Και τον μήνα Μάρτιο, οι εκδόσεις Πόλις κυκλοφόρησαν 3 βιβλία που είμαι σίγουρη ότι θα μας ενθουσιάσουν!
Για το σχολείο –Σταύρος Ζουμπουλάκης
Το δημοκρατικό σχολείο της νεωτερικότητας το διαπερνά μια αντινομία: έχει στόχο να διαπλάσει τον ελεύθερο πολίτη, την αυτόνομη ατομικότητα, τον άνθρωπο που σκέφτεται με το δικό του μυαλό, τον στόχο όμως αυτό τον επιδιώκει και τον πετυχαίνει διά της υποχρεωτικότητας και του αναγκασμού. Πράγματι, στο σχολείο, όπου ο μαθητής πηγαίνει θέλοντας και μη και όπου δεν έχει κανένα περιθώριο ουσιαστικής επιλογής, σε αυτόν ακριβώς τον χώρο του ετεροκαθορισμού, διαμορφώνεται −με τη συνδρομή προφανώς και άλλων εξωσχολικών παραγόντων− το ελεύθερο άτομο, η αυτόνομη ατομικότητα!
Το σχολείο είναι θεσμός μετάδοσης της γνώσης, παράδοσης –όπως σοφά λέγεται στην ελληνική γλώσσα η διδασκαλία− στους μαθητές του πολιτισμού των προγόνων. Το σχολείο δεν είναι θεσμός καινοτομίας, η καινοτομία ανήκει στους μαθητές αφού αποφοιτήσουν από αυτό. Κεντρική μορφή του σχολείου είναι ο δάσκαλος, που αναλαμβάνει την ευθύνη να διδάξει τον μαθητή, σε μια σχέση μαζί του εξ ορισμού ασύμμετρη.
Τα κείμενα του βιβλίου αυτού, όποιο κι αν είναι το θέμα τους, είναι όλα κείμενα ένθερμης αγάπης για το σχολείο και υπεράσπισής του. Υπερασπίζονται ένα σχολείο που λειτουργεί κανονικά, όπου ο δάσκαλος διδάσκει –και δεν επικοινωνεί απλώς με τα παιδιά−και οι μαθητές μαθαίνουν γράμματα – και δεν αποκτούν απλώς δεξιότητες.
Ο λύχνος πάνω στην λυχνία: Η Εκκλησία ως εναλλακτική «πόλις» –π. Ευάγγελος Γκανάς
Τα κείμενα του ανά χείρας βιβλίου λαμβάνουν σοβαρά υπ’ όψιν τα λόγια του Χριστού από την επί του Όρους Ομιλία: «Οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειμένη. Οὐδὲ καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν μόδιον, ἀλλ’ ἐπὶ τὴν λυχνίαν, καὶ λάμπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ. Οὕτως λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς» (Ματθ. 5, 14-16). Ο αναγνώστης, μέσα από τις σελίδες αυτού του βιβλίου, θα καταλάβει τη σημασία της αναφοράς του Χριστού στα έργα (και όχι στους λόγους ή τις πεποιθήσεις) των πιστών, αλλά και στη δοξολογία ως το κατεξοχήν έργο της χριστιανικής κοινότητας.
Ο υπότιτλος του βιβλίου είναι ενδεικτικός των προθέσεων του συγγραφέα. Συζητώντας με τη φιλοσοφία, τις θετικές επιστήμες, την πολιτική, τη λογοτεχνία, την ιστορία, τη βιοηθική, ο θεολόγος επιχειρεί να αναδείξει το πώς η Εκκλησία διαχρονικά υπήρξε, και μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει και σήμερα, όχι ως ο φτωχός υποβολέας κοινοτοπιών σ’ έναν παρδαλό δημόσιο χώρο που αρνείται να ακούσει, ούτε ως ο κυρίαρχος, ο οποίος εκφράζει έναν οιονεί ολοκληρωτικό λόγο, προς τον οποίο κανείς δεν δικαιούται να δυσπιστεί, αλλά ως μια κοινότητα μαρτυρίας, η οποία μαρτυρεί μιαν άλλη αλήθεια. Ο δημόσιος λόγος της Εκκλησίας οφείλει να συγκροτείται ως μια εναλλακτική μεγάλη αφήγηση, η αφήγηση της ιστορίας της σωτηρίας, δηλαδή των θαυμασίων του βιβλικού Θεού για τον κόσμο. Μπορεί, με άλλα λόγια, ο λόγος της να είναι ο λύχνος πάνω στη λυχνία.
Η καρδιά των πραγμάτων –Γκράχαμ Γκρην
Μέσα στην πνιγηρή ατμόσφαιρα μιας βρετανικής αποικίας, κάπου στις δυτικές ακτές της Αφρικής, μέσα στην αβεβαιότητα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μέσα στο νοσηρό κλίμα της κοινωνικής μικροπρέπειας, ο αστυνόμος Χένρι Σκόμπι πασχίζει να διατηρήσει την ηθική του ακεραιότητα. Ο οίκτος και το αίσθημα ευθύνης απέναντι στην Λουίζ, τη σύζυγο του, τον υποχρεώνουν να παραβεί τις αρχές του και να εμπλακεί σε επιλήψιμες δοσοληψίες με τον αινιγματικό Σύριο επιχειρηματία Γιουσέφ. Αλλά είναι ο έρωτας του για μια γυναίκα, την Έλεν, που θα κάνει τον πιστό καθολικό Σκόμπι να υποκύψει στην αμαρτία. Η ηθική του θα τεθεί σε δοκιμασία και, σχεδόν μοιραία, θα οδηγηθεί στη μεγάλη, την τελική αντιπαράθεση με τον ίδιο τον Θεό.
Λίγοι συγγραφείς καταφέρνουν να αναλύσουν με τόση ενάργεια, και ταυτόχρονα με τέτοια πυκνότητα, ζητήματα όπως η αγάπη, ο οίκτος, η προδοσία, η ενοχή, που βρίσκονται στον πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης. Σύμφωνα με τον ίδιο τον Γκρήν, ο Σκόμπι ενσαρκώνει εκείνη την θεμελιώδη αντίφαση του πώς «ο οίκτος μπορεί να αποτελεί έκφραση μιας σχεδόν τερατώδους αλαζονείας».
