Το καλύτερο βιβλίο που διάβασα στο έτος του 2019 είναι η Μορφωμένη της Tara Westover που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος. Το εξώφυλλο με το ξανθό κοριτσάκι στην κούνια είναι ένα από τα πιο πολυφωτογραφισμένα αυτής της χρόνιας δικαίως. Ένα βιβλίο που το διάλεξα από καθαρή περιέργεια από τη μεγάλη προβολή και το ιδιαίτερο θέμα του και χαίρομαι που τελικά το έκανα.
Η Μορφωμένη είναι μια αυτοβιογραφία της συγγραφέως με τρεις κεντρικούς θεματικούς άξονες: τον αμερικάνικο τρόπο ζωής μιας οικογένειας Μορμόνων, την ενδοοικογενειακή βία και τις ψυχικές διαταραχές. Η Westover προσεγγίζει αυτά τα θέματα από πολλές οπτικές γωνίες, προσπαθώντας να μην ασκεί κριτική και διατηρώντας μια ουδέτερη θέση.
Η μικρότερη από τα αδέλφια της Tara μας αφηγείται τη ζωή της από τότε που θυμάται τον εαυτό της και από τις πρώτες σελίδες ο αναγνώστης καταλαβαίνει ότι η πατρική φιγούρα είναι επιβλητική και η πιο ισχυρή μέσα στην οικογενειακή δομή. Εκείνος παίρνει τις αποφάσεις οι οποίες ακόμα κι αν λειτουργούν κατά του ίδιου, της γυναίκας του ή τα παιδιά του δεν αναιρούνται ποτέ.
Η Tara μεγαλώνει σε έναν κόσμο που το κράτος θέλει να την βλάψει και η εκπαίδευση θεωρείται πλύση εγκεφάλου, εφοδιάζει το σπίτι με ξηρά τροφή και όπλα τρομοκρατούμενη για την επικείμενη καταστροφή του κόσμου που προβλέπει ο πατέρας της, ενώ όταν δεν ετοιμάζεται για την καταστροφή, εργάζεται μέχρι αργά το βράδυ στη μάντρα του πατέρα της.
Η ίδια δεν διαθέτει κανένα πιστοποιητικό που να επιβεβαιώνει την ύπαρξή της, είναι ένα παιδί που δεν υπάρχει πουθενά. Η μητέρα της δεν είναι βέβαιη για την ακριβή ημερομηνία γέννησης της, δε διαθέτει καμία ασφάλιση και η σκέψη να επισκεφτεί ένα νοσοκομείο σε περίπτωση ανάγκης θεωρείται προδοσία της πίστης της και αμαρτία.
Η συγγραφέας καταφέρνει να αποδώσει πως επηρεάστηκε ο παιδικός της ψυχισμός από το θρησκευτικό φανατισμό. Ο μόνος δρόμος για την Tara που της χάρισε τις ευκαιρίες που της άξιζαν και της άνοιξαν πόρτες που δεν ήξερε πως υπάρχουν ήταν η εκπαίδευση.
Ένα ογκώδες βιβλίο που ξεφυλλίζεται τόσο γρήγορα με έναν γάργαρο λόγο που σε κάνει να απολαμβάνεις την ανάγνωσή του. Μια διεισδυτική ματιά σε μια Αμερικάνικη οικογένεια που αναδεικνύει ένα πρόσωπο της Αμερικής που δεν είναι τόσο γνωστό στον Ευρωπαϊκό χώρο. Η ανάδειξη αυτής της ζωής θα μπορούσε να γίνει μόνο από ένα πρόσωπο που ήταν κομμάτι της και εξιστορεί όσα έζησε με απόλυτο σεβασμό και κατανόηση για όσα υπέστη.
Εν τέλει, είναι ένα βιβλίο για την ανθρώπινη δύναμη που ξεπερνά κάθε εμπόδιο, μια ανθρώπινη δύναμη που ενισχύεται με κάθε τρόπο, βρίσκει φύλακες αγγέλους και πετυχαίνει κάθε στόχο.
Περίληψη
Θα μπορούσε κανείς να την πει με πολλά ονόματα αυτή την ατομικότητα. Μετασχηματισμό. Μεταμόρφωση. Αναλήθεια. Προδοσία. Εγώ την ονομάζω μόρφωση.
Γεννημένη στα βουνά του Αϊντάχο, η Τάρα Γουέστοβερ μεγάλωσε κοντά στη φύση υπακούοντας στους νόμους που θέσπισε ο πατέρας της – ένας φονταμενταλιστής Μορμόνος, πεπεισμένος ότι έρχεται το Τέλος του Κόσμου. Η Τάρα και τ’ αδέρφια της δεν πηγαίνουν στο σχολείο, ούτε στο γιατρό όταν αρρωσταίνουν· δουλεύουν με τον πατέρα τους, ενώ η μητέρα τους είναι πρακτική θεραπεύτρια και η μοναδική μαία της περιοχής.
Η Τάρα έχει ένα ταλέντο, το τραγούδι, αλλά και μια εμμονή, τη γνώση. Μπαίνει για πρώτη φορά σε σχολική τάξη στα δεκαεφτά της χρόνια: δεν γνωρίζει ότι έγιναν δύο παγκόσμιοι πόλεμοι, ούτε όμως και την ακριβή ημερομηνία της γέννησής της.
Σύντομα ανακαλύπτει πως η μόρφωση είναι ο μόνος τρόπος για να ξεφύγει από το σπίτι της. Ξεκινάει από το μηδέν, συγκεντρώνει τις απαραίτητες δυνάμεις και προετοιμάζεται για τις εισαγωγικές εξετάσεις στο πανεπιστήμιο, διασχίζει ωκεανούς και ηπείρους και αποφοιτά από το Κέμπριτζ. Αν και γι’ αυτό θα πρέπει να σπάσει τους δεσμούς που τη συνδέουν με την οικογένειά της.
Η Γουέστοβερ δημιούργησε μια παγκόσμια και εμπνευσμένη ιστορία –τη δική της ιστορία– για τη μόρφωση και τη δύναμή της να δίνει νέα ματιά και προοπτικές στη ζωή μας, γεμίζοντάς μας με θέληση για διαρκή εξέλιξη.
