«Τα καλύτερα τραγούδια είναι τα ποιήματα που έλαβαν σάρκα και οστά μέσω της μελωδίας.»
Αυτή η ρήση πιθανότατα δεν δύναται να αποδειχθεί περισσότερο σε κανένα άλλο σημείο του κόσμου πέρα από την γωνιά που ονομάζεται Ελλάδα. Την χώρα, δηλαδή, που γέννησε τα ομηρικά έπη – αυτά τα αφηγηματικά ποιήματα που με την συνοδεία του αυλού ή της κιθάρας μετέδιδαν τις μυθικές ιστορίες τους, αλλά και αρκετά αργότερα τα δημοτικά τραγούδια τα οποία αποτέλεσαν αναπόσπαστο κομμάτι της ποίησης της εποχής τους, αναδεικνύοντας με τον πλέον επιτυχέστερο τρόπο πως με τον συγκερασμό ποίησης και μουσικής προκύπτει ένα αποτέλεσμα ικανό να γαλουχήσει με αξίες ολόκληρες γενιές, αποτυπώνοντας ταυτόχρονα σε στίχους συναισθήματα που ζωντανεύουν χάρη στην μουσική υπόκρουση.
Φυσικά, ακόμα και στην σύγχρονη εποχή δεν λείπει η συνήθεια γνωστών μουσικών να αναζητούν ποιήματα για να τα μελοποιήσουν κι έπειτα να τα τραγουδήσουν, χρησιμοποιώντας το πλούσιο υλικό της ελληνικής ποίησης για να εμπλουτίσουν την ιστορία της ποίησης του αέρα, λεγόμενης και ως μουσική. Αυτή η συνήθεια της σύνδεσης μουσικής και ποίησης επανήλθε στο προσκήνιο το 1960, όταν ο Μίκης Θεοδωράκης μελοποίησε για πρώτη φορά το ποιητικό έργο τού Γιάννη Ρίτσου με τίτλο “Ο Επιτάφιος”, ανοίγοντας ένα δρόμο που ακολούθησαν αρκετοί συνθέτες, οι οποίοι μελωποίησαν στίχους σημαντικών ποιητών, παραχωρώντας την ερμηνεία τους σε γνωστές φωνές του μουσικού χώρου, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στην γνωστοποίηση της ποίησης σε περισσότερο κόσμο.
(πηγή εικόνας: tumblr.com)
Από το πλήθος, λοιπόν, των ποιημάτων που με τον λυρισμό των στίχων τους κατέκτησαν επάξια μια θέση στην ελληνική δισκογραφία επιλέχτηκαν ενδεικτικά τέσσερα εξ αυτών, αφού μια ενδελεχής παρουσίαση όλων μάλλον θα απαιτούσε την συγγραφή ενός ολόκληρου βιβλίου.
• «Ερωτόκριτος»
Ποίηση: Βιτσέντζος Κορνάρος
Σύνθεση: Χριστόδουλος Χάλαρης
Πρώτη εκτέλεση: Νίκος Ξυλούρης
https://www.youtube.com/watch?v=UwDomxyoFgU
Όταν τον 17ο αιώνα ο Β. Κορνάρος συνέθεσε το έμμετρο μυθιστόρημα της ιστορίας του απαγορευμένου έρωτα ανάμεσα στην βασιλοπούλα Αρετούσα και τον φτωχό Ερωτόκριτο, σίγουρο είναι πως δεν περίμενε ότι τέσσερεις αιώνες αργότερα, το έργο του θα τραγουδιέται και θα συγκινεί ακόμα το κοινό όχι μόνο της Κρήτης, από όπου ξεκίνησε, αλλά ολόκληρης της Ελλάδας, αποτελώντας ένα τμήμα της λαϊκής μας παράδοσης που η μαγευτική φωνή του “Αρχάγγελου της Κρήτης”, Νίκου Ξυλούρη, χάραξε ανεξίτηλα στην μνήμη μας.
• «Το παράπονο»
Ποίηση: Οδυσσέας Ελύτης
Σύνθεση: Δημήτρης Παπαδημητρίου
Πρώτη εκτέλεση: Ελευθερία Αρβανιτάκη
Αναντίρρητα, καθίσταται τρομερή παράλειψη οποιαδήποτε αναφορά σε ποιήματα που μετατράπηκαν σε τραγούδια χωρίς την ταυτόχρονη αναφορά σε τουλάχιστον έναν εκ των δύο λογοτεχνών της χώρας μας που έχουν τιμηθεί με Νόμπελ. “Το παράπονο” του Ο. Ελύτη αποτελεί ίσως ένα από τα θλιβερότερα ποιήματα του, μια κραυγή του ποιητικού υποκειμένου για την παθητική αποδοχή μιας ζωής μη συμβατής με την προσωπικότητα του, η οποία “ντύνεται” με την φωνή της ταλαντούχα Ελευθερίας Αρβανιτάκη σε μια ερμηνεία που καθηλώνει.
• «Σπασμένο καράβι»
Ποίηση: Γιάννης Σκαρίμπας
Σύνθεση: Γιάννης Σπανός
Πρώτη εκτέλεση: Κώστας Καράλης
Ο σχιζοειδής ποιητικός κόσμος του Γ. Σκαρίμπα, στον οποίο το ποιητικό υποκείμενο βρίσκεται ολομόναχο ζωντανό σε ένα άψυχο φυσικό τοπίο, αποτυπώνεται χαρακτηριστικά στους στίχους του κι εκφράζεται μέσα από την εμβληματική φωνή του Κώστα Καράλη, που μεταδίδει με επιτυχία τον μοναχικό τόνο του ποιήματος.
• «Εμένα οι φίλοι μου είναι»
Ποίηση: Κατερίνα Γώγου
Σύνθεση: Μαϊντάς Νίκος
Πρώτη εκτέλεση: Magic de Spell, Σωκράτης Μάλαμας
Οι στίχοι της διαρκώς οργισμένης Κατερίνας Γώγου, δηλαδή μια κοινωνική διαμαρτυρία σε μορφή τέχνης, δεν θα μπορούσε να εκφραστεί καλύτερα παρά μονάχα με την φωνή των Magic de Spell και του Σωκράτη Μάλαμα, ένας συνδυασμός που από μόνος του μοιάζει επαναστατικός όπως και η ίδια.
Στην δύσμορφη αλλά ευπαρουσίαστη εποχή μας, τα παραπάνω μουσικά κομμάτια αποτελούν ένα ελάχιστο δείγμα της μαγείας που προκύπτει όταν οι τέχνες συναντιούνται, αντλώντας στοιχεία όχι μόνο από την ζωή, αλλά και η μια από την άλλη, δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο μουσική που αγγίζει την ψυχή και τον νου.
