Τρόπος ζωής: Οι επιδράσεις στην υγεία και τη γήρανση

Ήξερες ότι ο τρόπος ζωής και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες επηρεάζουν την υγεία και τη γήρανση περισσότερο από τα γονίδιά μας;

Μια νέα μελέτη με επικεφαλείς ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης έδειξε ότι μια σειρά περιβαλλοντικών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου ζωής (κάπνισμα και σωματική δραστηριότητα) και των συνθηκών διαβίωσης, έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο στην υγεία και τον πρόωρο θάνατο από τα γονίδιά μας.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από σχεδόν μισό εκατομμύριο συμμετέχοντες στο Ηνωμένο Βασίλειο για να αξιολογήσουν την επίδραση 164 περιβαλλοντικών παραγόντων και του γενετικού κινδύνου για 22 κύριες ασθένειες στη γήρανση, τις ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία και τον πρόωρο θάνατο. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Medicine.

Κύρια ευρήματα

• Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες εξηγούν το 17% της διακύμανσης του κινδύνου θανάτου, σε σύγκριση με λιγότερο από 2% που εξηγείται από τη γενετική προδιάθεση.
• Από τους 25 ανεξάρτητους περιβαλλοντικούς παράγοντες που εντοπίστηκαν, το κάπνισμα, η κοινωνικο-οικονομική κατάσταση, η φυσική δραστηριότητα και οι συνθήκες διαβίωσης είχαν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στη θνησιμότητα και τη βιολογική γήρανση.
• Το κάπνισμα συσχετίστηκε με 21 ασθένειες. Οι κοινωνικο-οικονομικοί παράγοντες, όπως το εισόδημα του νοικοκυριού, η ιδιοκτησία της κατοικίας και η κατάσταση απασχόλησης, συσχετίστηκαν με 19 ασθένειες. Η σωματική δραστηριότητα συσχετίστηκε με 17 ασθένειες.
• 23 από τους παράγοντες που προσδιορίστηκαν είναι τροποποιήσιμοι.
• Οι πρώιμες εκθέσεις στη ζωή, συμπεριλαμβανομένου του σωματικού βάρους στα 10 χρόνια και του καπνίσματος από τη μητέρα κατά τη γέννηση, αποδείχθηκε ότι επηρεάζουν τη γήρανση και τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου 30-80 χρόνια αργότερα.
• Οι περιβαλλοντικές εκθέσεις είχαν μεγαλύτερη επίδραση στις παθήσεις του πνεύμονα, της καρδιάς και του ήπατος, ενώ ο γενετικός κίνδυνος κυριαρχούσε για την άνοια και τον καρκίνο του μαστού.

Η Cornelia van Duijn, Καθηγήτρια Επιδημιολογίας στο St Cross στο Oxford Population Heath και συγγραφέας του άρθρου, δήλωσε: «Η έρευνά μας καταδεικνύει τον βαθύ αντίκτυπο στην υγεία των εκθέσεων που μπορούν να αλλάξουν είτε από άτομα είτε μέσω πολιτικών για τη βελτίωση των κοινωνικο-οικονομικών συνθηκών, την ελάττωση του καπνίσματος ή την προώθηση της σωματικής δραστηριότητας».

Advertising

Advertisements

«Ενώ τα γονίδια διαδραματίζουν βασικό ρόλο στις παθήσεις του εγκεφάλου και σε ορισμένους καρκίνους, τα ευρήματά μας υπογραμμίζουν τις ευκαιρίες για τον μετριασμό των κινδύνων των χρόνιων ασθενειών του πνεύμονα, της καρδιάς και του ήπατος που αποτελούν τις κύριες αιτίες αναπηρίας και θανάτου παγκοσμίως. Οι πρώιμες εκθέσεις στη ζωή είναι ιδιαίτερα σημαντικές καθώς δείχνουν ότι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες επιταχύνουν τη γήρανση νωρίς στη ζωή, αλλά αφήνουν πολλές ευκαιρίες για την πρόληψη μακροχρόνιων ασθενειών και πρόωρου θανάτου».

Οι συγγραφείς χρησιμοποίησαν ένα μοναδικό μέτρο γήρανσης (ένα νέο «ρολόι γήρανσης») για να παρακολουθήσουν πόσο γρήγορα γερνούν οι άνθρωποι, χρησιμοποιώντας τα επίπεδα πρωτεΐνης στο αίμα. Αυτό τους επέτρεψε να συνδέσουν τις περιβαλλοντικές εκθέσεις που προβλέπουν την πρώιμη θνησιμότητα με τη βιολογική γήρανση. Αυτό το μέτρο είχε προηγουμένως αποδειχθεί ότι ανιχνεύει αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία, όχι μόνο στη Biobank του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά και σε δύο άλλες μεγάλες μελέτες κοόρτης στην Κίνα και τη Φινλανδία.

Ο Δρ. Austin Argentieri, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης στο Oxford Population Health and Ερευνητικός Συνεργάτης στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, δήλωσε: «Η προσέγγισή μας με την έκθεση, μας επέτρεψε να ποσοτικοποιήσουμε τη σχετική συμβολή του περιβάλλοντος και της γενετικής στη γήρανση, παρέχοντας την πιο ολοκληρωμένη επισκόπηση μέχρι σήμερα των περιβαλλοντικών παραγόντων και του τρόπου ζωής που προκαλούν τη γήρανση και τον πρόωρο θάνατο. Αυτά τα ευρήματα υπογραμμίζουν τα πιθανά οφέλη από την εστίαση των παρεμβάσεων στο περιβάλλον μας, στο κοινωνικο-οικονομικό πλαίσιο και στις συμπεριφορές μας για την πρόληψη πολλών ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία και τον πρόωρο θάνατο».

Ο Καθηγητής Bryan Williams, Επικεφαλής Επιστημονικός και Ιατρικός Υπεύθυνος στο British Heart Foundation, πρόσθεσε: «Το εισόδημα, ο ταχυδρομικός κώδικας και το ιστορικό σας, δε θα πρέπει να καθορίζουν τις πιθανότητές σας να ζήσετε μια μακρά και υγιή ζωή. Αλλά, αυτή η πρωτοποριακή μελέτη ενισχύει τo ότι αυτή είναι η πραγματικότητα για πάρα πολλούς ανθρώπους. «Γνωρίζουμε από καιρό ότι παράγοντες κινδύνου όπως το κάπνισμα επηρεάζουν την υγεία της καρδιάς και του κυκλοφοριακού μας, αλλά αυτή η νέα έρευνα τονίζει πόσο μεγάλη είναι η ευκαιρία να επηρεάσουμε τις πιθανότητές μας να αναπτύξουμε προβλήματα υγείας, συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών παθήσεων, και να πεθάνουμε πρόωρα. Χρειαζόμαστε επειγόντως τολμηρή δράση από την κυβέρνηση για να στοχεύσουμε τα ξεπερασμένα εμπόδια στην καλή υγεία που αντιμετωπίζουν πάρα πολλοί άνθρωποι στο Ηνωμένο Βασίλειο».

Advertising

Η έρευνα δείχνει ότι ενώ πολλές από τις μεμονωμένες εκθέσεις που εντοπίστηκαν έπαιξαν μικρό ρόλο στον πρόωρο θάνατο, η συνδυασμένη επίδραση αυτών των πολλαπλών εκθέσεων μαζί κατά τη διάρκεια της ζωής (που αναφέρεται ως έκθεση) εξηγεί ένα μεγάλο ποσοστό της διακύμανσης της πρόωρης θνησιμότητας. Τα ευρήματα από αυτή τη μελέτη ανοίγουν τον δρόμο για τις ολοκληρωμένες στρατηγικές για τη βελτίωση της υγείας των γηραιών πληθυσμών, εντοπίζοντας τους βασικούς συνδυασμούς περιβαλλοντικών παραγόντων που διαμορφώνουν ταυτόχρονα τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου και πολλές κοινές ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία.

Ο Kαθηγητής van Duijn είπε: «Οι μελέτες για την περιβαλλοντική υγεία έχουν την τάση να επικεντρώνονται σε μεμονωμένες εκθέσεις με βάση μια συγκεκριμένη υπόθεση. Ενώ αυτή η προσέγγιση έχει γνωρίσει πολλές επιτυχίες, η μέθοδος δεν έχει πάντα αναπαραγώγιμα και αξιόπιστα ευρήματα. Αντίθετα, ακολουθήσαμε μια προσέγγιση έκθεσης «χωρίς υποθέσεις» και μελετήσαμε όλες τις διαθέσιμες εκθέσεις για να βρούμε τους κύριους παράγοντες της νόσου.

Το παρό άρθρο αποτελεί μετάφραση και προσαρμογή από την αγγλική στην ελληνική γλώσσα του πρωτότυπου άρθρου που μπορεί να βρεθεί εδώ. 

Βιβλιογραφία