Συμπεριληπτική εκπαίδευση: η συναισθηματική ανάπτυξη σε ένα σχολείο για όλους.
Συμπεριληπτική εκπαίδευση
Η συμπεριληπτική εκπαίδευση αναπτύχθηκε ως προάσπιση του διαφορετικού. Στη συμπερίληψη δεν εννοείται απλώς η ενσωμάτωση και η ένταξη ενός ατόμου στο σύνολο. Αντιθέτως, απαιτείται ένα καλά δομημένο πλαίσιο υποδοχής του διαφορετικού. Οι συνθήκες και οι προϋποθέσεις για την πραγματοποίηση της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης στα σχολεία δεν είναι μία εύκολη υπόθεση. Χρειάζεται η κατάρτιση όλων των εμπλεκόμενων μελών αλλά και ένα ορθά δομημένο περιβάλλον. Το περιβάλλον αυτό πρέπει να είναι φιλικό ως προς τη διαφορετικότητα και έτοιμο να την «αγκαλιάσει». Η απλή τοποθέτηση ενός παιδιού με ειδικές ανάγκες σε ένα σχολείο δεν αποτελεί συμπεριληπτική πρακτική. Η συμπερίληψη συνδέεται με μία ολόκληρη φιλοσοφία που θέλει την ισότητα προς όλους. Η ισότητα αυτή δεν περιορίζεται στο περιβάλλον του σχολείο. Κυρίως στοχεύει στα ίσα δικαιώματα που χτίζονται κάτω από τις ίσες ευκαιρίες.
Ειδική αγωγή και εκπαίδευση
Στη χώρα, τα τελευταία χρόνια, μας έχουν σημειωθεί άλματα στην επιστήμη της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης. Δε παύουν όμως, να υπάρχουν ακόμη ταμπού για παιδιά με ειδικές ανάγκες. Στις ειδικές ανάγκες συμπεριλαμβάνονται όλα τα άτομα που «ξεχωρίζουν» από το σύνολο. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα άτομα με μία μορφή αναπηρίας ή ακόμη και τα λεγόμενα χαρισματικά παιδιά. Η διαφορετικότητα αυτών των παιδιών, χρίζει ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης ανά περίπτωση. Κάθε μορφή φυσικά, που κάνει και το παιδί να διαφέρει από το σύνολο, απαιτεί κι ένα ανάλογο χειρισμό. Πλέον έχουμε περάσει από τον διαχωρισμό και τον αποκλεισμό αυτών, στην ενσωμάτωσή τους στο σύνολο. Στόχος είναι η βελτίωση και ορθή διαχείριση της κάθε περίπτωσης, μέσα από την ένταξη και όχι από το περιθώριο.
Συμπεριληπτική εκπαίδευση και διαχείριση της διαφορετικότητας από τους εκπαιδευτικούς
Το πλαίσιο δράσης των εκπαιδευτικών καθορίζεται από τους ειδικούς, βάση του ατομικού προφίλ και τις ανάγκες του κάθε παιδιού. Το έργο των εκπαιδευτικών όμως δεν είναι η αποτύπωση του διαφορετικού αυτού χειρισμού στο κάθε παιδί. Αντιθέτως, ο εκπαιδευτικός καλείται να ενσωματώσει και να «ταιριάξει» την κάθε διαφορετική ανάγκη, στην ομοιογένεια ενός συνόλου. Ο εκπαιδευτικός μπορεί να προετοιμάσει το χώρο αλλά και τα υπόλοιπα παιδιά για την υποδοχή αυτή. Τα παιδιά με ειδικές ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ήδη αισθάνονται «ξεχωριστοί», συνήθως με τη μη θετική ερμηνεία. Ένας ακόμη διαχωρισμός με μία διαφορετική αίθουσα διδασκαλίας, έναν διαφορετικό δάσκαλο κι ένα διαφορετικό αναλυτικό πρόγραμμα δεν ευνοεί την γεφύρωση του χάσματος που βιώνουν. Η απόσταση από υπόλοιπα παιδιά εντείνεται και η διαφορά τονίζεται σε μεγαλύτερο βαθμό από όσο ίσως και να υπάρχει.
Συμπεριληπτική εκπαίδευση: ένα σχολείο για όλους
Στη πραγματικότητα τα κοινά των παιδιών σε ένα σχολείο είναι πολύ περισσότερα από τις διαφορές που πηγάζουν από τις μαθησιακές δυσκολίες του καθενός. Είναι παιδιά στην ίδια ηλικία, από τον ίδιο τόπο, με κοινά ενδιαφέροντα και ασχολίες. Στα πλαίσια της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης τα παιδιά αυτά μπορούν να έχουν και την ίδια τάξη. Ακόμη, μπορούν να έχουν τον ίδιο δάσκαλο και το ίδιο αναλυτικό πρόγραμμα. Στα παιδιά αυτά, που δεν αποκόπτονται από το σύνολο και φοιτούν στο σχολείο της γειτονιάς τους ευνοείται και η συναισθηματική τους ανάπτυξη. Έχουν περισσότερα βιώματα από την καθημερινή τους τριβή με τα συνομήλικά τους άτομα. Έτσι, αναπτύσσουν σχέσεις και φιλίες με παιδιά με ή και χωρίς ειδικές ανάγκες. Παράλληλα ανακαλύπτουν τα κοινά σημεία ανάμεσά τους, τα οποία και πλεονεκτούν.
Συμπερίληψη και αυτο-εικόνα
Μέσα από τη συμπερίληψη τα παιδιά αντιλαμβάνονται καλύτερα την εικόνα που έχουν οι άλλοι προς άτομό τους. Πέρα από τα συναισθήματα που έχει το παιδί με ειδικές ανάγκες για τους άλλους, παράλληλα και τα υπόλοιπα παιδιά αναπτύσσουν συναισθήματα για αυτό. Έτσι, αποκτά μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση ως προς τη σύναψη σχέσεων και την αλληλεπίδραση. Ένα παιδί που νιώθει «ένα» με το σύνολο, μπορεί πιο εύκολα να πιστέψει πως και το ίδιο του μπορεί να καταφέρει και να κατακτήσει ό,τι και οι άλλοι. Έτσι, πέρα από την πορεία του στα πλαίσια της σχολικής τάξης, χτίζονται βάσεις για όλη την ακαδημαϊκή του πορεία, αλλά και για το υπόλοιπο της ζωής του. Όταν ένα παιδί αποκόπτεται λόγω της διαφορετικότητάς του, τοποθετεί το ίδιο του επιπλέον εμπόδια και όρια στον εαυτό του. Χάνει τη πίστη και το κίνητρο και καταδικάζει το αποτέλεσμα, θεωρώντας από την αρχή ότι θα αποτύχει. Όταν το ίδιο παιδί εντάσσεται στο σύνολο στο οποίο ανήκει και δουλεύεται η ιδιαιτερότητά του μέσα σε αυτό, μπορούμε να έχουμε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.
