Η κοινοτική κλινική ψυχολογία αποτελεί συνδυασμό του κλάδου της κοινοτικής με την κλινική ψυχολογία. Αρχικά, η κοινοτική ψυχολογία εμφανίστηκε ως ανεξάρτητη αρχή και στην πορεία της ιστορίας της ψυχολογίας, εμφανίζεται σε συνδυασμό με την κλινική.
Κοινοτική Ψυχολογία
Η κοινοτική ψυχολογία εμφανίστηκε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ στη δεκαετία του 1970. Δε βασίζεται μόνο στις αρχές της ψυχολογίας, αλλά περικλείει ένα ευρύτερο μέρος των κοινωνικών επιστημών. Πρόκειται για μία διεπιστημονική θεωρία, καθώς βασίζεται και επηρεάζεται από την Ψυχολογία, την Κοινωνική Ανθρωπολογία, τη Φιλοσοφία και την Κοινωνιολογία.
Αρχές της Κοινοτικής Ψυχολογίας
Η κοινοτική ψυχολογία μελετά τη διερεύνηση της σχέσης του ατόμου με την κοινωνία. Επομένως, η κοινωνία και το άτομο δε μελετώνται ανεξάρτητα, αλλά συνεργατικά. Σκοπός της κοινοτικής ψυχολογίας αποτελεί η ενδυνάμωση του ατόμου μέσα στην κοινωνία. Στόχος είναι η αναγνώριση των προσωπικών δυνατοτήτων του ατόμου και η αξιοποίηση αυτών, ώστε να αποτελεί ενεργό μέλος της κοινωνίας. Μέσα από τη δημιουργία καλής σχέσης μεταξύ ατόμου και κοινωνίας, προωθείται η ποιότητα της ζωής του ατόμου και παράλληλα η ευημερία της κοινωνίας.
Πεδίο μελέτης
Η κοινοτική κλινική ψυχολογία αποτελεί μετεξέλιξη και συνδυάζει δύο κλάδους της ψυχολογίας. Βασίζεται στις αρχές της κοινοτικής ψυχολογίας και της κλινικής ψυχολογίας. Η κοινοτική κλινική ψυχολογία μελετά τις αποκλίσεις μέσα στον χώρο της κοινωνίας και αποσκοπεί στο περιορισμό αυτών. Δε δίνει έμφαση στο άτομο, αλλά στο άτομο μέσα στο σύστημα και τις κοινωνικές υπηρεσίες. Εστιάζει στην ευημερία και ανάπτυξη του συστήματος, ώστε να είναι πιο ανοιχτό στον ευρύτερο πληθυσμό. Στόχος είναι τα άτομα να αντιμετωπίζονται με σεβασμό που σταδιακά οδηγεί στην αμοιβαία ικανοποίηση του ατόμου και του συστήματος. Η κοινοτική κλινική ψυχολογία δίνει έμφαση στην πρωτογενή πρόληψη. Συγκεκριμένα, δεν αναμένει παθητικά την εκδήλωση της νόσου, αλλά επιδιώκει να την προλάβει.
Διαφορές με την Κλινική Ψυχολογία
Η κοινοτική κλινική ψυχολογία βασίζεται σε αρχές, που δείχνουν να μοιάζουν με αυτών της κλινικής ως ανεξάρτητος κλάδος. Πράγματι, παρατηρούνται ομοιότητες καθώς, όπως αναφέρθηκε, η συγκεκριμένη προσέγγιση βασίζεται στις αρχές των δύο κάδων. Υπάρχουν όμως σημαντικές διαφορές, που κάνουν τη διάκριση μεταξύ των δύο κλάδων περισσότερο ευκρινή. Η κλινική ψυχολογία έχει ως επίκεντρο το άτομο, ενώ η κοινοτική κλινική ψυχολογία τη σχέση του ατόμου με την κοινότητα. Ανάμεσα στους στόχους, αναγνωρίζονται όλοι οι διαθέσιμοι πόροι, οι οποίοι λειτουργούν προστατευτικά και παρέχουν ασφάλεια στο άτομο.
Ψυχική υγεία
Προκειμένου να εξασφαλιστεί η καλή ποιότητα των υπηρεσιών και του συστήματος, η κοινοτική κλινική ψυχολογία δίνει μεγάλη προσοχή στην έρευνα. Συγκεκριμένα, δίνεται έμφαση σε όλα τα στάδια, που επηρεάζουν την καλή λειτουργία του συστήματος. Τα στάδια διακρίνονται: στο στάδιο του προσχεδιασμού, του σχεδιασμού και της αξιολόγησης. Ο προσχεδιασμός βασίζεται σημαντικά στην έρευνα, την ανασκόπηση των διαθέσιμων πόρων και λαμβάνει υπόψη την προηγούμενη εμπειρία. Ο σχεδιασμός βασίζεται στην καλή οργάνωση, ώστε οι υπηρεσίες να είναι ευέλικτες, άμεσα προσβάσιμες, να εξυπηρετούν όλους και να μην παρατηρούνται περιστατικά περιθωριοποίησης και απόκλισης. Τέλος, στο στάδιο της αξιολόγησης γίνεται ανασκόπηση των στόχων, αν επιτεύχθηκαν και προτείνονται εναλλακτικές λύσεις.
Βιβλιογραφία
Τσαμπαρλή, Α., & Κουνένου, Κ. (2013). Θέματα Κοινοτικής Κλινικής Ψυχολογίας. Κοινοτική Κλινική Ψυχολογία, Ψυχολογία της Υγείας και Δημόσια Υγεία. Αθήνα: Παπαζήσης.
