Πηγή εικόνας: bigstockphoto.com
Η κοιλιοκάκη είναι μια χρόνια πεπτική διαταραχή, που προκύπτει από μια ανοσολογική αντίδραση στη γλιαδίνη και πρωτεΐνη γλουτένης που βρίσκεται σε σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη και μερικές φορές βρώμη. Περιλαμβάνει φλεγμονή και καταστροφή της εσωτερικής επένδυσης του λεπτού εντέρου και μπορεί να οδηγήσει σε δυσαπορρόφηση των θρεπτικών ουσιών.
Η κοιλιοκάκη είναι μία μόνιμη διαταραχή. Τα συμπτώματα μπορεί να κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά, μπορούν να αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου, και μπορούν να διαφέρουν μεταξύ των ατόμων. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να μην έχουν συμπτώματα ή τα συμπτώματα μπορεί να εμφανίζονται αργότερα στην ζωή ενός ατόμου.
Μερικά κοινά συμπτώματα της νόσου περιλαμβάνουν:
- Γαστρεντερικά συμπτώματα, όπως κοιλιακές κράμπες, διάρροια, αέρια, ναυτία, έμετο και φούσκωμα.
- Πόνος στις αρθρώσεις
- Κατάθλιψη, ευερεθιστότητα και κρίσεις πανικού
- Αδυναμία και κόπωση
- Εύκολη αιμορραγία και συχνή αιμορραγία της μύτης
- Κατακράτηση υγρών
- Επίμονη πείνα
- Σιδηροπενική αναιμία
- Υποσιτισμός και διατροφικές ανεπάρκειες συμπεριλαμβανομένης της έλλειψης βιταμίνης Β12, D και K
- Πληγές στο στόμα και αποχρωματισμό των δοντιών
- Μυϊκή αδυναμία και μυϊκές κράμπες
Μερικά άτομα, αναπτύσσουν έναν τύπο δερματικού εξανθήματος γνωστού ως ερπητοειδής δερματίτιδα (DH). Κόκκινα εξανθήματα και φουσκάλες μπορεί να εμφανιστούν στους αγκώνες, τα γόνατα, τους ώμους, τους γλουτούς και το πρόσωπο.
Επίσης, η κοιλιοκάκη εξαιτίας της δυσαπορρόφησης των θρεπτικών ουσιών, μπορεί να οδηγήσει σε υποσιτισμό και αργότερα βλάβη στο παχύ έντερο και ανεπαίσθητες βλάβες και σε άλλα όργανα.
Οι διακυμάνσεις των συμπτωμάτων μπορεί να εξαρτώνται από:
- Τη διάρκεια του θηλασμού ενός ατόμου, καθώς τα συμπτώματα τείνουν να εμφανίζονται αργότερα σε εκείνους που θήλασαν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
- Την ποσότητα γλουτένης που καταναλώνεται.
- Την ηλικία κατά την οποία ένα άτομο αρχίζει να καταναλώνει γλουτένη.
- Το επίπεδο βλάβης του λεπτού εντέρου.
Επίσης σύμφωνα με έρευνες, τα άτομα με κοιλιοκάκη μπορεί να βρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο νευροπάθειας.
Συμπτώματα σε βρέφη και παιδιά
Στα παιδιά και στα βρέφη μπορεί να υπάρχουν εντερικά προβλήματα, όπως διάρροια, ευερεθιστότητα και αδυναμία ανάπτυξης ή καθυστερημένης ανάπτυξης. Με την πάροδο του χρόνου, τα παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν απώλεια σωματικού βάρους, βλάβη στο σμάλτο των δοντιών και καθυστερημένη εφηβεία.
Διάγνωση της νόσου
Η διάγνωση της νόσου γίνεται ευκολότερη με τη καταγραφή των συμπτωμάτων από τον θεράποντα ιατρό, εξετάσεις αίματος που εστιάζουν στα αντισώματα αντιγλιδίνης, ενδομυικά αντισώματα και στα αντισώματα τρανσγλουταμινάσης. Ως η πιο ακριβής μέθοδος όμως για τη διάγνωση της κοιλιοκάκης, είναι μια μικρή βιοψία του εντέρου. Ο ιατρός χρησιμοποιεί ενδοσκόπηση για τη λήψη δειγμάτων της εντερικής επένδυσης και συνήθως, λαμβάνονται πολλά δείγματα για την αύξηση της ακρίβειας της διάγνωσης.
Διατροφή και κοιλιοκάκη
Επί του παρόντος, η μόνη θεραπεία είναι να αποφευχθεί η γλουτένη από το διαιτολόγιο του ατόμου. Με αυστηρή τήρηση της διατροφής, τα έντερα συνήθως θεραπεύονται και τα συμπτώματα εξαφανίζονται, αλλά η κατανάλωση γλουτένης και πάλι μπορεί να προκαλέσει υποτροπή.Οι ασθενείς πρέπει να γνωρίζουν ποια τρόφιμα περιέχουν γλουτένη και ποια όχι, αλλά αυτό συνήθως είναι δύσκολο, καθώς πολλά προϊόντα περιέχουν κρυμμένη γλουτένη. Ένας εξειδικευμένος διαιτολόγος είναι ο κατάλληλος για να βοηθήσει ένα άτομο με κοιλιοκάκη να ακολουθήσει μια υγιεινή διατροφή.
Προϊόντα με ή χωρίς γλουτένη
Μια ευρεία γκάμα προϊόντων διατίθεται με την ονομασία “χωρίς γλουτένη”. Αυτά περιλαμβάνουν ψωμιά χωρίς γλουτένη, ζυμαρικά, μπισκότα και ούτω καθεξής. Οι κατασκευαστές οφείλουν να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τα συστατικά που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή των προϊόντων τους, αλλά τα άτομα πρέπει να ελέγχουν προσεκτικά την ετικέτα πριν αγοράσουν ή καταναλώσουν οποιοδήποτε προϊόν. Επίσης, χωρίς γλουτένη εναλλακτικές λύσεις για το ψωμί, το αλεύρι, τα ζυμαρικά και άλλα τρόφιμα είναι τώρα ευρέως διαθέσιμα. Το “χωρίς γλουτένη” συνήθως υποδηλώνει ότι υπάρχει ένα αβλαβές επίπεδο γλουτένης και όχι η πλήρης απουσία του.
Ένα άτομο που ακολουθεί δίαιτα χωρίς γλουτένη, θα πρέπει να αποφεύγει όλα τα τρόφιμα που παράγονται από σιτάρι, σίκαλη, πίτουρο, εμπλουτισμένο αλεύρι και κριθάρι, συμπεριλαμβανομένων δημητριακών, ψωμιών, ζυμαρικών, κρουτόν, κροκετών, κέικ και μπισκότων, μπύρα και άλλα αλκοολούχα ποτά, καθώς και βρώμη.
Ορισμένα παρασκευάσματα βρώμης μπορούν να μολυνθούν με σιτάρι. Σε ορισμένες περιπτώσεις επιτρέπονται μικρές ποσότητες βρώμης στη διατροφή υπό ιατρική παρακολούθηση.
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται σε ορισμένα τρόφιμα που παράγονται σε εγκαταστάσεις που παράγουν προϊόντα που περιέχουν γλουτένη.
Να σημειώσουμε ότι πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα περιέχουν γλουτένη, συμπεριλαμβανομένων: σούπες σε κονσέρβα, σάλτσες, κέτσαπ και μουστάρδα, σάλτσα σόγιας, καρυκεύματα, παγωτά, μεταποιημένα και κονσερβοποιημένα κρέατα και λουκάνικα.
Τρόφιμα που είναι ασφαλή για κατανάλωση
Τα σιτηρά όπως το καλαμπόκι, το κεχρί, το ρύζι και το άγριο ρύζι είναι ασφαλή για κατανάλωση.
Τα μη σιτηρά όπως το αμαράνθιο, το quinoa ή το φαγόπυρο είναι επίσης αβλαβή, όπως και οι πατάτες και οι μπανάνες, και τα φασόλια garbanzo. Δεν περιέχουν γλουτένη και δεν προκαλούν συμπτώματα.Ένα άτομο με κοιλιοκάκη μπορεί να χρειαστεί να πάρει συμπληρώματα βιταμινών και ανόργανων ουσιών για να μειώσει τον κίνδυνο ανεπάρκειας που προκαλείται από τη διαταραχή. Επιπλέον, οι συνταγές μπορούν να εκτελεστούν χωρίς γλουτένη, αντικαθιστώντας τα συστατικά και προσαρμόζοντας τον χρόνο και τη θερμοκρασία που χρησιμοποιούνται για το ψήσιμο.
Θεραπεία
Δεν υπάρχει δυστυχώς καμία θεραπεία, εκτός από την αποφυγή της γλουτένης. Εάν το άτομο εξακολουθεί να καταναλώνει γλουτένη, αυτό μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα ζωής του, και μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ορισμένων παθήσεων.
Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να εμφανιστεί ανερέθιστη νόσος, εάν δεν ληφθεί δράση για τη διαχείριση της κοιλιοκάκης. Αυτό συμβαίνει συνήθως επειδή είναι δύσκολο να διατηρηθεί μια δίαιτα χωρίς γλουτένη. Σε άτομα με ανθεκτική νόσο, η πάθηση είναι παρούσα για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα ώστε τα έντερα δεν μπορούν πλέον να επουλωθούν μόνο με τη διατροφή, και μια δίαιτα χωρίς γλουτένη δεν θα βοηθήσει. Σε αυτήν την περίπτωση, μπορούν να συνταγογραφηθούν φάρμακα, όπως κορτικοστεροειδή και ανοσοκατασταλτικά φάρμακα.
Παιδιά με κοιλιοκάκη
Η απουσία της κοιλιακής νόσου από την παιδική ηλικία μπορεί να οδηγήσει σε μικρό ύψος κατά την ενηλικίωση, αλλά ένα παιδί με κοιλιοκάκη που αλλάζει σε δίαιτα χωρίς γλουτένη αρχίζει συχνά να αυξάνεται σε ύψος και να ανακτά οποιαδήποτε καθυστέρηση που προκαλείται από τη διαταραχή. Η εντερική βλάβη αρχίζει να επουλώνεται εντός εβδομάδων από την αφαίρεση της γλουτένης από τη διατροφή.
Με το πέρασμα του χρόνου, τα παιδιά μπορεί να εμφανίσουν αυθόρμητες υποχωρήσεις και να παραμείνουν απαλλαγμένα από τα σημεία και τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης μέχρι αργότερα στη ζωή, αλλά τα συμπτώματα μπορούν αργότερα να ξαναεμφανιστούν.
Αιτίες της νόσου
Η κοιλιοκάκη είναι μια ανοσολογική διαταραχή. Όταν ένα άτομο με κοιλιοκάκη καταναλώνει γλουτένη, τα κύτταρα και το ανοσοποιητικό σύστημα ενεργοποιούνται και επιτίθενται και βλάπτουν το λεπτό έντερο. Το λεπτό έντερο δεν είναι πλέον σε θέση να απορροφήσει αποτελεσματικά τα θρεπτικά συστατικά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε έναν αριθμό κινδύνων για την υγεία και επιπλοκές.
Τέλος, τα άτομα που είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν κοιλιοκάκη είναι:
- Άτομα που πάσχουν και από μια άλλη αυτοάνοση ασθένεια, όπως ο διαβήτης τύπου 1, η ρευματοειδής αρθρίτιδα ή μια αυτοάνοση νόσος που επηρεάζει τον θυρεοειδή ή το ήπαρ
- Άτομα με μια γενετική διαταραχή, όπως το σύνδρομο Down ή το σύνδρομο Turner
- Άτομα στα οποία ένα μέλος της οικογένειας έχει την ασθένεια.
