Ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά και βλέμμα: Υπάρχει σχέση;

Ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά και βλέμμα: Υπάρχει σχέση;

Το παρόν άρθρο, με τίτλο Ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά και βλέμμα: Υπάρχει σχέση; θα παρουσιάσει τα ερευνητικά ευρήματα μίας πρόσφατης έρευνας που διερεύνησε εάν συσχετίζονται τα ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά με το βλέμμα.

Η ψυχοπάθεια έχει οριστεί ως μια διαταραχή προσωπικότητας στην οποία το άτομο εμφανίζει εμφανή αντικοινωνική συμπεριφορά καθώς και μια σειρά από αποκλίνοντα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, όπως:
  • έλλειψη ενσυναίσθησης
  • έλλειψη τύψεων
  • έλλειψη ευαισθησίας
  • ρηχό συναίσθημα
  • χαμηλή ανοχή στην απογοήτευση
  • επιθετικότητα &
  • χειραγώγηση των άλλων (Viding, 2004).

Τα ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά έχουν συνδεθεί με αλλοιωμένη επεξεργασία των συναισθηματικών εκφράσεων των άλλων και με μειωμένη προσοχή στα μάτια. Παρά τη σημασία του βλέμματος για την κοινωνική λειτουργία, λίγες μελέτες έχουν διερευνήσει τις σχέσεις μεταξύ των ψυχοπαθητικών χαρακτηριστικών και του βλέμματος και εάν η συναισθηματική έκφραση του προσώπου επηρεάζει αυτές τις σχέσεις, λαμβάνοντας μικτά αποτελέσματα.

Το φαινόμενο της υπόδειξης βλέμματος (gaze cueing effect) χαρακτηρίζεται από ταχύτερο προσανατολισμό της προσοχής σε έναν στόχο που κοιτάζει σε σύγκριση με έναν στόχο που δεν κοιτάζει. Αυτό το εύρημα συχνά ενισχύεται όταν το βλέμμα του προσώπου φέρει μια συναισθηματική έκφραση, αν και αυτό το εύρημα διαμορφώνεται από διάφορους παράγοντες.

Η έρευνα

O Garofalo και οι συνεργάτες του (2024) αξιολόγησαν τις συσχετίσεις μεταξύ των ψυχοπαθητικών χαρακτηριστικών και του βλέμματος για τις συναισθηματικές και ουδέτερες εκφράσεις.

Δείγμα

Οι ερευνητές συμπεριέλαβαν 65 άνδρες (με μέση ηλικία τα 27,3 έτη) οι οποίοι ολοκλήρωσαν δύο ερωτηματολόγια αυτοαναφοράς της ψυχοπάθειας και εργαστηριακά πήραν μέρος στην πειραματική διαδικασία των ερευνητών για να αξιολογήσουν το βλέμμα τους για τα συναισθηματικά πρόσωπα έναντι των ουδέτερων προσώπων.

Αποτελέσματα

Δε βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές συσχετίσεις των συναισθηματικών (έναντι των ουδέτερων) εκφράσεων ή των χαρακτηριστικών της ψυχοπάθειας είτε με την υπόδειξη βλέμματος είτε με την υπόδειξη βέλους. 

Πηγή εικόνας: Παράδειγμα υπόδειξης βλέμματος και υπόδειξης βέλους

Συμπεράσματα

Για να συμβάλει στη νέα γνώση της κοινωνικο-συναισθηματικής λειτουργίας των ατόμων με ψυχοπάθεια, η παρούσα μελέτη στόχευε να εξετάσει τη συσχέτιση των ψυχοπαθητικών χαρακτηριστικών με το βλέμμα, εάν αυτές οι επιδράσεις ποικίλλουν ανάλογα με το συναισθηματικό περιεχόμενο ενός υποδείγματος και εάν οι επιδράσεις επεκτάθηκαν και σε μη κοινωνικούς τύπους ενδείξεων (δηλ. τα βέλη). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι, συνολικά, οι συμμετέχοντες μπόρεσαν να χρησιμοποιήσουν τις υποδείξεις βλέμματος από κοινωνικά ερεθίσματα για να προσδιορίσουν την τοποθεσία ενός στόχου.

Το σημαντικό είναι ότι τα ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά δε συνδέθηκαν με το φαινόμενο της υπόδειξης του βλέμματος και δε διέφεραν με βάση το συναισθηματικό έναντι του ουδέτερου της έκφρασης του προσώπου που έδειχνε μία υπόδειξη βλέμματος.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Παρομοίως, δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές διαδραστικές επιδράσεις των ψυχοπαθητικών χαρακτηριστικών στις υποδείξεις με βέλη (μη κοινωνικοί τύποι υποδείξεων).

Βιβλιογραφία

Garofalo, C., Jones, A., Nentjes, L., & Gillespie, S. M. (2024). Psychopathy and gaze cueing. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry83, 101936. https://doi.org/10.1016/j.jbtep.2023.101936

Viding, E. (2004). Annotation: Understanding the development of psychopathy. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45(8), 1329–1337. https://doi.org/10.1111/j.1469-7610.2004.00323.x

Σπούδασα Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης (2008) και ολοκλήρωσα μεταπτυχιακό πρόγραμμα ειδίκευσης στην Ανάπτυξη του Παιδιού στο Τμήμα Ψυχολογίας και Ανθρώπινης Ανάπτυξης του Πανεπιστημιακού Κολλεγίου του Λονδίνου (2012). Το 2014, ξεκίνησα διδακτορικές σπουδές στο Πανεπιστημιακό Κολλέγιο του Λονδίνου. Τον Δεκέμβριο του 2018, υπερασπίστηκα επιτυχώς τη διατριβή μου με τίτλο (στην ελληνική γλώσσα): Η διερεύνηση της οργάνωσης του λεξιλογίου σε παιδιά που μιλούν Ελληνικά με δυσκολίες στη γλώσσα και τον αλφαβητισμό. Η διδακτορική διατριβή μπορεί να βρεθεί εδώ: https://discovery-pp.ucl.ac.uk/id/eprint/10077333/

Περισσότερα από τη στήλη: Ψυχολογία

Ψυχολογία

Ιστριονική (Θεατρική) Διαταραχή Προσωπικότητας: Τι είναι, γιατί εμφανίζεται και πώς αντιμετωπίζεται

Τι είναι η Ιστριονική Διαταραχή Προσωπικότητας; Η Ιστριονική Διαταραχή Προσωπικότητας – γνωστή και ως Θεατρική…

Ψυχολογία

Δεν Νιώθεις Αρκετός; Πώς Συνδέεται με την Οριακή Προσωπικότητα και Πώς να το Ξεπεράσεις

Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας (BPD) : Πολλοί άνθρωποι κάποια στιγμή στη ζωή τους νιώθουν ότι «δεν…

Ψυχολογία

Γιατί τα μικρά παιδιά δεν καταλαβαίνουν τα συναισθήματα των ενηλίκων;

Γιατί τα μικρά παιδιά δεν καταλαβαίνουν τα συναισθήματα των ενηλίκων; Γιατί τα μικρά παιδιά συχνά…

Ψυχολογία

Το Πείραμα της Μικρής Άλμπερτ: Η απαρχή του φόβου και η ηθική στην έρευνα

Η ψυχολογία ως επιστήμη προσπάθησε για χρόνια να κατανοήσει τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνονται…

Ψυχολογία

Διαταραχές Διάθεσης

Οι διαταραχές διάθεσης χαρακτηρίζονται από σοβαρές διαταραχές στη διάθεση και τα συναισθήματα, πιο συχνά κατάθλιψη,…

Ψυχολογία

Η συνταγή κατά του άγχους: Ένα βοήθημα για την καθημερινότητα

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι άνθρωποι δυσκολεύονται εξαιτίας του άγχους. Το “Η συνταγή κατά…

Ψυχολογία

Η τέχνη ως εργαλείο για την κατανόηση ψυχικών διαταραχών

Η τέχνη λειτουργεί ως εξερευνητής της ψυχής—ειδικά σε διαταραχές όπως η σχιζοφρένεια. Μέσα από δημιουργικές…