Ροζ κορδελίτσες απλώθηκαν και φέτος στην τηλεόραση, το ίντερνετ και τους δρόμους. Ο Οκτώβριος είναι ο μήνας ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο μαστού. Γιατί όμως αυτή η νόσος έχει το δικό της μήνα και τι ακριβώς πρέπει να ξέρουμε σχετικά;
Λίγο λοιπόν πριν εκπνεύσει αυτός ο μήνας και τελειώσει η ευκαιρία να γράψουμε αυτό το άρθρο – έστω κάπως καθυστερημένα – ας δούμε μερικά βασικά στοιχεία.
Στατιστικά
Ο καρκίνος μαστού είναι ο πιο συχνός τύπος καρκίνου στις γυναίκες άνω των 25 όπως φαίνεται και σε στατιστικά του Ηνωμένου Βασιλείου.
Προσβάλει 12% των γυναικών δηλαδή περίπου μία στις οκτώ γυναίκες παγκοσμίως. Ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχουν και περιπτώσεις καρκίνου μαστού σε άντρες (λιγότερο από 1% των περιπτώσεων καρκίνου μαστού).
Αν και αφορά κυρίως ηλικιακές ομάδες μέσης ηλικίας δεν λείπουν και οι ακραίες τιμές όπως οι πολύ νέες ή οι πολύ μεγάλες.
Παράγοντες κινδύνου
- Γενετική προδιάθεση
- γνωστή φορέας της μετάλλαξης BRCA1 ή BRCA2
- >90% των περιπτώσεων σποραδικές
- ~10% των περιπτώσεων οικογενειακές
- Ιστορικό προηγούμενου καρκίνου μαστού, ενδομητρίου ή ωοθηκών
- Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου μαστού ή ωοθηκών
- Αύξηση ηλικίας
- Καμία κύηση ή πρώτη κύηση μετά τα 30
- Μη θηλασμός
- Πρώιμη εμμηναρχή
- Καθυστερημένη εμμηνόπαυση
- Ορμονοθεραπεία
- Ακτινοβολία στην περιοχή του μαστού
Αυτοί είναι μόνο λίγοι από τους παράγοντες κινδύνου που καθιστούν αυξημένη την πιθανότητα μια γυναίκα να νοσήσει από καρκίνο μαστού. Κάποιοι από αυτούς είναι μη ελεγχόμενοι από εμάς και μη αναστρέψιμοι όπως πχ η κληρονομικότητα. Έχουν βρεθεί γονίδια που προδιαθέτουν έντονα την εμφάνιση καρκίνου μαστού ή γυναικολογικών. Ή επίσης το φύλο, δηλαδή το γεγονός ότι είμαστε γυναίκες και όχι άντρες, είναι ο σημαντικότερος παράγοντας που καθιστά έναν άνθρωπο επιρρεπή σε αυτή τη νόσο. Μη όντας όμως ένα ντετερμινιστικό νόσημα υπάρχουν άλλα τόσα που περνούν από το χέρι μας και στα οποία μπορούμε να παρέμβουμε, όπως :
- Κάπνισμα
- Υπέρμετρο Αλκοόλ
- Παχυσαρκία
Πρόληψη
Σε γενικές γραμμές αν μπορούσαμε να δώσουμε μια συμβουλή για αποφυγή των παραγόντων κινδύνου θα ήταν μια υγιεινή ισορροπημένη διατροφή, άσκηση, αποφυγή κακών συνηθειών (διακοπή καπνίσματος, αλκοόλ με μέτρο) και καλή διάθεση.
Κάθε γυναίκα μπαίνοντας στην αναπαραγωγική ηλικία θα πρέπει να κάνει αυτοεξέταση κάθε μήνα (πώς, πότε κλπ στο ωραίο άρθρο της Ηλέκτρας). Βέβαια πλέον με την εξέλιξη της τεχνολογίας στην ιατρική, η μέθοδος αυτή είναι οριακά ξεπερασμένη με την έννοια ότι δεν μπορεί να επαφίεται η σύγχρονη γυναίκα στην αφή της για ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι αυτή η πρακτική πρέπει να εγκαταλειφθεί αλλά να συμπληρωθεί.
Σύμφωνα με τις Αμερικάνικες Οδηγίες Screening για τον καρκίνο μαστού: γυναίκες 20-39 θα πρέπει να έχουν κλινική εξέταση των μαστών από τον γυναικολόγο τους το λιγότερο κάθε 3 χρόνια, ενώ γυναίκες άνω των 40 ετήσια κλινική εξέταση και ετήσια μαστογραφία.
Οι γυναίκες που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου ή που ανακαλύπτουν κάτι κατά την αυτοεξέταση θα πρέπει να απευθύνονται στον γιατρό τους για πιο εντατική παρακολούθηση και σε μικρότερη ηλικία.
Η υπέρτατη μορφή πρόληψης – που είναι όμως ενδεδειγμένη μόνο για σοβαρές και πολύ συγκεκριμένων ενδείξεων περιπτώσεις – είναι η αμφοτερόπλευρη μαστεκτομή που προλαμβάνει τον καρκίνο μαστού στο 95% των περιπτώσεων. Δεν είναι 100% γιατί παραμένουν θέλοντας και μη μερικά υπολείματα μαστικού ιστού από τα οποία μπορεί να αναπτυχθεί καρκίνος μαστού.
Εκδήλωση καρκίνου μαστού
Καλό είναι να μην χρειαστεί να φτάσει η νόσος σε τέτοιο προχωρημένο επίπεδο που να είναι ήδη ορατές κάποιες εκδηλώσεις αλλά μέσα από σωστή πρόληψη να ανιχνευθεί έγκαιες ώστε να είναι εφικτή μια πιο ολοκληρωμένη, εύκολη αλλά και αποτελεσματική αντιμετώπιση. Μερικά από τα σημεία και συμπτώματα αναφέρονται παρακάτω:
- Ανώδυνη διόγκωση
- Ερύθημα
- Οίδημα
- Διαταραχές της θηλής (όπως στροφή προς τα μέσα, επιφανειακές βλάβες, έκκριμα συνήθως αιμορραγικό)
- Συμπτώματα μεταστάσεων (πόνος, λεμφαδενικές διογκώσεις, δύσπνοια, απίσχναση και ανορεξία)
Θεραπεία
Εκτός της μαστεκτομής υπάρχει μια πληθώρα πρωτοκόλλων για την αντιμετώπιση του καρκίνου μαστού που περιλαμβάνει ορμονοθεραπεία και χημειοθεραπεία. Μη όντας σκόπιμο να αναλύσουμε την κάθε επιμέρους θεραπεία σε αυτό το άρθρο ας καρτήσουμε το γεγονός ότι όσο νωρίτερα γίνει η διάγνωση τόσο πιο εύκολη και ιάσιμη είναι η νόσος σε σχέση με τα μετεγενέστερά της στάδια που καθίσταται μια τελείως διαφορετική οντότητα.
Παραπομπές
Αυτοεξέταση μαστού – Ξεκίνα σήμερα της Ηλέκτρας Μεσταφά
The John Hopkin’s Internal Medicine Board Review, 4th Edition
