Ένα γιατρό! Η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε ότι 68.401 ιατροί υπάρχουν στην Ελλάδα το 2015, νούμερο που μας βάζει να ηγούμαστε σε αναλογία με τον πληθυσμό μας όλων των χωρών του ΟΟΣΑ, ενώ μόνον η Κούβα ξεπερνάει τέτοιες αναλογίες. Είναι όμως αληθινή ή πλασματική η “πληθώρα ιατρών” που φιγουράρει ως τίτλος άρθρων κατά καιρούς; αγροτικός ιατρός
Φέρνοντας για άλλη μια φορά η ανακοίνωση αυτή το θέμα στην επικαιρότητα, ας προβληματιστούμε λίγο.
Γιατρούς θέλουμε! Πόσους θέλουμε;
Το πρώτο που πρέπει να απαντηθεί για να δούμε εάν οι ιατροί που έχουμε είναι πολλοί, λίγοι ή όσοι χρειάζονται είναι ποιος είναι ο “τυχερός” αριθμός που επιζητούμε.
Σε αντίθεση με χώρες πεδινές και με καλό οδικό δίκτυο όπως η Ολλανδία, η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από μια ιδιαίτερη γεωγραφική σύνθεση νησιώτικών περιοχών και ορεινών χωριών. Έτσι το ταξίδι για να δεις τον γιατρό σου στα 20 χλμ με το υπερσύγχρονο τρένο που διαθέτει η μέση Ευρωπαϊκή χώρα, δεν συγκρίνεται με το πλοίο που πρέπει να πάρουν οι κάτοικοι του Άη-Στράτη για να πάνε στην Λήμνο καιρού επιτρέποντος με μεγαλύτερο κόστος, κόπο και δυσκολία. Έτσι αν και ένα νοσοκομείο μπορεί να είναι αρκετό για 2-3 κωμοπόλεις δεν μπορούμε να αρνηθούμε και στους 150 μόνιμους κατοίκους αυτού του ιστορικού τόπου να έχουν πρόσβαση σε ιατρό δίπλα τους όταν τον έχουν ανάγκη.
Από αυτό το παράδειγμα αρχίζει να γίνεται εμφανές το πόσο διαφορετικές είναι οι συνθήκες σε κάθε περιοχή έτσι ώστε να μην επιτρέπουν γενικές και αστάθμιστες συγκρίσεις.
Κάθε νησί θέλει τον γιατρό του (για να μην πούμε τους γιατρούς του) και κάθε ορεινό χωριό που αποκλείεται από τον χιονιά το ίδιο.
Στα όρη στα άγρια βουνά … και στα νησάκια
Κοιτώντας καλύτερα την κατανομή των ιατρών στην Ελλάδα θα δούμε ότι βρίσκονται σε αστικά κέντρα, ιδίως στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη όπου πιθανώς πλεονάζουν, ενώ αντίθετα υπάρχουν περιοχές που ψάχνουν γιατρό με τα κιάλια και περιμένουν κάποιον ντόπιο να γυρίσει στον τόπο του ή κάποιον “δύσμοιρο” να ξενιτευτεί για προσφέρει τις υπηρεσίες του.
Ποιος πάει λοιπόν σε αυτές τις περιοχές;
Ας δούμε καλύτερα ποιος δεν πάει. Δεν θα πάει ο έμπειρος ιατρός που έχει κάνει πια οικογένεια και καριέρα στην πόλη του. Δεν θα πάει ο ειδικός ιατρός που έχει νοσοκομειακή εμπειρία. Θα πάει ο επονομαζόμενος ” αγροτικός ιατρός “, θεσμός με καταβολές από τη μικρασιατική καταστροφή και επίσημη υποχρεωτική θητεία από το 1968.
Ο αγροτικός ιατρός ή αγροτικός υπηρεσίας υπαίθρου συνήθως μετά από 6 χρόνια στην σχολή και 1 μήνα “ειδική” εκπαίδευση στο νοσοκομείο που υπάγεται καλείται να πάει σε περιοχές που δεν καταδέχονται οι πιο έμπειροι και να αποτελέσει ένα φθηνό εργατικό δυναμικό και μία προσωρινή λύση ως την αντικατάστασή του στο πρόβλημα της έλλειψης ιατρών στην επαρχία. Ναι μεν ο αγροτικός ιατρός είναι γνώστης του αντικειμένου, με καλή διάθεση και τα κέφια της νιότης τις περισσότερες φορές αλλά δεν είναι παρά μια συμπτωματική αγωγή και όχι μια οριστική θεραπεία στο πρόβλημα της συγκέντρωσης όλων των ιατρών στα κέντρα.
Και ενώ το πρόβλημα μαίνεται και η συντήρηση πολυπληθών γηραιών ομάδων επαφίεται στα χέρια των αγροτικών ιατρών που με λιγοστά μέσα (παρόμοια με αυτά που είχε ο Ιπποκράτης) πασχίζουν να βοηθήσουν την κατάσταση δεν φαίνεται κάποιο σχέδιο στον ορίζοντα.
Σαν βγει ο Ν/Χ στον πηγαιμό για την Ιθάκη… θα γυρίσει πίσω
Θα μου πείτε αν είναι άνεργοι στην Αθήνα και στην Κάρπαθο βασιλιάδες γιατί δεν μετακομίζουν. Εκεί αρχίζει να αχνοφαίνεται το δεύτερο πρόβλημα : η κατανομή των ιατρών σε ειδικότητες. Δεν μπορούν να δουλέψουν στους Φούρνους Ικαρίας οι Νευροχειρουργοί (Ν/Χ) ούτε οι νεογνολόγοι στην Ερεικούσα. Εκεί χρειάζονται γενικοί ιατροί.
Ενώ έχουμε όσους παιδίατρους θα μπορούσαμε να ζητήσουμε, δεν έχουμε γενικούς ιατρούς, μια παραγνωρισμένη ειδικότητα στην Ελλάδα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο αντίθετα ο πολυαγαπημένος GP (General Practitioner = Γενικός Ιατρός) είναι ο άρχων ενός πολυζήλευτου για πολλούς συστήματος υγείας, με τα υπέρ και τα κατά βέβαια του όλου θέματος που χρήζουν πολλή συζήτηση ή καλύτερα ένα άλλο άρθρο.
Δυστυχώς, δεν δίνονται κίνητρα όχι μόνο για να πάει ο ιατρός σε λιγότερο δημοφιλείς περιοχές αλλά και λιγότερο δημοφιλείς ειδικότητες. Ναι μεν θέλει η πλειοψηφία των νέων ιατρών να ακολουθήσει το όνειρο της παιδιατρικής, της γυναικολογίας, της παθολογίας, της οφθαλμολογίας αλλά δεν είναι κρίμα που δεν γίνεται κάποια προσπάθεια διαφήμισης (πέρα από την -λόγω προσφοράς και ζήτησης- αυτορυθμιζόμενη μικρή αναμονή) για να επιλεγούν ειδικότητες όπως η αναισθησιολογία, η πνευμονολογία ή γενική ιατρική που μας ενδιαφέρει στο παρόν άρθρο;
Δεν λέω ότι είμαστε πολλοί ή λίγοι, αλλά σίγουρα η κατάσταση δεν είναι τόσο εύκολο να αξιολογηθεί όσο θέλουν να δείχνουν τα κατά καιρούς πρωτοσέλιδα.
Έτσι ενώ το πρόβλημα της ανισοκατανομής και της ταυτόχρονης πληθώρας και ένδειας μαίνεται, η συντήρηση πολυπληθών γηραιών ομάδων επαφίεται στα χέρια των αγροτικών ιατρών και οι καταρτισμένοι ειδικοί δεν δύνανται να βρουν θέση στην αγορά εργασίας, δεν φαίνεται στον ορίζοντα πρόταση για βελτίωση.
Δεδομένων των συνθηκών ίσως ζητάω πολλά…. η υγεία έχει γίνει πολυτέλεια…
