Η συμπερίληψη είναι μια θεμελιώδης αρχή για την επιστήμη της ψυχολογίας, καθώς αναγνωρίζει και εκτιμά τη διαφορετικότητα των ατόμων και τις μοναδικές εμπειρίες τους. Περιλαμβάνει την πεποίθηση ότι όλοι, ανεξάρτητα από το υπόβαθρό τους, πρέπει να έχουν ίση πρόσβαση σε ψυχολογικές υπηρεσίες, ευκαιρίες βιοτικού επιπέδου και εκπαιδευτικούς πόρους. Η έννοια της αποδοχής μπορεί να οδηγήσει σε μια πιο ολοκληρωμένη κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς και σε βελτιωμένα αποτελέσματα ψυχικής υγείας.
Κατανόηση της έννοιας
Η συμπερίληψη είναι μία έννοια ταυτόσημη με την αποδοχή, που καθιστά απαραίτητη την αναγνώριση της αξίας κάθε ατόμου. Τη δημιουργία μίας συλλογικής αντίληψης πως όλοι οι άνθρωποι είμαστε μέλη της κοινωνίας. Χωρίς ταμπέλες και στερεότυπα.
Με άλλα λόγια, η συμπερίληψη υπερβαίνει την απλή ανοχή. Περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος όπου τα άτομα από όλα τα κοινωνικά στρώματα νιώθουν ευπρόσδεκτα, σεβαστά και εκτιμητέα. Αυτό σημαίνει αναγνώριση και εκτίμηση των διαφορών στη φυλή, την εθνικότητα, την ταυτότητα φύλου, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την κοινωνικοοικονομική κατάσταση, την ηλικία, τις ικανότητες, τη θρησκεία και άλλες πτυχές της ταυτότητας.
Η προσφορά της συμπερίληψης
Πέρα από τα άπειρα θετικά στοιχεία που έχει να προσφέρει η έννοια της συμπερίληψης στο κοινωνικό πλαίσιο, είναι πολλά και τα θετικά που μπορεί να προσφέρει σε ψυχολογικό επίπεδο. Η αποδοχή σε κοινωνικό αλλά και ψυχικό επίπεδο συμβάλει στη συνολική ευημερία και την αίσθηση του ανήκειν μεταξύ των ατόμων. Άλλωστε η προώθηση ενός περιβάλλοντος χωρίς αποκλεισμούς μπορεί να επηρεάσει απίστευτα θετικά την ψυχική υγεία.
Σίγουρα ένα από τα βασικά στοιχεία της συμπερίληψης είναι η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και της ταυτότητας του ατόμου. Η συμπερίληψη παρέχει στα άτομα μια αίσθηση επικύρωσης και αποδοχής, η οποία παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της αυτοεκτίμησης και της ταυτότητάς τους. Όταν οι άνθρωποι αισθάνονται ότι είναι αποδεκτοί σε ένα κοινωνικό σύνολο, είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν μια θετική εικόνα για τον εαυτό τους, οδηγώντας τους αυτό σε αυξημένη αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση. Αυτή η ψυχολογική ώθηση δίνει τη δυνατότητα στα άτομα να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις της ζωής με ανθεκτικότητα και αισιοδοξία.
Ερευνώντας σε βάθος την έννοια της συμπερίληψης φυσικά αγγίζουμε την πολύτιμη έννοια της ενσυναίσθησης. Οι κοινωνίες, που τείνουν να απορρίπτουν τους διαχωρισμούς και τη μισαλλοδοξία, προάγουν την ενσυναίσθηση και την κατανόηση μεταξύ ατόμων από διαφορετικά υπόβαθρα. Η καλύτερη κατανόηση του κόσμου γύρω μας εξαρτάται από την ολιστική αποδοχή των ανθρώπων, των διαφορών τους και της ευρύτερης προοπτικής τους. Αυτή η αυξημένη ενσυναίσθηση όχι μόνο ενισχύει τους κοινωνικούς δεσμούς αλλά συμβάλλει επίσης στην προσωπική ανάπτυξη και τη συναισθηματική νοημοσύνη.
Ο αντίκτυπος της συμπερίληψης στην ψυχική υγεία
Έρευνες έχουν δείξει ότι ο κοινωνικός αποκλεισμός μπορεί να οδηγήσει σε άσχημα και ανεπιθύμητα αποτελέσματα για την ψυχική υγεία. Η έννοια της συμπερίληψης έρχεται εδώ για να ενισχύσει την άποψη ότι ο καθένας μας μπορεί να βοηθηθεί ψυχικά από τον κοινωνικό του περίγυρο όταν αυτό είναι δυνατό. Η μη αποδοχή είναι ικανή να ταρακουνήσει ψυχικά οποιονδήποτε, είτε αυτός αντιμετωπίζει προβλήματα ψυχικής υγείας είτε όχι. Αντιμετωπίζοντας τις ανισότητες με δυναμικές και καινοτόμες ιδέες, υπάρχουν πολλές πιθανότητες για ρηξικέλευθες αλλαγές. Σίγουρα η ενσωμάτωση ατόμων με ψυχικές και κοινωνικές αποκλίσεις από το σύνολο βοηθάει πάντοτε να υπάρξει πιο ουσιώδης έννοια της συμπερίληψης. Καταρρίπτοντας ως κοινωνία τα εμπόδια που θέτουμε σε ομάδες μειονοτήτων όσον αφορά την περίθαλψη και το σύστημα υγείας, κάνουμε ένα σημαντικό βήμα. Άλλωστε μία συμπεριληπτική κοινωνία φροντίζει για όλους τους πολίτες της ανεξαιρέτως.
Επιπλέον, κοινωνίες που τείνουν να έχουν αυξημένο αριθμό εθελοντικών ομάδων, κοινοτικών προγραμμάτων αλλά και δωρεάν προγραμμάτων ψυχικής υγείας, μπορούν να αντιμετωπίσουν ικανά και υπεύθυνα τα προβλήματα σε περιόδους κρίσεων. Ο καθένας μπορεί να προσφέρει το δικό του κομμάτι βοήθειας με όποιον τρόπο μπορεί. Φυσικά, η αύξηση ευαισθητοποίησης και ενσυναίσθησης στο εργασιακό περιβάλλον, η πιο σοβαρή και υπεύθυνη αντιμετώπιση των εργαζομένων από τους εργοδότες τους σε θέματα ψυχικής υγείας αλλά και η κοινωνική, ανθρωπιστική διαπαιδαγώγηση που λαμβάνουμε από την οικογένεια και το σχολείο παίζουν σημαντικό ρόλο. Άνθρωποι οι οποίοι είναι ικανοί να κατανοήσουν και στη συνέχεια να βοηθήσουν τον διπλανό τους, δεν μπορεί παρά να εφαρμόζουν την έννοια της αποδοχής στην πράξη.
Κλείνοντας
Οποιαδήποτε κοινωνική νόρμα που προστάζει την περιθωριοποίηση ανθρώπων είναι η ώρα να καταργηθεί, κάνοντάς μας έτσι μία κοινωνία ανοιχτή στη συμπερίληψη όλων. Ο κοινωνικός αποκλεισμός μπορεί να έχει ποικίλες αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική υγεία ενός ατόμου. Αν και μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε, μπορεί να είναι πιο πιθανό να επηρεάσει μειονοτικές ομάδες και άτομα με ψυχικές και σωματικές δυσκολίες. Ο καθένας μας μπορεί να βρεθεί στη θέση του άλλου και έτσι είναι αναγκαίο να κατανοούμε ότι δεν είμαστε μόνοι μας σε αυτόν τον δρόμο. Η αναζήτηση της κατάλληλης βοήθειας από οικεία άτομα ή από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας μπορεί να ανατρέψει τα πάντα.
