Τα παιδικά βιώματα διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη ζωή του ατόμου τόσο κατά την παιδική ηλικία, όσο και την ενήλικη. Λέγοντας παιδικά βιώματα δεν αναφερόμαστε μόνο σε αρνητικά γεγονότα ζωής, αλλά και σε θετικά. Οι πρώιμες εμπειρίες είναι σημαντικές, δεδομένου ότι το άτομο αρχίζει να νοηματοδοτεί και να κωδικοποιεί τον κόσμο βάση αυτών των εμπειριών.
Ο καθοριστικός ρόλος των φροντιστών
Τα παιδιά εξαρτώνται απόλυτα από τους γονείς τους ή το άτομο φροντίδας, όταν είναι μικρά. Δεν μπορούν να δρουν ανεξάρτητα. Οι φροντιστές πρέπει να καλύψουν βασικές πρωταρχικές ανάγκες, προκειμένου το παιδί να έχει μια ομαλή και καλή εξέλιξη. Στην ουσία, οι πρωταρχικές αυτές ανάγκες αποτελούν τα δικαιώματα των παιδιών και αναφέρονται στην ασφάλεια, την εμπιστοσύνη, την αγάπη, την αποδοχή και τη σταθερότητα. Επίσης, η φροντίδα, η έκφραση συναισθημάτων και αναγκών και τα υγιή όρια εμπίπτουν στις ανωτέρω ανάγκες.
Η σημασία της ανάπτυξης θετικών εμπειριών κατά την παιδική ηλικία
Η κάλυψη των παραπάνω βασικών πρωταρχικών αναγκών θέτει τη βάση για την ανάπτυξη θετικών παιδικών βιωμάτων. Στην περίπτωση αυτή, τα παιδικά βιώματα συμβάλλουν σε μια ομαλή και φυσιολογική ανάπτυξη. Όταν τα παιδικά βιώματα χαρακτηρίζονται από ασφάλεια και σταθερότητα, τότε οι ενήλικες σχέσεις αντανακλούν παρόμοια μοτίβα. Όντας πλέον ενήλικα, τα άτομα θα αναζητούν σχέσεις, που θα τους παρέχουν επίσης τα ίδια θετικά χαρακτηριστικά. Ακόμα, μαθαίνοντας να εκφράζουν τις ανάγκες και τα συναισθήματά τους ως παιδιά, θα είναι σε θέση και ως ενήλικες να τα εκφράζουν με υγιή τρόπο. Επιπλέον, όταν τα παιδιά μαθαίνουν να γνωρίζουν τα όριά τους, εμφανίζουν λίγες πιθανότητες να εμπλακούν σε ριψοκίνδυνες συμπεριφορές. Μαθαίνουν να θέτουν όρια σε συμπεριφορές εκμετάλλευσης εις βάρος τους, αλλά και να σέβονται επίσης τα δικαιώματα των άλλων.
Η επανάληψη των αρνητικών παιδικών βιωμάτων κατά την ενήλικη ζωή
Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν περιπτώσεις ενηλίκων, που δεν είχαν θετικά παιδικά βιώματα. Αρνητικά παιδικά βιώματα μπορεί να αποτελέσουν ένα δυσάρεστο γεγονός (πχ απώλεια γονέα) ή επανειλημμένα συμβάντα (πχ έκθεση σε αγχογόνα γεγονότα-τζόγος, κακοποίηση, παραμέληση). Σε αυτή την περίπτωση, τα άτομα αυτά παρουσιάζουν μεγάλες πιθανότητες να επαναλάβουν τα ίδια βιώματα και στην ενήλικη ζωή τους. Για παράδειγμα, ένα παιδί που μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον παραμέλησης και στερημένο αγάπης, πολύ πιθανόν μελλοντικά να συνάψει δεσμό με έναν άνθρωπο ψυχρό, που δεν θα κατανοεί τα συναισθήματά του. Ακόμα, ένα άτομο, το οποίο έχει υποστεί σωματική κακοποίηση από γονέα ή είναι θεατής ενδοοικογενειακής βίας, μπορεί να επαναλάβει το ίδιο μοτίβο στην ενήλικη ζωή του, κάνοντας δεσμό με ένα κακοποιητικό άτομο.
Τα παιδικά βιώματα μπορεί να διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο, αλλά δεν είναι απόλυτα. Μπορεί να επηρεάζουν την ενήλικη ζωή, αλλά δεν την καθορίζουν σε απόλυτο βαθμό. Σημαντικό ρόλο έχει η συνειδητοποίηση της σημασίας τους από το άτομο, έτσι ώστε να μπορέσει να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του και την επήρεια που μπορεί τα βιώματα αυτά να του ασκούν.
