Ποίηση και Έρωτας: μια αδιαμφισβήτητα στενή σχέση

Η ποίηση με τον έρωτα έχουν μία αδιαμφισβήτητα στενή σχέση. Μάλιστα, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι ίσως κανέναν άλλο είδος γραφής δεν έφτασε τόσο βαθιά στο ζήτημα του έρωτα όσο η ποίηση. Σε όλα τα υπόλοιπα λογοτεχνικά είδη εστιάζουμε κυρίως στην αφήγηση, την περιγραφή και την σκιαγράφηση των σχέσεων, του χωρισμού, των συνεπειών και των ονείρων με αποτέλεσμα σε πολλά από αυτά να δημιουργούνται στερεοτυπικά αναγνώσματα γύρω από το ζήτημα. Η ποίηση ωστόσο πρόβαλλε το συναίσθημα. Με όλα τα όπλα που έχει η ποίηση, ποιητικό λεξιλόγιο, μεταφορές, σύμβολα, ομοιοκαταληξία οι ποιητές που ασχολήθηκαν με το θέμα παρουσίασαν ατόφιο το φάσμα των συναισθημάτων που προκαλεί ο έρωτας, ο χωρισμός, το ανεκπλήρωτο.

Σχεδόν κάθε Έλληνας ποιητή έγραψε έστω ένα ποίημα με θέμα τον έρωτα. Μία απόδειξη γι’ αυτό αποτελεί μία ανθολογία με τίτλο Ποιος ειν τρελός από έρωτα που εκδόθηκε από τις εκδόσεις Καστανιώτη το 2002 και περιλαμβάνει ποιήματα σε σχέση με τον έρωτα των περισσοτέρων Ελλήνων ποιητών από τον Σολωμό μέχρι τον Σεφέρη. Ο τίτλος που επιλέχτηκε είναι του Γιώργου Σαραντάρη, το οποίο μελοποιήθηκε από τον Μάνο Χατζηδάκη στο δίσκο Ο Μεγάλος Ερωτικός (1972):

Ποιος είν’ τρελλός από έρωτα;
Ας κάνει λάκκους στην αυγή
Να πάμε εκεί να πιούμε
Τη βροχή
Μια που εμείς σε όποια στέγη αράξουμε
Σε όποια αυλή
Ο άνεμος χαλνάει τον ουρανό
Τα δέντρα
Κι η στείρα γη
Μέσα σε μάς βουλιάζει.

Στην ανθολογία περιλαμβάνονται πολύ γνωστά ερωτικά ποιήματα όπως το Σ’ αγαπώ της Μυρτιώτισσας, Το Φίλημα του Ζαλοκώστα το οποίο είναι γνωστό σαν δημοτικό τραγούδι, ωστόσο αποτελεί ένα άκρως ρομαντικό ποίημα που υμνεί με αγνό τρόπο τον παιδικό και αγνό έρωτα:

Advertisements

                                                     Μια βοσκοπούλα

αγάπησα, μια ζηλεμένη κόρη,

και την αγάπησα πολύ· –

ήμουν αλάλητο πουλί,

δέκα χρονών αγόρι.

Μια μέρα που καθόμαστε στα χόρτα τ’ ανθισμένα,

Μάρω, ένα λόγο θα σου πω,

Μάρω, της είπα, σ’ αγαπώ,

τρελαίνομαι για σένα.

Από τη μέση με άρπαξε, με φίλησε στο στόμα

και μου ‘πε: Για αναστεναγμούς,

για της αγάπης τους καημούς

είσαι μικρός ακόμα.

Μεγάλωσα και την ζητώ… μ’ άλλον ζητά η καρδιά της,

και με ξεχνάει τ’ ορφανό…

Εγώ όμως δεν το λησμονώ

ποτέ το φίλημά της.

Άλλα ποιήματα είναι Η Αγάπη, του Καρυωτάκη, Το όνειρο του Σολωμού, και δεκάδες άλλα γνωστών ποιητών. Φυσικά κάθε αναγνώστης θα παρατηρήσει την απουσία του Ελύτη, του Ρίτσου, του Εγγονόπουλου, ωστόσο όμως ο Μάνος Λουκάκης, που επιμελήθηκε τη συλλογή αναφέρει ότι ήθελε να κρατήσει στενό το φάσμα καθώς ο υπερρεαλισμός εισάγει παραμέτρους που αλλάζουν σε βάθος τη σύνθεση και τη πρόληψη του ποιητικού έργου, επισημαίνοντας και τα ιστορικά και πολιτικά γεγονότα που ακολούθησαν.

Στις μέρες μας πολλοί ποιητές κράτησαν την παραδοσιακοί φόρμα και διατήρησαν την ρομαντική μορφή των ποιημάτων. Άλλοι πάλι έχουν δείξει και άλλες πτυχές πιο σκοτεινές και άλλοι δεν δεσμεύτηκαν σε μία φόρμα. Ένα παράδειγμα μπορεί να αποτελέσει το ποίημα Έρεβος της Χριστίνας Βεριβάκη το οποίο αξιοποιώντας το γνωστό μύθο της Περσεφόνης δείχνει την σκοτεινή πλευρά της απογοήτευσης και του ανεκπλήρωτου. Από την άλλη η Ιωάννα Λιούτσια στο ποιητικό της έργο εκφράζει τον έρωτα αλλού με μία πιο τολμηρή γλώσσα, αλλού σε ποιήματα που αποκηρύττουν την κλασική αντίληψη για τον έρωτα και σε κάποια που είναι ατόφιες εκδηλώσεις συναισθημάτων. Το ποίημα Άσκηση σε δοσμένο θέμα από την ποιητική συλλογή Αρρυθμίες φαίνεται από το ροζ των ονείρων και το μαύρο του πένθους να προτιμάει το βαθύ μπλε της γλυκιάς νοσταλγίας:

Θα ‘θελα να σ’ είχα γνωρίσει

όταν ακόμη πήγαινες σχολείο.

Θα ‘θελα να είχα δει τα μάγουλά σου να κοκκινίζουν

όταν θα γελούσα με τ’ αστεία σου,

να σ’ είχα δει να κρύβεσαι πίσω απ’ την πόρτα

για να περάσω,

στις εκδρομές που θα πηγαίναμε να μου ‘δινες

νερό απ’ το παγουρίνο σου,

να σε φιλούσα και να μην τ’ ‘αντεχες.

Θα ‘θελα να σ’ είχα γνωρίσει

όταν ακόμη ήσουν μικρός και ζούσες,

όταν ακόμη ένιωθες πως το μόνο πράγμα που υπάρχει

είναι η κρυφή συνομωσία ανάμεσα σε δύο κορμιά.

Τότε που ούτε οι αριθμοί σε ένοιαζαν,

ούτε το χαρτζιλίκι.

Τότε που θα ‘μουνα το παν για σένα

Σε κάθε ιστορική συγκυρία, ήταν σαν καταγραφή συναισθημάτων, απογοήτευσης, χωρισμού, χειραφέτησης, ακόμα και επανάστασης η ποίηση συμπορεύτηκε με τον έρωτα.