Με αφορμή το νέο βιβλίο του παιδοψυχίατρου και ψυχοθεραπευτή, Δημήτρη Καραγιάννη, «Κρυμμένη Ψυχική Ομορφιά» (2024), αναζήτησα παλιότερα έργα του. Ένα από αυτά το βιβλίο ήταν το «Έρωτας ή τίποτα» (2014): Η παραίτηση από το να είμαστε ερωτικοί οδηγεί στην παραίτηση από την ίδια τη ζωή. Πόσο εύστοχα τα λόγια του συγγραφέα. Και δε μιλάμε μόνο για την ερωτική, τη σεξουαλική σχέση: ο έρωτας είναι παντού, σε κάθε έκφανση της ζωής μας. Στις κοινωνικές μας επαφές, στην επιστήμη, στην εργασία γενικά. Κυρίως όμως είναι στο άγεσθαι και φέρεσθαι, κάτι που στη σημερινή εποχή έχει πολλές-συχνά αντικρουόμενες- ερμηνείες.
Η ματαίωση των σύγχρονων σχέσεων
Δυστυχώς, πολλοί-δε θα πω οι περισσότεροι-νέοι άνθρωποι σήμερα δε ζούνε τον πραγματικό έρωτα αλλά μια προσομοίωσή του. Στο πλαίσιο των προσομοιωμένων σχέσεων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ο έρωτας είναι κι αυτός προϊόν μιας απρόσωπης συναλλαγής, μιας βουλιμικής κατανάλωσης. Βορά στις ορέξεις και τις ορμές, χωρίς γνήσιο συναίσθημα, χωρίς πραγματική συνεύρεση, μια απλή, ανούσια συνύπαρξη. Κάτι σαν τη συναισθηματική υπερφαγία, που κάνει τον άνθρωπο βουλιμικό και ύστερα αφήνει ένα δυσβάσταχτο κενό και μία απογοήτευση, συνοδευόμενη ενίοτε και με τύψεις. Στο ερώτημα «Έρωτας ή τίποτα», λοιπόν, η μόνη γνωστή λέξη είναι το «τίποτα»…
Άγνωστη λέξη ο έρωτας σήμερα λοιπόν; Με τη βαθιά του έννοια, νομίζω πως ναι. Ο Δημήτρης Καραγιάννης, λέει χαρακτηριστικά : «Γυναίκες και άντρες που έχουν συνάψει πολυάριθμες επιφανειακές σχέσεις , βιώνουν το οντολογικό κενό και επιζητούν να βρουν τον εαυτό τους και μια ουσιαστική αυθεντική προσωπική σχέση» (σελ.352). Υπάρχει ελπίδα όμως, καθώς βλέπουμε ότι σιγά-σιγά κάποιοι άνθρωποι αναζητούν (περισσότερη) πνευματικότητα και ανακαλύπτουν το βαθύτερο και σημαντικότερο νόημα του έρωτα.
Έρωτας ή τίποτα, έρωτας ή θάνατος
Η υπαρξιακή αναζήτηση και ο φόβος του θανάτου μετουσιώνονται στην παραδοχή ότι ο άλλος, ο σύντροφος μπορεί να είναι η δική μας κόλαση, όπως θα έλεγε και ο Σαρτρ. Στον αντίποδα βρίσκεται ο συνεργατικός εμπλουτισμός από τον διαφορετικό άλλο, τον σύντροφό μας. Η ομορφιά των προσωπικών εμπειριών μπορεί να μεταβολιστεί και να δώσει μια νέα, αισιόδοξη πρόταση και πάνω σε αυτή να κτιστεί το οικοδόμημα της ερωτικής σχέσης.
Κλείνοντας, μέσα από τα λόγια του ίδιου του συγγραφέα, οφείλουμε να παραδεχτούμε κι εμείς ότι μια ερωτική σχέση δεν αφορά μόνο κάποιες περιόδους της ζωής, αλλά την ίδια τη ζωή στο σύνολό της. Το φως της πνευματικής ύπαρξης συναντά τη σωματική και-κυρίως-τη συναισθηματική ανάγκη για συνεύρεση και γνήσια ένωση. Όλα τα αδιέξοδα στις σχέσεις ανάγονται στην απουσία του έρωτα, στην ανυπαρξία του πραγματικού εαυτού. Μόνο όταν αναγνωρίσουμε το πρόσωπο του άλλου, μπορούμε πραγματικά να κατανοήσουμε το νόημα της ύπαρξης και να βγούμε από το αδιέξοδο. Τότε, στο δίλημμα «έρωτας ή τίποτα» απαντάμε «έρωτας με την προϋπόθεση ότι θα συναντήσουμε τον πυρήνα ομορφιάς που εδράζει σε κάθε άνθρωπο». Διαφορετικά, η απάντηση θα μας φέρει πιο κοντά, στο ανούσιο, ανυπόστατο, τίποτα… Σε κάθε περίπτωση, η επιλογή είναι δική μας.
