Τα περιοριστικά μέτρα εναντίων της εξάπλωσης του COVID-19 και οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί οδήγησαν σε δραματική βραχυπρόθεσμη πτώση των εκπομπών των βασικών ατμοσφαιρικών ρύπων το 2020, ειδικά στις αστικές περιοχές. Πολλοί κάτοικοι των πόλεων είδαν καθαρότερους ουρανούς αντί για νέφη ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Αλλά η μείωση δεν ήταν ομοιόμορφα κατανεμημένη σε όλες τις περιοχές ή σε όλους τους τύπους ρύπων. Και πολλά μέρη του κόσμου εξακολουθούν να υπολείπονται των οδηγιών για την ποιότητα του αέρα, σύμφωνα με νέα έκθεση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO), η οποία δημοσιεύθηκε 7 Σεπτεμβρίου, την Παγκόσμια Ημέρα Καθαρού Αέρα για Μπλε Ουρανούς (International Day of Clean Air for Blue Skies).
Το δελτίο ποιότητας αέρα και κλίματος – το πρώτο του είδους που εκδόθηκε από τον WMO – αναδεικνύει τους κύριους παράγοντες που επηρεάζουν τα πρότυπα ποιότητας του αέρα το 2020, σε σύγκριση με άλλα χρόνια. Δείχνει πώς υπήρξαν επεισόδια βελτίωσης και επιδείνωσης της ποιότητας του αέρα σε διάφορα μέρη του κόσμου.
Αποδεικνύει μια στενή σχέση μεταξύ της ποιότητας του αέρα και της κλιματικής αλλαγής. Ενώ οι εκπομπές ατμοσφαιρικών ρύπων που προκλήθηκαν από τον άνθρωπο μειώθηκαν κατά τη διάρκεια της οικονομικής αναστάτωσης του COVID-19, τα μετεωρολογικά άκρα που τροφοδοτήθηκαν από το κλίμα και την περιβαλλοντική αλλαγή προκάλεσαν πρωτοφανείς καταιγίδες άμμου και σκόνης και πυρκαγιές που επηρέασαν την ποιότητα του αέρα.
Αυτή η τάση συνεχίζεται το 2021. Οι καταστροφικές πυρκαγιές στη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και τη Σιβηρία έχουν επηρεάσει την ποιότητα του αέρα για εκατομμύρια, και οι καταιγίδες άμμου και σκόνης έχουν καλύψει πολλές περιοχές και έχουν ταξιδέψει σε ηπείρους.
«Ο COVID-19 αποδείχθηκε ένα απρογραμμάτιστο πείραμα ποιότητας αέρα και οδήγησε σε προσωρινές τοπικές βελτιώσεις. Αλλά μια πανδημία δεν υποκαθιστά τη συνεχή και συστηματική δράση για την αντιμετώπιση σημαντικών παραγόντων ρύπανσης και κλιματικής αλλαγής για τη διασφαλίση της υγείας τόσο των ανθρώπων όσο και του πλανήτη », δήλωσε ο γενικός γραμματέας του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού -WMO, καθηγητής Petteri Taalas.
«Οι επιπτώσεις των ατμοσφαιρικών ρύπων συμβαίνουν κοντά στην επιφάνεια, σε χρονικά διαστήματα ημερών έως εβδομάδων και συνήθως εντοπίζονται. Αντίθετα, η διαρκής κλιματική αλλαγή, που προκαλείται από τη συσσώρευση αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, συμβαίνει σε χρονικό διάστημα δεκαετιών έως αιώνων και οδηγεί τις περιβαλλοντικές αλλαγές παγκοσμίως. Παρά τις διαφορές, χρειαζόμαστε μια συνεκτική και ολοκληρωμένη πολιτική για την ποιότητα του αέρα και το κλίμα βασισμένη σε παρατηρήσεις και επιστήμη », ανέφερε επίσης.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία. Οι εκτιμήσεις από την τελευταία εκτίμηση του παγκόσμιου βάρους των ασθενειών δείχνουν ότι η παγκόσμια θνησιμότητα αυξήθηκε από 2,3 εκατομμύρια το 1990 (91% λόγω σωματιδίων, 9% λόγω όζοντος) σε 4,5 εκατομμύρια το 2019 (92% λόγω σωματιδίων, 8% λόγω όζον), αναφέρει το Δελτίο.
Επιπτώσεις του COVID-19 στην ποιότητα του αέρα
Πολλές κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο απ στην πανδημία του COVID-19 περιορίζοντας τις συγκεντρώσεις, κλείνοντας τα σχολεία και επιβάλλοντας lockdown. Αυτές οι πολιτικές παραμονής στο σπίτι οδήγησαν σε μια άνευ προηγουμένου μείωση των εκπομπών ρύπων.
Σε περιοχές όπως η Κίνα, η Ευρώπη και η Βόρεια Αμερική, οι βραχυπρόθεσμες μειώσεις των εκπομπών που σχετίζονται με τον COVID συνέπεσαν με τα μακροπρόθεσμα μέτρα μείωσης των εκπομπών που οδήγησαν σε χαμηλότερες συγκεντρώσεις PM2,5 το 2020 σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια. Η αύξηση των αιωρούμενων σωματιδίων PM2.5 σε σχέση με την Ινδία ήταν λιγότερο έντονη από ό, τι τα προηγούμενα χρόνια.
Ωστόσο, ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι σε πολλά μέρη του κόσμου, οι συγκεντρώσεις PM2.5 είναι απίθανο να πληρούν τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, παρά τις δραστικές μειώσεις της κυκλοφορίας.
Σχήμα 1: “Επί τις 100 μεταβολή των αερίων ρύπων στις ηπείρους και σε διάφορες χώρες του κόσμου σύμφωνα με το Δελτίο”.
Το πρόγραμμα WMO/Global Atmosphere Watch εξέτασε τη συμπεριφορά βασικών ατμοσφαιρικών ρύπων από πάνω από 540 σταθμούς μέτρησης οδικής κυκλοφορίας, ημι-αγροτικών και αγροτικών περιοχών και, σε και γύρω σε 63 πόλεις από 25 χώρες που βρίσκονται σε επτά γεωγραφικές περιοχές του κόσμου. Τα δεδομένα χρησιμοποιήθηκαν για την ανάλυση των αλλαγών στην ποιότητα του αέρα για τους κύριους ρύπους, όπως PM2.5, διοξείδιο του θείου (SO2), οξείδια του αζώτου (NOx), μονοξείδιο του άνθρακα (CO) και όζον (O3).
Η ανάλυση έδειξε μειώσεις έως και περίπου 70% στο μέσο NO2 και 30% -40% στις μέσες συγκεντρώσεις PM2.5 κατά τη διάρκεια του πλήρους lockdown το 2020 σε σύγκριση με τις ίδιες περιόδους το 2015-2019. Ωστόσο, τα σωματίδια PM2.5 επέδειξαν πολύπλοκη συμπεριφορά ακόμη και στην ίδια περιοχή, με αύξηση σε ορισμένες ισπανικές πόλεις, για παράδειγμα, οι οποίες αποδόθηκαν κυρίως στη μακρόχρονη μεταφορά αφρικανικής σκόνης και/ή καύσης βιομάζας.
Οι μεταβολές στις συγκεντρώσεις του όζοντος ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ των περιοχών, που κυμαίνονται από καμία συνολική αλλαγή σε μικρές αυξήσεις (όπως συνέβη στην Ευρώπη) και μεγαλύτερες αυξήσεις (+25% στην Ανατολική Ασία και +30% στη Νότια Αμερική).
Οι συγκεντρώσεις SO2 ήταν μεταξύ ~25% και 60% χαμηλότερες το 2020 σε σχέση με το 2015-2019 για όλες τις περιοχές. Τα επίπεδα CO ήταν χαμηλότερα για όλες τις περιοχές, με τη μεγαλύτερη μείωση για τη Νότια Αμερική, έως και περίπου 40%.
Αλλαγή κλιματικών πολιτικών
Οι αλλαγές στις στρατηγικές αντιμετώπισης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης έχουν επιπτώσεις στις στρατηγικές αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και αντίστροφα. Για παράδειγμα, μια δραστική μείωση της καύσης ορυκτών καυσίμων για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, θα μειώσει επίσης τους ατμοσφαιρικούς ρύπους που σχετίζονται με αυτήν τη δραστηριότητα, όπως το όζον και τα νιτρικά σωματίδια. Οι πολιτικές για τη μείωση των αιωρούμενων σωματιδίων για την προστασία της ανθρώπινης υγείας μπορεί ναμειώσουν την ψυκτική επίδραση των θειικών αερολυμάτων ή την ικανότητα θέρμανσης των σωματιδίων αιθάλης.
Φυσικός, 23 ετών, με πτυχίο από το Πανεπιστήμιο Πατρών και μέλος του Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας μέσω του μεταπτυχιακού προγράμματος 'Εφαρμοσμένη Μετεωρολογία & Φυσική Περιβάλλοντος'.
Hobbies: Αθλητισμός, μουσική, κινηματογράφος.
