Η οριακή ( μεταιχμιακή ) διαταραχή προσωπικότητας, ή όπως είναι γνωστή Bordeline Personality Disorder (BPD) είναι μία διαταραχή της ψυχικής υγείας, η οποία προκαλεί συναισθηματική αστάθεια. Επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο το άτομο σκέφτεται και νιώθει για τον εαυτό του. Περιλαμβάνει ένα συνεχόμενο μοτίβο ασταθών σχέσεων, προβλήματα στην αυτοεικόνα και δυσκολία διαχείρισης συναισθημάτων. Τα συναισθήματα κυμαίνονται από έντονο ενθουσιασμό σε έντονο θυμό, γεγονός που προκαλεί προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις.
Οι ασθενείς εμφανίζουν έντονο συναισθηματικό και υπαρξιακό κενό, δυσκολία δηλαδή στο συναίσθημα. Η διάθεση τους πέρα από ασταθής, περιέχει σε μεγάλο βαθμό απρόσμενες συναισθηματικές εκρήξεις, τις οποίες το άτομο δεν μπορεί να διαχειριστεί. Αυτή η παρορμητικότητα και η αυτοκαταστροφική συμπεριφορά μπορεί να εμφανιστεί και μέσα από καταχρήσεις. Για παράδειγμα, επεισόδια υπερφαγίας, έντονης σεξουαλικής δραστηριότητας ή αυτοτραυματισμού.
Με την οριακή διαταραχή προσωπικότητας οι ασθενείς νιώθουν έναν συνεχόμενο φόβο εγκατάλειψης ή αστάθειας. Νιώθουν, δηλαδή πως αν δεθούν συναισθηματικά με κάποιο άτομο, εκείνο αργά ή γρήγορα θα τους παρατήσει. Ο έντονος φόβος και η παρορμητικότητα που τους ΄πνίγει΄ μπορεί να απομακρύνουν του άλλους από κοντά τους. Ακόμη και αν θέλουν σχέσεις αγάπης και διαρκείας.
Η οριακή διαταραχή προσωπικότητας κάνει την εμφάνιση της στην πρώιμη ενήλικη ζωή. Βέβαια, είναι πιο έντονη και χειρότερη κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής, όμως με τα χρόνια μπορεί να βελτιωθεί.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Το οικογενειακό περιβάλλον είναι ένας σημαντικός παράγοντας εμφάνισης της οριακής διαταραχής προσωπικότητας. Εάν κάποιο στενό μέλος της οικογένειας, κάποιος από τους γονεί ή από τα αδέλφια, πάσχει από οριακή διαταραχή προσωπικότητας τότε τα άτομα διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης της ασθένειας.
Επιπλέον, οι κοινωνικοί και πολιτισμικοί παράγοντες έχουν άμεση επιρροή στη ψυχολογία του ατόμου, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε εμφάνιση της ασθένειας. Άτομα, τα οποία έχουν περάσει τραυματικά γεγονότα, δυσκολίες κατά την παιδική ηλικία ή εγκατάλειψη, είναι υποψήφιοι εμφάνισης οριακής διαταραχής προσωπικότητας.
Τέλος, σύμφωνα με έρευνες η δομή και η λειτουργία του εγκεφάλου μπορεί να αποτελούν λόγους εμφάνισης της οριακής διαταραχής προσωπικότητας. Τα άτομα με αυτή τη διαταραχή μπορεί να έχουν δομικές ή λειτουργικές αλλαγές στον εγκέφαλο, ειδικά στη περιοχή ελέγχου των παρορμήσεων και των συναισθημάτων. Βέβαια, δεν είναι σίγουρο αν αυτές οι αλλαγές είναι παράγοντες κινδύνου ή είναι αποτέλεσμα στης διαταραχής.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΟΡΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ
Η οριακή διαταραχή προσωπικότητας επηρεάζει τον τρόπο που το άτομο βλέπει τον εαυτό του, αλλά και τις σχέσεις του με τους γύρω του. Μερικά από τα πιο συχνά συμπτώματα της διαταραχής μπορεί να είναι:
- Έντονος φόβος εγκατάλειψης από κοντινά του άτομα. Το άτομο μπορεί να λάβει ακραία μέτρα αποφυγής αυτή της φανταστικής εγκατάλειψης. Για παράδειγμα, μέσα από απειλές << αν με αφήσεις θα μείνω μόνος για πάντα, αν με εγκαταλείψεις θα πεθάνω >>.
- Υπάρχει ένα έντονο μοτίβο ασταθών σχέσεων, είτε φιλικών είτε ερωτικών. Για παράδειγμα, να εξιδανικεύεις ένα άτομο τη μία στιγμή και την επόμενη να το θεωρείς σκληρό ή ότι δεν νοιάζεται για εσένα πλέον.
- Εμφάνιση περίοδων παράνοιας, λόγω άγχους και στρες, που μπορεί να διαρκέσουν λίγα λεπτά, λίγες ώρες ή ακόμα και μέρες. Το άτομο από τη μία στιγμή που νιώθει χαλαρός και ήρεμος, μπορεί να εμφανίσει έντονη αλλαγή στη συμπεριφορά του και να είναι αγχωμένος και νευρικός για κάτι.
- Γρήγορες αλλαγές στον τρόπο που βλέπουν τον εαυτό τους και στην ταυτότητα τους. Για παράδειγμα, αλλαγή στους στόχους και τα όνειρα που έχει το άτομο, προς κάτι τελείως διαφορετικό. Ή βλέπει τον εαυτό του τη μία στιγμή με θετικό τρόπο, ένα ” καλό παιδί ” και μετά από λίγο με αρνητικό τρόπο, σαν ” κακό παιδί ”.
- Εμφάνιση καταχρήσεων και εθισμών, όπως είναι το αλκοόλ, το κάπνισμα, τα ναρκωτικά ή ο τζόγος. Άλλα παραδείγματα εθισμών αποτελούν, η υπερφαγία, η έντονη σεξουαλική δραστηριότητα ή η δολιοφθορά της επιτυχίας, δηλαδή να παρατήσει μία καλή δουλειά ή να τερματίσει μία σχέση. Η συμπεριφορά του γίνεται παρορμητική και σε κάποιες περιπτώσεις επικίνδυνη προς άλλους.
- Απειλές αυτοκτονίας ή δραστηριότητες αυτοτραυματισμού. Αυτό συμβαίνει συχνά στη περίπτωση του φόβου εγκατάλειψης.
- Συχνά αισθήματα κενού.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Αν είναι έντονα τα παραπάνω συμπτώματα στη ζωή κάποιου, καλό θα ήταν να συμβουλευτεί έναν γιατρό ή ψυχολόγο, προκειμένου να τον βοηθήσει να το ξεπεράσει. Ένα άτομο κάτω των 18 ετών, μπορεί να διαγνωστεί με οριακή διαταραχή προσωπικότητας αν τα συμπτώματα διαρκούν για αρκετό καιρό.
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/borderline-personality-disorder/symptoms-causes/syc-20370237
https://www.nimh.nih.gov/health/topics/borderline-personality-disorder
