Το πείραμα του Asch & η δύναμη της μάζας

Η επιστήμη της Ψυχολογίας, υπήρξε ανέκαθεν ένας αμφιλεγόμενος κλάδος. Πολλές φορές γνώρισε την αμφισβήτηση, τον εσωτερικό φόβο του ανθρώπου για την πραγματική αλήθεια. Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, διεξήχθησαν αρκετά ψυχολογικά πειράματα με σκοπό να κατανοηθεί η πραγματική φύση του ανθρώπου, από τι επηρεάζεται, τι φοβάται.  Άλλες φορές οργανωμένα, άλλες φορές κατά τύχη, προέκυψαν ενδιαφέρουσες απαντήσεις για το ποιοι πραγματικά είμαστε σαν άνθρωποι.  Μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση ήταν το πείραμα του Asch.

Το κοινωνικό πείραμα της συμμόρφωσης, όπως είναι ευρύτερα γνωστό, ήταν μία σειρά μελετών που δημοσιεύτηκαν τη δεκαετία του ’50, με σκοπό να αναδείξουν τη δύναμη της συμμόρφωσης των ανθρώπων όταν συμμετέχουν σε μια ομάδα. O Solomon Asch μελέτησε πειραματικά τη «συμμόρφωση» στο Κολέγιο του Swarthmore το 1951,ζητώντας από μία ομάδα φοιτητών του να πάρει μέρος σε ένα υποτιθέμενο οπτικό τεστ. Ο κάθε συμμετέχων, τοποθετούνταν σε μια ερευνητική ομάδα, η οποία είχε σαν στόχο να ταιριάξει τις γραμμές που είχαν σχεδόν το ίδιο μήκος. Οι εξεταζόμενοι έπρεπε να αναφέρουν ποια από τρεις γραμμές που τους έδειχναν, είχε σχεδόν το ίδιο μήκος με μία γραμμή αναφοράς. 

Αυτό που δεν γνώριζε ο συμμετέχων, ήταν ότι ανήκε σε μια ομάδα ηθοποιών, οι οποίοι και ήταν συννενοημένοι να δώσουν τη σωστή απάντηση δύο φορές, και στη συνέχεια, να δώσουν όλοι τους την ίδια εσφαλμένη απάντηση. Ο Asch ήθελε να δει εάν ο συμμετέχων θα συμφωνούσε με τους άλλους συμμετέχοντες και θα άρχιζε και αυτός να δίνει λάθος απαντήσεις, από φόβο ότι δεν θα είναι μέλος της ομάδας, άρα μη αρεστός και παρείσακτος.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Με την ολοκλήρωση του πειράματος, τριάντα επτά από τους πενήντα συνολικά συμμετέχοντες, συμφώνησαν με τις εσφαλμένες απαντήσεις της ομάδας, παρά την ύπαρξη ξεκάθαρων αποδείξεων για το αντίθετο. Ο Solomon Asch εύλογα υπέθεσε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δε θα συμμορφώνονταν με κάτι τόσο προφανώς λανθασμένο και το ποσοστό θα κυμαινόταν στα ίδια επίπεδα στην περίπτωση του γκρουπ. Ωστόσο, δεχόμενοι την κοινωνική πίεση της ομάδας οι συμμετέχοντες  άλλαξαν τη στάση τους. Έχει επιβεβαιωθεί ότι σε ποσοστό 32% οι συμμετέχοντες δίνουν ομόφωνα την ίδια λανθασμένη απάντηση με τους υπόλοιπους, ενώ το 75% των ερωτηθέντων απαντά λανθασμένα τουλάχιστον σε μια από τις ερωτήσεις.

Πιο απλά, μόλις ένας στους τέσσερις κρατά μια στάση απόλυτης ανεξιγνωμίας και μη συμμόρφωσης με την κυρίαρχη γνώμη όταν οι απαντήσεις στα ερωτήματα που τίθενται είναι προφανείς. Η συμπεριφορά κάτω από κοινωνική πίεση είναι αδιαφιλονίκητη και τα ερωτήματα που προκύπτουν καίρια. Πόσο εύκολα συμμορφωνόμαστε με τις απόψεις των γύρω μας; Πόσο μεγαλύτερο γίνεται το 32% στα ερωτήματα της πραγματικής ζωής όπου οι απαντήσεις δεν είναι τόσο προφανείς; Πόσο ακόμα αυξάνεται το ποσοστό όταν η ομάδα δεν αποτελεί μια προσωρινή σύμβαση -όπως στο εν λόγω πείραμα- αλλά αποτελεί οργάνωση (πολιτική, κοινωνική, επαγγελματική) που καθορίζει σημαντικά την καθημερινότητα των ανθρώπων και την εξέλιξη τους;

Περισσότερα από τη στήλη: Ψυχολογία

Ψυχολογία

Νάρκισσοι στις Σχέσεις : Πώς να Αναγνωρίσεις & να Αντιμετωπίσεις τη Ναρκισσιστική Κακοποίηση

Ο ναρκισσισμός είναι ένας ψυχολογικός όρος με ρίζες στον αρχαιοελληνικό μύθο του Νάρκισσου — του…

Ψυχολογία

Πανελλαδικές εξετάσεις: Αλήθειες για την Ψυχολογία της Επιτυχίας και της Αποτυχίας – Οδηγός για Γονείς και Παιδιά

Οι Πανελλαδικές εξετάσεις δεν είναι απλώς ένα εκπαιδευτικό γεγονός – είναι μια συναισθηματική και ψυχολογική…

Ψυχολογία

Η Διαταραχή της Παρασυσσώρευσης

Το παρόν άρθρο, με τίτλο Η Διαταραχή της Παρασυσσώρευσης, αποτελεί μετάφραση και προσαρμογή από την…

Ψυχολογία

Το φαινόμενο της συμμόρφωσης: Γιατί ακολουθούμε το πλήθος;

Στην καθημερινότητά μας, οι άνθρωποι επηρεαζόμαστε — συνειδητά ή ασυνείδητα — από τις πράξεις, τις…

Ψυχολογία

Λογικές συνέπειες για τη συμμόρφωση των εφήβων έναντι τιμωριών

Το παρόν άρθρο, με τίτλο Λογικές συνέπειες για τη συμμόρφωση των εφήβων έναντι τιμωριών, παρουσιάσει…

Ψυχολογία

Επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης στους εφήβους

Το παρόν άρθρο, με τίτλο Επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης στους εφήβους, αποτελεί μετάφραση και προσαρμογή…

Ψυχολογία

Ερωτηματολόγιο για τις Δυσμενείς Εμπειρίες της Παιδικής Ηλικίας

Το παρόν άρθρο, με τίτλο Ερωτηματολόγιο για τις Δυσμενείς Εμπειρίες της Παιδικής Ηλικίας, αποτελεί μετάφραση…