και στην ψυχική υγεία των παιδιών. Η συμβολή τους και ο τρόπος με τον οποίο αλληλεπιδρούν με τα παιδιά μπορούν να τα επηρεάσουν σημαντικά την εξέλιξή τους. Η οικογένεια αποτελεί συνήθως το ασφαλές περιβάλλον για το κάθε παιδί. Όμως, κάποιες συμπεριφορές ή προσδοκίες των γονιών μπορούν να τα επηρεάσουν αρνητικά. Συγκεκριμένα, μπορούν να οδηγήσουν στη δημιουργία αρνητικών συναισθημάτων και πεποιθήσεων και σταδιακά να επηρεάσουν την ψυχολογική τους λειτουργία.
Βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο
Το βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο μπορεί να παρουσιάσει καλύτερα τη συμβολή των γονιών στην ανάπτυξη της ψυχικής υγείας των παιδιών. Σύμφωνα με το μοντέλο αυτό, ιδιοσυγκρασιακοί και κοινωνικοί παράγοντες αποτελούν την αιτία για την ανάπτυξη μίας ψυχικής διαταραχής. Το βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο διευρύνει το κλασικό ιατρικό μοντέλο, όπου γενετικοί και βιολογικοί παράγοντες αποτελούσαν αποκλειστικά την αιτία για την εκδήλωση ψυχικής ασθένειας. Ο ρόλος των γονέων επομένως θεωρείται καθοριστικός.
Βιολογικοί και γενετικοί παράγοντες
Οι βιολογικοί και γενετικοί παράγοντες για πολλά χρόνια θεωρούνταν τα αποκλειστικά αίτια για την ανάπτυξη ψυχικής διαταραχής στα παιδιά. Υπάρχουν πράγματι ορισμένες ψυχικές διαταραχές οι οποίες συνδέονται περισσότερο με βιολογικούς και γενετικούς παράγοντες συγκριτικά με άλλες διαταραχές. Για παράδειγμα, η διπολική διαταραχή και σχιζοφρένεια οφείλονται σε μεγαλύτερο βαθμό σε γενετικούς παράγοντες. Αντίθετα, οι αγχώδεις και οι συναισθηματικές διαταραχές οφείλονται σε μικρότερο. Παρ’ όλα αυτά, το ποσοστό αιτιολογίας βασιζόμενο σε γενετικούς παράγοντες δεν ξεπερνάει το 40%.
Αλληλεπίδραση με τους γονείς
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η αλληλεπίδραση με τους γονείς οφείλεται για την ανάπτυξη μίας δυσκολίας, η οποία μπορεί να εξελιχθεί σταδιακά σε διαταραχή. Ο τρόπος αλληλεπίδρασης, η ποιότητα της σχέσης, η συμπεριφορά των γονιών και η στάση τους μπορούν να επηρεάσουν την εκδήλωση μίας διαταραχής. Για παράδειγμα, η απορριπτική στάση μπορεί να δημιουργήσει στο παιδί βασικές πεποιθήσεις αναξιότητας και απόρριψης, που θα το συνοδεύουν σε όλη του τη ζωή.
Θεραπεία
Η σημαντική συμβολή των γονιών στην ψυχική υγεία των παιδιών τους, καθιστά αναγκαία και τη συνεργασία τους, κατά τη διάρκεια της θεραπείας του παιδιού τους, με τον ειδικό ψυχικής υγείας. Οι γονείς είναι εκείνοι που πολλές φορές απευθύνονται σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας για θέματα που αφορούν την ψυχολογική κατάσταση του παιδιού. Για άτομα ηλικίας άνω των 18 ετών, η συνεργασία του ειδικού με τους γονείς μπορεί να κριθεί απαραίτητη ανάλογα με τη φύση της διαταραχής. Για παράδειγμα, στην περίπτωση της νευρικής ανορεξίας, η συνεργασία των γονιών με τον ειδικό ψυχικής υγείας είναι σημαντική και πολλές φορές ιδιαιτέρως βοηθητική για το άτομο. Επομένως, η φύση της διαταραχής, η ηλικία του παιδιού και το αναπτυξιακό στάδιο αποτελούν παράγοντες που επηρεάζουν το βαθμό συνεργασίας του ειδικού με τους γονείς.
Πηγές:
