Meta: Στα Όρια της Λογοκρισίας και της Ελευθερίας

Αλλαγή σελίδας για τη Meta

Η Meta, μητρική εταιρεία του Facebook και του Instagram, ανακοινώνει μια σημαντική στροφή στον τρόπο διαχείρισης του περιεχομένου στις πλατφόρμες της. Με την απόφαση να απομακρυνθεί από την αποκλειστική συνεργασία με ανεξάρτητους υπεύθυνους επαλήθευσης γεγονότων (fact-checkers) και να υιοθετήσει ένα «κοινοτικό» μοντέλο επιτήρησης (Community Notes), η εταιρεία εισάγει ένα νέο επίπεδο ελευθερίας λόγου — προκαλώντας, παράλληλα, ερωτήματα σχετικά με το μέλλον της παραπληροφόρησης και της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο.

Το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο των ΗΠΑ

Η αλλαγή πολιτικής της Meta επικεντρώνεται αρχικά στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η ελευθερία λόγου προστατεύεται από την Πρώτη Τροπολογία του Συντάγματος και έχει ιδιαίτερα βαρύνουσα σημασία στην πολιτική και κοινωνική ζωή. Η απόφαση να μειωθούν οι περιορισμοί έρχεται σε μια περίοδο που ακολούθησε την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, με τη συζήτηση περί «λογοκρισίας» να έχει φουντώσει. Πολλοί επικριτές των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών θεωρούν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν λειτουργήσει ως «θεματοφύλακες» της δημόσιας σφαίρας, συχνά επιβάλλοντας υπερβολική λογοκρισία – ιδίως σε ευαίσθητα ή αμφιλεγόμενα ζητήματα (π.χ. πολιτικές για τον COVID-19, μεταναστευτική πολιτική, εμβόλια).

Η τοποθέτηση του Ζάκερμπεργκ

Σε πρόσφατη συνέντευξή του με τον δημοφιλή αλλά αμφιλεγόμενο κωμικό Τζο Ρόγκαν, ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ επέμεινε ότι το Facebook «σχεδιάστηκε για να δίνει φωνή στον κόσμο», ενώ υποστήριξε ότι η προηγούμενη κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν άσκησε πιέσεις για την αφαίρεση περιεχομένου που αντιτίθονταν στις επίσημες θέσεις, ιδιαίτερα σε θέματα όπως ο COVID-19. Ο Ρόγκαν, γνωστός για τη διαφωνία του με την «κουλτούρα της ακύρωσης» (cancel culture) και την κριτική στα εμβόλια, χαιρέτισε τις εξαγγελίες για πιο «ελεύθερη» πολιτική στη Meta, επιμένοντας στη σημασία της δημόσιας συζήτησης ακόμη και για αμφιλεγόμενες απόψεις.

Advertisements

Οι νέες πολιτικές

Στην ουσία, η Meta αναθεωρεί τα όρια του ποια είδη περιεχομένου θεωρούνται «απαγορευτικά» ή παραβιάζουν τους κανόνες της κοινότητας. Με βάση πρόσφατες δηλώσεις του Joel Kaplan (Chief Global Affairs Officer στη Meta), η εταιρεία ανακοίνωσε:

1. Κατάργηση ανεξάρτητων υπεύθυνων επαλήθευσης γεγονότων (Fact-checking) και μετάβαση σε κοινωτικό μοντέλο επίβλεψης (Community Notes)
   • Η Meta παραδέχεται ότι το προηγούμενο σύστημα, όπου ανεξάρτητοι fact-checkers χαρακτήριζαν περιεχόμενο ως ψευδές ή παραπλανητικό, κατέληξε να λογοκρίνει υπερβολικά συχνά πολιτικές απόψεις και οπτικές που πολλοί χρήστες θεωρούσαν κομμάτι της ευρύτερης δημόσιας συζήτησης.
   • Με τα Community Notes, οι ίδιοι οι χρήστες θα μπορούν να προσθέτουν ή να εγκρίνουν ενημερωτικές σημειώσεις κάτω από αναρτήσεις που κρίνουν ασαφείς ή δυνητικά ψευδείς. Αυτό το μοντέλο έχει ήδη δοκιμαστεί στο X (πρώην Twitter), όπου σημείωσε σχετική επιτυχία καθώς δεν επιβάλλεται από κεντρικές αρχές αλλά από πολλαπλές οπτικές.
2. Πιο ελαστικοί αλγόριθμοι και περιορισμός στον «υπερβολικό» αυτόματο έλεγχο
   • Τα τελευταία χρόνια, οι αλγόριθμοι της Meta έγιναν εξαιρετικά πολύπλοκοι, καταργώντας εκατομμύρια αναρτήσεις καθημερινά. Σύμφωνα με εσωτερικά στοιχεία που αποκάλυψε ο Kaplan, 1-2 στις 10 αυτές διαγραφές μπορεί να ήταν λανθασμένες (false positives).
   • Στο εξής, οι αλγόριθμοι θα επικεντρώνονται σε παράνομες ή υψηλής επικινδυνότητας ενέργειες (τρομοκρατία, παιδική εκμετάλλευση, βίαιη ρητορική, απάτες), αφήνοντας μικρότερο βαθμό παρέμβασης σε περιεχόμενο με χαμηλότερο ρίσκο. Η Meta φιλοδοξεί έτσι να μειώσει φαινόμενα άδικου αποκλεισμού λογαριασμών (shadow banning).
3. Πιο στοχευμένη εποπτεία σε πολιτικά ζητήματα
   • Στο παρελθόν, η Meta περιόριζε γενικά το πολιτικό περιεχόμενο, ανταποκρινόμενη σε χρήστες που ήθελαν «λιγότερη πολιτική» στις ροές τους. Πλέον, θα ακολουθήσει μια εξατομικευμένη προσέγγιση, επιτρέποντας σε όσους επιθυμούν να βλέπουν περισσότερες πολιτικές ειδήσεις να τις λαμβάνουν πιο συχνά.
   • Επιπλέον, η εταιρεία προβλέπει βελτίωση του συστήματος ενστάσεων για όσους θεωρούν ότι αδικήθηκαν από μια απόφαση διαγραφής ή περιορισμού του λογαριασμού τους.
4. Διατήρηση ελάχιστων ασφαλιστικών δικλίδων
   • Παρά τη χαλάρωση των κανόνων, η Meta επισημαίνει πως συνεχίζει να θεωρεί αδιαπραγμάτευτη την αφαίρεση ή τον περιορισμό περιεχομένου που ενθαρρύνει εκφοβισμό (bullying), μίσος, βία και τρομοκρατία, ή διασπείρει εξόφθαλμα επικίνδυνη παραπληροφόρηση (π.χ. προτροπή σε επικίνδυνες πράξεις για τη δημόσια υγεία).

Συμπερασματικά

Με τη στροφή αυτή, που θεωρείται μια νίκη των Συντηρητικών, η Meta επιχειρεί να πετύχει μια καλύτερη ισορροπία μεταξύ δύο αντίρροπων δυνάμεων: της ελευθερίας λόγου και της ευθύνης που έχει να διασφαλίσει ότι το περιεχόμενο δεν γίνεται εργαλείο παραπληροφόρησης ή επιβλαβών συμπεριφορών. Η τελική επιτυχία του νέου μοντέλου εξαρτάται από το κατά πόσο τα Community Notes θα λειτουργήσουν ουσιαστικά ως μηχανισμός ελέγχου και πληροφόρησης, χωρίς να καταλήξουν σε νέα μορφή πολωμένου ελέγχου από οργανωμένες ομάδες ή ακόμη και σε απουσία κάθε ελέγχου.

Σε κάθε περίπτωση, η κίνηση αυτή αντανακλά τον επίμονο διάλογο εντός των αμερικανικών κοινωνικών δικτύων: από τη μία, προάσπιση της ελεύθερης έκφρασης ως πυλώνα της δημοκρατίας, από την άλλη, δικαιολογημένη ανησυχία για τον ρόλο των πλατφορμών στη διαμόρφωση –ή και παραμόρφωση– της κοινής γνώμης. Όπως και να έχει, βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα περίοδο, όπου η Meta θέτει τη δική της εκδοχή περί «ανοιχτού» Διαδικτύου, προσφέροντας περισσότερες δυνατότητες λόγου, αλλά και περισσότερες προκλήσεις για τη διατήρηση ενός υγιούς και ασφαλούς ψηφιακού περιβάλλοντος.

Πηγές άρθρου:

Kaplan, J. (2025). $MoreSpeech\; andFewerMistakes$. Ανακτήθηκε από: https://about.fb.com/news/2025/01/meta-more-speech-fewer-mistakes/ [Τελευταία πρόσβαση: 22 Ιανουαρίου 2025].