Πολλοί παράγοντες – βιολογικοί, ψυχολογικοί και κοινωνικοί – συμβάλλουν στην ανάπτυξη μιας λειτουργικής γαστρεντερικής διαταραχής. Το στρες , βάσει μελετών, θεωρείται κύριος παράγοντας για τη διαταραχή της λειτουργίας του γαστρεντερικού.
Η σχέση μεταξύ του περιβαλλοντικού ή ψυχολογικού στρες και της γαστρεντερικής δυσφορίας είναι πολύπλοκη και αμφίδρομη. Tο στρες μπορεί να προκαλέσει και να επιδεινώσει τον γαστρεντερικό πόνο και αντίστροφα.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι ψυχολογικές θεραπείες χρησιμοποιούνται συχνά σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες . Για τη θεραπεία λειτουργικών γαστρεντερικών διαταραχών.
Το εντερικό νευρικό σύστημα ως δεύτερος εγκέφαλος
Οι λειτουργίες που συντηρούν τη ζωή, όπως η αναπνοή, η αρτηριακή πίεση και η θερμοκρασία του σώματος, ρυθμίζονται μέσω του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Αυτό το πολύπλοκο δίκτυο νεύρων εκτείνεται από τον εγκέφαλο σε όλα τα κύρια όργανα του σώματος και έχει δύο μεγάλες διαιρέσεις.
Το συμπαθητικό νευρικό σύστημα πυροδοτεί την απόκριση «πάλη ή φυγή». Το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα ηρεμεί το σώμα αφού περάσει ο κίνδυνος.
Το εντερικό νευρικό σύστημα μερικές φορές αναφέρεται ως «δεύτερος εγκέφαλος». Bασίζεται στους ίδιους τύπους νευρώνων και νευροδιαβιβαστών που βρίσκονται στο κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκέφαλος και νωτιαίος μυελός). Αφού αισθανθούν ότι η τροφή έχει εισέλθει στο έντερο, οι νευρώνες που επενδύουν την πεπτική οδό σηματοδοτούν τα μυϊκά κύτταρα να ξεκινήσουν μια σειρά από εντερικές συσπάσεις. Έτσι, προωθούν την τροφή μακρύτερα, διασπώντας την σε θρεπτικά συστατικά και απόβλητα.
Ταυτόχρονα, το εντερικό νευρικό σύστημα χρησιμοποιεί νευροδιαβιβαστές όπως η σεροτονίνη για να επικοινωνήσει και να αλληλεπιδράσει με το κεντρικό νευρικό σύστημα.
Αυτός ο «άξονας εγκεφάλου-εντέρου» εξηγεί γιατί οι ερευνητές ενδιαφέρονται να κατανοήσουν πώς το ψυχολογικό ή κοινωνικό στρες μπορεί να προκαλέσει πεπτικά προβλήματα. Όταν ένα άτομο αγχώνεται αρκετά ώστε να πυροδοτήσει την απόκριση πάλης ή φυγής, για παράδειγμα, η πέψη επιβραδύνεται ή ακόμα και σταματά. Έτσι ώστε το σώμα να μπορεί να εκτρέψει όλη την εσωτερική του ενέργεια για να αντιμετωπίσει μια αντιληπτή απειλή.
Σε απάντηση σε λιγότερο σοβαρό στρες, όπως η δημόσια ομιλία, η πεπτική διαδικασία μπορεί να επιβραδυνθεί ή να διαταραχθεί προσωρινά. Προκαλεί έτσι, κοιλιακό άλγος και άλλα συμπτώματα λειτουργικών γαστρεντερικών διαταραχών. Φυσικά, μπορεί να λειτουργήσει και με τον άλλο τρόπο: τα επίμονα γαστρεντερικά προβλήματα μπορούν να αυξήσουν το άγχος και το στρες.
ΦΛΕΓΜΟΝΏΔΕΙΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
Για τις φλεγμονώδεις ασθένειες του εντέρου όπως η νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα, μια μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα: ότι το χρόνιο στρες, τα ανεπιθύμητα συμβάντα της ζωής και η κατάθλιψη θα μπορούσαν να αυξήσουν τον κίνδυνο υποτροπής στους ασθενείς.
Αυτή η μελέτη εντόπισε μια ποικιλία μηχανισμών με τους οποίους το στρες επηρεάζει τόσο τις συστημικές όσο και τις γαστρεντερικές ανοσολογικές και φλεγμονώδεις αποκρίσεις. Σημειώνεται ότι η μετάφραση αυτών των ευρημάτων σε θεραπευτικές παρεμβάσεις που βασίζονται στη μείωση του στρες παραμένει μια πρόκληση. Οι κλινικές δοκιμές που παρακολουθούν τα αποτελέσματα των υφιστάμενων τεχνικών μείωσης του στρες στην ΙΦΝΕ δεν έχουν δείξει πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα.
ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΥΕΡΕΘΙΣΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ
To σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, πιστεύεται ότι εμφανίζεται μέσω αλληλεπιδράσεων μεταξύ γενετικών, περιβαλλοντικών παραγόντων και της μικροχλωρίδας του εντέρου. Ωστόσο, η υποτροπιάζουσα και υφιστάμενη πορεία της ιδιοπαθούς φλεγμονώδους νόσου του εντέρου (ΙΦΝΕ) υπογραμμίζει τη σημασία άλλων τροποποιητών, όπως το ψυχολογικό στρες. Τα αυξανόμενα στοιχεία από κλινικές και πειραματικές μελέτες υποδεικνύουν ότι το στρες δρα ως προαγωγικός ή υποτροπιάζων παράγοντας για την ΙΦΝΕ.
ΓΑΣΤΡΟΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗ
Σε μια μελέτη που έγινε σε ένα ιατρικό κέντρο για την υγεία των γυναικών, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι δεν υπήρχε αυξημένη συχνότητα παλινδρόμησης οξέος όταν οι ασθενείς βρίσκονταν υπό οξύ στρες. Ωστόσο, στην πράξη, οι χρόνια αγχώδεις ασθενείς ήταν πιο πιθανό να παρατηρήσουν επιδείνωση των συμπτωμάτων τους κατά τη διάρκεια αγχωτικών συμβάντων. Με άλλα λόγια, η στάση τους επηρέασε την αντίληψή τους για τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων.
ΠΕΠΤΙΚΟ ΕΛΚΟΣ
Τα περισσότερα έλκη προέρχονται από μόλυνση με βακτήρια που ονομάζονται ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (H. pylori). Σε αντίθεση με τις παλιές πεποιθήσεις, ούτε η κατανάλωση πικάντικων φαγητών ούτε η αγχωτική ζωή, προκαλούν έλκη. Τα βακτήρια του ελικοβακτηριδίου αποδυναμώνουν την προστατευτική βλεννώδη επικάλυψη του οισοφάγου, του στομάχου ή του δωδεκαδακτύλου, η οποία στη συνέχεια επιτρέπει στο οξύ να περάσει στην ευαίσθητη επένδυση από κάτω.
Τόσο το οξύ όσο και τα βακτήρια ερεθίζουν την επένδυση και προκαλούν πληγή ή έλκος. Ωστόσο, ορισμένα στοιχεία υποδηλώνουν ότι το συνεχές στρες οδηγεί σε φλεγμονή του βλεννογόνου, επιτρέποντας έτσι στους γαστρικούς υγρούς να ερεθίσουν την ευαίσθητη επένδυση του στομάχου από κάτω.
Επιλογές ψυχοθεραπείας για γαστρεντερική δυσφορία
Οι κριτικές υποδεικνύουν ότι διάφοροι τύποι ψυχοθεραπειών μπορεί να βοηθήσουν στην ανακούφιση της επίμονης γαστρεντερικής δυσφορίας. Ή τουλάχιστον να βοηθήσουν τους ανθρώπους να μάθουν να αντιμετωπίζουν τέτοια συμπτώματα.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι ακόλουθες ψυχοθεραπείες μπορεί να προσφέρουν κάποια ανακούφιση για πολλά άτομα με σοβαρές λειτουργικές γαστρεντερικές διαταραχές.
-
Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT). Αυτή η μορφή ψυχοθεραπείας βοηθά τους ασθενείς να αλλάξουν τις μη παραγωγικές σκέψεις και συμπεριφορές και να μάθουν δεξιότητες αντιμετώπισης για την καλύτερη διαχείριση του στρες και του άγχους. Η CBT μπορεί να είναι πιο χρήσιμη για να βοηθήσει τους ασθενείς να αντιμετωπίσουν την επίμονη γαστρεντερική δυσφορία..
-
Θεραπεία χαλάρωσης. Αυτό περιλαμβάνει έναν αριθμό τεχνικών που έχουν σχεδιαστεί για να βοηθήσουν τους ανθρώπους να χαλαρώσουν και να μειώσουν την αντιδραστικότητα στο στρες. Οι τεχνικές περιλαμβάνουν προοδευτική μυϊκή χαλάρωση, οπτικοποίηση και ξεκούραστη μουσική. Είναι αποτελεσματικό για γαστρεντερικές διαταραχές όταν συνδυάζεται με CBT.
-
Ύπνωση. Η υπνοθεραπεία, μπορεί να είναι χρήσιμη για άτομα των οποίων τα συμπτώματα εμφανίζονται ακόμη και χωρίς εμφανές άγχος.
Μερικά πράγματα που έχει αποδειχθεί ότι βοηθούν στη μείωση των επιπέδων άγχους περιλαμβάνουν:
-
Τακτική σωματική άσκηση
-
Μουσική
-
Γιόγκα και διαλογισμός
-
Ασκήσεις βαθιάς αναπνοής
-
Αρκετός ύπνος
-
Διατροφή που περιλαμβάνει προβιοτικά, φρούτα και λαχανικά.
