Εδώ και δύο-τρεις δεκαετίες, το επάγγελμα του ψυχολόγου έχει μεγάλη ζήτηση. Πολλοί απευθύνονται σε ψυχολόγο, γιατί έχουν κάποια συγκεκριμένη δυσκολία. Μερικοί από τους λόγους είναι η αυτοβελτίωση, η επαγγελματική συμβουλευτική, η βελτίωση της αυτοπεποίθησης και γενικά η αυτογνωσία. Περισσότερο σοβαροί λόγοι είναι η διάγνωση μιας ψυχικής διαταραχής. Υπάρχουν πολλά γραφεία ψυχολόγων, τα οποία προσβάσιμα σε κάθε περιοχή. Όμως, μερικές φορές η εμπειρία της ψυχοθεραπείας δεν είναι ικανοποιητική για όλους τους ανθρώπους. Δεν αμφισβητούνται σε καμία περίπτωση τα οφέλη της ψυχοθεραπείας και η εξέλιξη των θεραπευόμενων. Όμως, συμβαίνει κάποιες φορές οι θεραπευόμενοι να μην μένουν ικανοποιημένοι.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, συνήθως η ευθύνη επιβαρύνει αποκλειστικά τον ψυχολόγο. Όμως, μπορεί να υπάρχουν πολλοί λόγοι, που να εξηγούν το φαινόμενο. Για παράδειγμα, μπορεί η ίδια η φύση της διαταραχής να δυσχεραίνει τη πορεία της θεραπείας και το θεραπευτικό αποτέλεσμα. Από την άλλη, όντως μπορεί να οφείλεται στον ίδιο τον ψυχολόγο. Στο παρόν άρθρο, η κατάσταση αυτή θα εξηγηθεί στα πλαίσια της επάρκειας του ψυχολόγου.
Πώς μπορούμε όμως να κάνουμε όσο το δυνατόν καλύτερη επιλογή ψυχολόγου; Ο κάθε θεραπευόμενος, που προσέρχεται για θεραπεία, ανάμεσα στις υποχρεώσεις του, έχει και ορισμένα δικαιώματα, τα οποία μπορεί να διεκδικήσει. Μπορεί να ρωτήσει τον ψυχολόγο για τις σπουδές του, τη προσέγγιση που ακολουθεί, αν έχει άδεια άσκησης επαγγέλματος. Επίσης, μπορεί να τον ρωτήσει ή αν έχει εμπειρία πάνω σε μία συγκεκριμένη διαταραχή (εφόσον υπάρχει ήδη διάγνωση).
Ποια είναι δηλαδή τα προσόντα πρέπει να έχει ένας ψυχολόγος, για να θεωρείται επαρκής; Ο ψυχολόγος είναι κάτοχος πτυχίου Ψυχολογίας από πανεπιστήμιο και έχει παρακολουθήσει τεταρτοετή εκπαίδευση στο αντικείμενο της Ψυχολογίας. Επομένως, δεν πρέπει να γίνεται ταύτιση του όρου «ψυχολόγος» με τον «σύμβουλο ψυχικής υγείας» ή με ενεργειακές θεραπείες. Για το λόγο αυτό, ο ψυχολόγος μόνο έχει άδεια άσκησης επαγγέλματος, η οποία επιβεβαιώνει τις σπουδές, τη νομιμότητα και τη ψυχική υγεία του ψυχολόγου. Επίσης, ο ψυχολόγος έχει παρακολουθήσει και ολοκληρώσει με επιτυχία τεταρτοετή κύκλο σπουδών σε κάποια προσέγγιση Κλινικής Ψυχολογίας (π.χ. Συστημική, Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική, Προσωποκεντρική), δηλαδή έχει εξοικειωθεί με τις τεχνικές, που μπορεί να εφαρμόζει στην εκάστοτε περίπτωση.
Ακόμα, καθόλη τη διάρκεια, που ο ψυχολόγος ασκεί το επάγγελμα και ειδικά τα πρώτα χρόνια του επαγγέλματος, είναι απαραίτητο να βρίσκεται υπό εποπτεία ενός έμπειρου ψυχολόγου, που να τον καθοδηγεί. Καθώς, ο θεραπευόμενος εμπιστεύεται τις προσωπικές σκέψεις και συναισθήματα στο ψυχολόγο, ο δεύτερος πρέπει να εμπνέει τον θεραπευόμενο να τον εμπιστευτεί. Οι βασικές δεξιότητες πρέπει να έχει ο ψυχολόγος είναι η ενσυναίσθηση, η άνευ όρων αποδοχή και η αυθεντικότητα Οι παραπάνω δεξιότητες συμβάλλουν στη δημιουργία μίας υγιούς θεραπευτικής σχέσης.
Για τη θεραπευτική σχέση, βλ. https://maxmag.gr/psychologia/therapeytiki-schesi/)
Τέλος, καθώς και ο ίδιος ο ψυχολόγος έχει τα προσωπικά του βιώματα και πεποιθήσεις, είναι απαραίτητο να έχει κάνει και ο ίδιος προσωπική θεραπεία. Η προσωπική θεραπεία είναι σημαντική, ώστε ο ψυχολόγος να αναγνωρίζει τις δικές του αδυναμίες και να μην μεταφέρει προσωπικές αντιλήψεις στο θεραπευόμενο, οι οποίες δεν τον αντιπροσωπεύουν και δυσχεραίνουν τη πορεία της ψυχοθεραπείας.
