Παρά τη διχογνωμία που κυριαρχεί αναφορικά με την φθορά ή την εξέλιξη που προσδίδουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media) στη σύγχρονη ζωή, αδιαμφισβήτητα τη στιγματίζουν. Με ποίκιλα τεχνάσματα εισβάλλουν στην κρίση του ανθρώπου-αποδέκτη και, διακριτικά ή μη, αμελητέα ή καθοριστικά, την αλλοιώνουν. Σοβαρή διάσταση της επιδημίας αυτής συνιστά η δημιουργία -και παγίωση στον ανθρώπινο νου- προτύπων. Αισιοδοξία γεννά η αμφισβήτηση που ασκείται από μέρος της κοινωνίας ως προς την ύπαρξη της αψεγάδιαστης ζωής που προβάλλεται. Ενίοτε όμως, όταν η δύναμη που διαθέτουν τα μέσα βρίσκει έρεισμα σε κάποια αδυναμία μας και την διαπερνά, τείνουμε να παρασυρόμαστε.
Αρχίζουμε παρατηρώντας όλο και πιο επίμονα και με αυξανόμενη ευπιστία τις τέλειες -τέλεια επεξεργασμένες- παρουσιαζόμενες ζωές. Ύστερα εξετάζουμε τις δικές μας μίζερες υπάρξεις και ξαφνιαζόμαστε δυσάρεστα που τόσο απέχουν από τις εικονιζόμενες. Ξαφνικά ο τρόπος που αντικρίζαμε το αγαπημένο μας σπίτι δεν είναι πια ο ίδιος, αντικαθίσταται από λύπηση. Χτίζουμε έτσι μία μη ρεαλιστική αυτοαντίληψη, εικόνα δηλαδή του ποιοι είμαστε, συνοδευόμενη από εσφαλμένη πεποίθηση του ποιοι θα έπρεπε να είμαστε. Συγκρίνοντάς τις, διαπιστώνουμε απόκλιση. Λογικό επακόλουθο να πλανηθούμε ότι χρειάζεται να την εξαλείψουμε, να ελαχιστοποιήσουμε το χάσμα. Να πλησιάσουμε την άψογη εμφάνιση του τάδε γνωστού, ή αγνώστου στα μέσα, να υιοθετήσουμε τις θαυμαστές συνήθειες, να αποκτήσουμε το ιδανικό σώμα. Ακριβώς εκεί, γεννάται ο κίνδυνος.
Σε τούτη την άδοξη, μα συχνά συμβαίνουσα, πάλη να εκπληρώσουμε ό,τι προστάζουν τα μέσα καλούμαστε να προβούμε σε ενέργειες. Αγορά και κατανάλωση αχρείαστων προϊόντων, εγκατάλειψη του ιδιαίτερου μας γούστου, επίσκεψη σε μέρη που δεν μας χωρούν, συναναστροφή με παρουσίες που δεν μας γεμίζουν. Αδιαπραγμάτευτα καμία τους δεν είναι άξια λόγου, καθώς κατατείνουν στην κατάλυση της δικής μας προσωπικής ταυτότητας και την εναρμόνιση με την ενδεδειγμένη. Ωστόσο, ορισμένες μας εκθέτουν σε σοβαρότερο κίνδυνο.
Παρανόηση
Ο αγώνας να κατακτήσουμε το εμφανιζόμενο στα social media σαν τέλειο σώμα, μπορεί να αποβεί μοιραίος για την υγεία. Τελικός στόχος μας καθίσταται το σώμα της φωτογραφίας. Η όψη όμως του σώματος του κάθε ανθρώπου συμβολίζει πολλά παραπάνω από ένα εξωτερικό χαρακτηριστικό προς θαυμασμό και προς απόκτηση. Πρόκειται για αντανάκλαση της ατομικής σωματικής και ψυχικής υγείας του την δεδομένη χρονική στιγμή, αποτέλεσμα ποικίλων αγνώστων στον θεατή παραγόντων. Ενδέχεται το σώμα της εικόνας να έχει υποστεί επεξεργασία, να έδειχνε εντελώς διαφορετικά από μία άλλη οπτική, να άλλαξε μορφή μέσα στο επόμενο δίωρο, να υπέφερε την στιγμή που τραβήχτηκε η φωτογραφία, να ήταν απόρροια μιας ασθένειας, μεταβολισμού, κληρονομικότητας, τύχης. Επιδιώκοντας λοιπόν το εικονιζόμενο σώμα ουσιαστικά δεν αποβλέπουμε σε κάτι σταθερό και χειροπιαστό. Πώς λοιπόν κάτι τόσο μεταβλητό και αφηρημένο να λειτουργήσει ως ασφαλές πρότυπο;
Εξαναγκασμός
Κρισιμότερο όμως είναι το σημείο που παραβλέπουμε την παρανόηση που δημιουργούν τα μέσα και οι ίδιοι ξεκινούμε τον αγώνα να προσδώσουμε στο σώμα μας αυτήν την μορφή. Ορισμένοι ενδεχομένως με κάποια καθοδήγηση τα καταφέρνουν, παρά τα εσφαλμένα κίνητρα, χωρίς να διατρέξουν κίνδυνο για την σωματική τους υγεία. Για την συντριπτική πλειοψηφία όμως είναι αδύνατον να επιτευχθεί η μεταμόρφωση δίχως απώλειες. Ο κάθε οργανισμός είναι μοναδικός. Ως εκ τούτου διαφέρουν και οι ανάγκες που έχει για να λειτουργεί ομαλά, να ανταπεξέρχεται και να μας επιτρέπει να ζούμε ποιοτικά. Υπακούοντας ο καθένας τις δικές του και σεβόμενος αυτές προσαρμόζει τις συνήθειες του αναλόγως. Την ποιότητα και την ποσότητα της τροφής του, τα ωράρια του ύπνου του, το είδος και την συχνότητα της άσκησης. Έτσι συντίθεται η μορφή του σώματός του. Μία μορφή σε συμφωνία με τις ιδιαιτερότητες του οργανισμού του.
Αποφασίζοντας εσύ να μετατρέψεις την μορφή αυτή σε εκείνη της εικόνας των social media, συναντάς το δίλημμα. Διατάραξη της ομαλής λειτουργίας του οργανισμού σου στον βωμό του ιδεατού σώματος; Ή εκτίμηση των ξεχωριστών αναγκών σου και αποδοχή της όψης σου; Θολωμένος από την τελειότητα της εικόνας, απαρνείσαι κάθε διάθεση για αυτοεκτίμηση και γοητεύεσαι από το πρώτο. Επιλέγεις να αναμετρηθείς με την φύση σου, να επέμβεις εξαναγκάζοντας το σώμα σου να λάβει μια μορφή που ενδεχομένως δεν του αρμόζει, δεν το διευκολύνει να σε στηρίξει. Επιλέγεις να το προδώσεις, αποδεχόμενος να υποστείς το βάσανο. Επιδιώκεις ένα βάρος μη λειτουργικό για εσένα, στρέφεσαι σε διατροφές που δεν αντέχεις να υποστηρίξεις, προγράμματα γυμναστικής που σε ταλαιπωρούν. Φυσικά, το σώμα δεν θα αργήσει να αντιδράσει, να σε προδώσει με την σειρά του, να διαταραχθούν οι λειτουργίες του.
Ας διερωτηθούμε λοιπόν αν αξίζουμε τέτοια αυτοκαταστροφή για την επίτευξη ενός τόσο μη ρεαλιστικού στόχου. Κι αν είναι αναπόφευκτο να προωθηθεί κάτι από τα social media, ας είναι ο υγιής, ευεργετικός τρόπος ζωής. Το σώμα ας αντιμετωπιστεί ως απλώς το επακόλουθο αυτού, που φυσιολογικά διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο χωρίς να αναιρείται η ομορφιά, σπουδαιότητα και μοναδικότητά του.
