Στην Δανία αλλά και σε όλες τις σκανδιναβικές χώρες η τάση για επιδεικτική κατανάλωση αντιμετωπίζεται πολύ αρνητικά χάρη στο νόμο του Jante (1933). Ο νόμος αυτός έχει προέλευση από το μυθιστόρημα του Aksel Sandemose, ενός Δανο-Νορβηγού συγγραφέα και νομπελίστα. Το βιβλίο <<A fugitive crosses his tracks>> αναφέρεται στην πόλη Jante. Μέσα σε αυτήν την πόλη οι κάτοικοι έχουν υιοθετήσει ορισμένες εντολές οι οποίες μέχρι και σήμερα αποτελούν μια σεβαστή και σοβαρή στάση της σκανδιναβικής κουλτούρας.
Στην ουσία προάγεται μια κουλτούρα στην οποία οι άνθρωποι που κατατάσσονται σε μια υψηλή κοινωνική θέση, δέχονται σκληρή κριτική επειδή έχουν αξιολογηθεί ως οι καλύτεροι από τους συνανθρώπους τους ή τουλάχιστον προσποιούνται ότι είναι. Υπάρχουν σύμφωνα με τον Δανό συγγραφέα Meik Wiking πολλές επιπτώσεις από τον Νόμο του Jante. Παρόλα αυτά είναι θετικό ότι στέκεται στη μείωση της επιδεικτικής κατανάλωσης. Δεν αρέσει στους Δανούς να ξεχωρίζουν αλλά ούτε το επιδιώκουν οι ίδιοι.
Είναι γνωστό ότι οι Δανοί πληρώνουν τους ακριβότερους φόρους στον κόσμο. Το μέσο εισόδημα είναι περίπου 39.000 ευρώ τον χρόνο και ο μέσος Δανός πληρώνει περίπου 45% φόρο εισοδήματος. Οι Δανοί είναι ευτυχισμένοι κυρίως για την μεγάλη τους φορολογία όσο παράλογο κι είναι για εμάς που ζούμε στην Ελλάδα. Γνωρίζουν σαν λαός ότι οι ευτυχία δεν προέρχεται από την απόκτηση ενός ακριβού αυτοκινήτου. Στις σκανδιναβικές χώρες κατανοούν τη σχέση ανάμεσα σε καλή ζωή και στο κοινό καλό. Επενδύουν κυρίως σε μια ποιοτική ζωή.
Η ποιοτική ζωή διαθέτει ελεύθερο χρόνο, πολύ εξοχή και ποδήλατα(υπάρχουν παντού ποδήλατα), συντροφικότητα, καλό υγειονομικό σύστημα και σχεδόν μηδαμινή ιεραρχία στην εργασία(στις περισσότερες επιχειρήσεις δεν μπορείς να ξεχωρίσεις τον διευθυντή από τον υπάλληλο γιατί δεν υπάρχουν χωρισμένα γραφεία μιας και όλοι δουλεύουν σε ένα ενιαίο χώρο). Οι Δανοί είναι λιγότερο φιλόδοξοι όσον αφορά τη συσσώρευση υλικών αγαθών και αυτό γιατί επενδύουν τα χρήματά τους σε εμπειρίες και όχι περίσσεια υλικά αγαθά.
Όταν πρωτοδιάβασα για τους Δανούς και τον τρόπο ζωής τους, την εκπαίδευση και φυσικά το υγειονομικό σύστημα δεν θα κρύψω ότι όλα αυτά μου φάνηκαν ουτοπικά σε σύγκριση με την ρεαλιστική καθημερινότητα στην Ελλάδα, η οποία αδιαμφισβήτητα έχει πάρα πολύ δρόμο μπροστά της για να αλλάξει βασικές βιοτικές προϋποθέσεις. Παρόλα αυτά οι σκανδιναβικές χώρες δεν θα σταματήσουν ποτέ να με εκπλήσσουν.
1.Μην κοροϊδεύεις τον συνάνθρωπό σου
2.Μην νομίζεις ότι είσαι πιο έξυπνος
3.Μην ζεις με την ψευδαίσθηση ότι είσαι κάτι το ξεχωριστό
4.Μην πιστεύεις ότι είσαι πιο σημαντικός από τον διπλανό σου
5.Μην πιστεύεις ότι μπορείς να μας μάθεις κάτι
6.Μην πιστεύεις ότι ξέρεις περισσότερα από εμάς
Η επιδεικτική κατανάλωση
Το 1899 ο Αμερικανός κοινωνιολόγος Veblen Thorstein επινόησε τον όρο <<επιδεικτική κατανάλωση>> . Στην ουσία η επιδεικτική κατανάλωση είναι η σπατάλη οικονομικών πόρων με κύριο στόχο την επίδειξη πλούτου. Εδώ, το να <<έχεις>> σημαίνει να << είσαι>> και το να <<μην έχεις>> σημαίνει να <<μην είσαι>>. Τα ασυνείδητα συναισθήματα που κρύβονται σε αυτά είναι η αίσθηση της ασφάλειας όταν κάποιος γίνεται κοινωνικά αποδεκτός και άξιος θαυμασμού για τα αποκτήματά του, η ικανοποίηση και η επιδίωξη για περισσότερη αυτοπεποίθηση.
<< Ξοδεύουμε χρήματα που ΔΕΝ έχουμε
για να αγοράσουμε πράγματα που ΔΕΝ χρειαζόμαστε
ώστε να εντυπωσιάσουμε ανθρώπους που ΔΕΝ συμπαθούμε>>.
Meik Wiking , το βιβλίο του Lykke
Η ευτυχία
Ο συγγραφέας των γνωστών βιβλίων Hygge και Lykke, Meik Wiking είναι ιδρυτής του Ινστιτούτου έρευνας της ευτυχίας με σκοπό να ερευνήσει με διακεκριμένους επιστήμονες την ουσία της ευτυχίας. <<Ένα εργαλείο που χρησιμοποιούμε συνήθως είναι η κλίμακα προσωπικής σταθεροποίησης Cantril. Εκεί οι άνθρωποι φαντάζονται τα σκαλιά μιας σκάλας που είναι αριθμημένα από το 0 μέχρι το 10. Με δεδομένο ότι το 0 είναι το χειρότερο πιθανό σενάριο για τη ζωή τους και το 10 το καλύτερο, οι συμμετέχοντες πρέπει να τοποθετήσουν τους εαυτούς τους σε κάποιο από τα σκαλιά ανάλογα με το πού νιώθουν ότι βρίσκεται η ζωή τους τη δεδομένη στιγμή. Εκεί φυσικά ρόλο θα παίξει και το χρήμα. Το χρήμα είναι και αυτό ένα αξιοσημείωτο κομμάτι της ευτυχίας αλλά δεν είναι μόνο αυτό που παίζει τον καθοριστικό ρόλο στις ζωές μας>>.
Σύμφωνα με τον συγγραφέα, το πρώτο μάθημα στην έρευνα τις ευτυχίας είναι ο διαχωρισμός ανάμεσα στο είμαι ευτυχισμένος αυτήν τη στιγμή και στο να είμαι ευτυχισμένος γενικά. Η πρώτη κατάσταση αποκαλείται συναισθηματική διάσταση ενώ η δεύτερη γνωστική διάσταση. Η συναισθηματική διάσταση εξετάζει το συναίσθημα που νιώθουμε σε καθημερινή βάση. Σκεφτείτε πως νιώσατε σήμερα μετά τη δουλειά ή όταν ξεκίνησε η ημέρα σας το πρωί. Όσο αφορά τη γνωστική διάσταση εκεί επικεντρωνόμαστε κυρίως στην γενικότερη εικόνα που έχουμε για τη ζωή μας. Σας αρέσει η ζωή σας; Εάν γυρίσετε το χρόνο πίσω από τις πρώτες σας αναμνήσεις που είχατε στα παιδικά σας χρόνια έως και σήμερα, ποια συναισθήματα σας κυριεύουν περισσότερο;
Ψυχική υγεία: το μεγάλο ταμπού
Η ψυχική υγεία είναι ένα κρυφό τραύμα που κουβαλάμε όλοι μας. Οι περισσότεροι από εμάς αγνοούμε το καμπανάκι αυτό γιατί δεν μας δίδαξαν την αξία της συναισθηματικής αγωγής, της αποδοχής αυτών που αισθανόμαστε αλλά και την αξία της αναζήτησης. Είναι τραγικό και αδιανόητο σήμερα να επισκέπτεται ένας μόνο ψυχολόγος για μια μόνο ημέρα( για λίγες ώρες βασικά) και να εξυπηρετεί ένα ολόκληρο σχολείο. Και μιλάω εδώ για το ελληνικό σχολείο. Πως θα κάνεις συνεδρίες και θα κινήσεις το ενδιαφέρον των παιδιών όταν με το που ακούσουν την λέξη <<ψυχολόγος>> αυτόματα ξεστομίζουν το <<γιατί τρελός είμαι; >>.
Σύμφωνα με το Ίδρυμα Ψυχικής Υγείας στην Αγγλία, οι μισοί ενήλικες πιστεύουν ότι, στη ζωή τους, αντιμετώπισαν κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας. Μόνο το ένα τρίτο αυτών αναζητήσανε διάγνωση. Την ερώτηση <<Πώς είσαι;>> έχουμε διδαχτεί συνειδητά ή και ασυνείδητα να την χρησιμοποιούμε χωρίς κανένα ουσιαστικό νόημα. Έχει καταντήσει μια ανούσια βάση της αρχής μιας ανούσιας συζήτησης μεταξύ όλων μας.
Πηγές:
Lykke, ο δανέζικος τρόπος για την κατάκτηση της ευτυχίας, Meik Wiking: Διευθύνων Σύμβουλος στο Ινστιτούτο Έρευνας Ευτυχίας στην Κοπεγχάγη, εκδ. ΜΙΝΩΑΣ
