Στο τέλος μιας μεγάλης και κουραστικής μέρας επιστρέφουμε σπίτι. Δεν βλέπουμε την ώρα να πέσουμε στο κρεβάτι και να κοιμηθούμε για ώρες. Τουλάχιστον μέχρι το άλλο πρωί, όπου θα ξαναμπούμε στον κύκλο μιας άλλης μέρας. Ο ύπνος είναι απαραίτητος έτσι ώστε να μπορεί ο οργανισμός να αναπαύεται και να ανακτά δυνάμεις. “Δυνάμεις” απαραίτητες για να εκτελέσει τις καθημερινές και απαραίτητες λειτουργίες του. Όταν διαταράσσεται η διαδικασία του ύπνου, τότε είναι λογικό και επόμενο να διαταράσσονται και οι ζωτικές λειτουργίες του οργανισμού, και συνεπώς αυτός να μην μπορεί να ανταποκριθεί όπως θα έπρεπε. Πολλοί όμως βασανίζονται από τις λεγόμενες διαταραχές ύπνου και κυρίως την άπνοια.
Διαταραχές ύπνου
Ως διαταραχή ύπνου ορίζεται κάθε κατάσταση στην οποία το άτομα απολαμβάνει υποβαθμισμένης ποιότητας ύπνου.
Η πιο συνηθισμένη διαταραχή ύπνου είναι η άπνοια ύπνου. Άπνοια ύπνου ονομάζεται η κατάσταση ανεπαρκούς αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου. Για να μην υπάρξει σύγχυση, ας τονίσουμε πως η άπνοια διαφέρει από την αϋπνία.
Η άπνοιες ύπνου διακρίνονται σε δύο κατηγορίες. Έτσι έχουμε:
- την αποφρακτική άπνοια και
- την κεντρική άπνοια.
Αποφρακτική άπνοια
Η αποφρακτική άπνοια είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος άπνοιας. Σε αυτή την περίπτωση, οι μύες που ανώτερου αναπνευστικού μας
συστήματος (φάρυγγας) χαλαρώνουν με αποτέλεσμα να τείνουν να συμπέσουν. Παρόλα αυτά οι υπόλοιποι μύες του αναπνευστικού λειτουργούν. Η μερική πτώση υποβαθμίζει την ποιότητα της αναπνοής και την κάνει θορυβώδη. Με άλλα λόγια προκαλεί το ροχαλητό. Αν η πτώση είναι πλήρης τότε διακόπτεται η διαδικασία της αναπνοής. Στην περίπτωση αυτή, ο ύπνος του ατόμου διαταράσσεται. Αν και αυτό δεν ξυπνά εντελώς, μεταφέρεται από ένα στάδιο βαθιού ύπνου σε ένα άλλο ελαφρύτερου. Στο στάδιο αυτό αυξάνεται ο μυικός τόνος. Αυτό σημαίνει πως οι μύες που είχαν συμπέσει διεγείρονται ξανά, επιστρέφουν στη θέση τους και η αναπνοή συνεχίζεται κανονικά. Οι άπνοιες αυτές μπορούν να είναι δεκάδες ή και εκατοντάδες κάθε νύχτα. Το άτομο δεν τις αντιλαμβάνεται και συνεπώς δεν τις θυμάται το επόμενο πρωί.
Η αποφρακτική άπνοια ενισχύεται από τα οινοπνευματώδη ποτά και διάφορα μυοχαλαρωτικά/υπνωτικά/ηρεμιστικά φάρμακα γιατί μειώνουν ακόμα περισσότερο τον μυικό τόνο. Λόγω της παθοφυσιολογικής επίδρασης που έχει η αποφρακτική άπνοια στον οργανισμό κατηγορείται σε πολλές περιπτώσεις για την πρόκληση αρτηριακής πίεσης ή στεφανιαίας νόσου. Αυτά σε περίπτωση πάντα που δεν αντιμετωπιστεί.
Η αποφρακτική άπνοια φαίνεται να εμφανίζεται σε μεγαλύτερη συχνότητα σε άνδρες με αυξημένο σωματικό βάρος. Οι γυναίκες εμφανίζουν αποφρακτική άπνοια σπανιότερα διότι η ανατομία του φάρυγγά τους και ορισμένες γυναικείες ορμόνες τις προστατεύουν. Τουλάχιστον μέχρι την εμμηνόπαυση.
Κεντρική άπνοια
Κεντρική άπνοια είναι πρακτικά μια κατάσταση αντίθετη της αποφρακτικής. Αν και η άνω αναπνευστική οδός είναι ανοιχτή, οι θωρακικοί μύες σταματούν να εργάζονται. Επομένως σταματά ολόκληρη η διαδικασία της αναπνοής. Η συγκέντρωση του οξυγόνου στον οργανισμό ολοένα και μειώνεται και ταυτόχρονα ερεθίζονται ειδικά κέντρα του εγκεφάλου. Μετά από αυτό το άτομο αφυπνίζεται και η διαδικασία της αναπνοής επανέρχεται. Η συχνότητα εμφάνισης της κεντρικής άπνοιας αυξάνεται όσο αυξάνεται και η ηλικία του ατόμου. Στις περισσότερες φορές είναι ήπια εντούτοις μπορεί να ενταθεί σε μεγάλο βαθμό αν το άτομο πάσχει από άλλες παθήσεις, κυρίως νευρολογικές.
Οι άνθρωποι που εμφανίζουν κεντρική άπνοια ξυπνούν πιο συχνά σε σχέση με αυτούς που εμφανίζουν αποφρακτική. Οι αφυπνίσεις είναι πιο έντονες και μάλιστα συνειδητές.
Συμπέρασμα;
Τα άτομα που εμφανίζουν αυτού του είδους διαταραχή ύπνου ΔΕΝ πεθαίνουν από ασφυξία. Ο οργανισμός μας έχει εξελιχθεί έτσι που να μπορεί να αντιλαμβάνεται πότε διακόπτεται η φυσιολογική αναπνοή. Μαζί με αυτό έχει αναπτύξει μηχανισμούς που είναι σε θέση να την επαναφέρουν. Το ουσιαστικότερο πρόβλημα που προκαλείται είναι ότι ο ύπνος των ασθενών αυτών δεν είναι ομαλός και φυσιολογικός. Για να θεωρηθεί ο ύπνος αποδοτικός θα πρέπει να ακολουθήσει κάποια στάδια, τα οποία λόγω των αφυπνίσεων διακόπτονται. Καλό θα ήταν λοιπόν, σε περίπτωση που το ροχαλητό μας είναι επίμονο και μακροχρόνιο – ακόμα και αν δεν το παραδεχόμαστε – να ενδιαφερθούμε και να το συζητήσουμε με κάποιον ειδικό γιατρό. Μια απλή αναπνευστική μάσκα θα μπορούσε να μας προλάβει πολλά σοβαρά προβλήματα.
(Δεν φταίει η γριά Μόρα λοιπόν που δεν μπορούμε να αναπνεύσουμε τη νύχτα.)
Εργαστήριο Ύπνου – Ερρίκος Ντυνάν
