Ο Δρόμος της Αυτοεξάρτησης είναι το πρώτο βιβλίο από τα πέντε που αποτελούν τα Φύλλα Πορείας του Χορχέ Μπουκάϊ. Πέντε βιβλία-οδηγοί προς την ανακάλυψη του εαυτού μέσω θεωριών της ψυχολογίας, τις οποίες ο Μπουκάϊ τις απλουστεύει και τις συνδυάζει με την προσωπική του εμπειρία ως επαγγελματίας-βοηθός, όπως αυτοκαθορίζεται. Ο Δρόμος της Αυτοεξάρτησης είναι η πρώτη επαφή με τη συμβουλευτική σχέση που προσπαθεί να χτίσει με τον αναγνώστη στο βιβλίο ο συγγραφέας, οπότε και ο κατάλληλος τρόπος να εξεταστεί αν ταιριάζει στον αναγνώστη, αν ακολουθεί τον συνειρμό του συγγραφέα που μερικές φορές λαμβάνει και φιλοσοφική υπόσταση και τέλος, αν τον βρίσκει χρήσιμο. Αν απαντήσει θετικά σε αυτές τις υποθετικές προτάσεις, θα ξέρει πως είναι έτοιμος να αγοράσει και τα υπόλοιπα τέσσερα βιβλία και να κρατήσει τα Φύλλα Πορείας σε μια γωνία στη βιβλιοθήκη που θα καταφεύγει, όποτε αναζητεί μια απάντηση.
Ο Χορχέ Μπουκάϊ γεννήθηκε το 1949 στο Μπουένος Άριες στην Αργεντινή. Σπούδασε ιατρική και εργάστηκε δέκα χρόνια ως ψυχοθεραπευτής σε νοσοκομεία και κλινικές με άτομα με νοητικές ασθένειες, αλλά ο ίδιος αυτοκαθορίζεται ως επαγγελματίας-βοηθός σε ενήλικες, ζευγάρια και κοινωνικές ομάδες. Όταν αποφάσισε να ασχοληθεί και με τη συγγραφή, περισσότερα από δώδεκα βιβλία του μεταφράστηκαν σε είκοσι μία γλώσσες.
Αν και είμαι πτυχιούχος γιατρός, θεωρώ ότι γιατρός είναι εκείνος που θεραπεύει τους ανθρώπους κι έχω καταλάβει εδώ και καιρό ότι, εγώ τουλάχιστον, δεν έχω θεραπεύσει κανέναν.
Ψυχίατρος δεν είμαι, γιατί ψυχίατρος είναι εκείνος που ασχολείται επαγγελματικά με ψυχικές ασθένειες, […] και πάει πολύ καιρός που δεν ασχολούμαι πια με αυτό.
Ψυχαναλυτής δεν κατάφερα να γίνω γιατί ποτέ δεν στήριξα απόλυτα τη δουλειά μου στη ψυχαναλυτική σχολή. Ψυχοθεραπευτής θα μπορούσα να είμαι, αλλά ούτε στην ψυχοθεραπεία αφιέρωσα όλο μου τον χρόνο.
Έπρεπε να βρω έναν καινούργιο τρόπο να ορίζω τον εαυτό μου και τον βρήκα: Επαγγελματίας βοηθός.
Στον Δρόμο της Αυτοεξάρτησης, γίνεται μια σύντομη εισαγωγή από τον ίδιο το συγγραφέα που εξηγεί τι θα συναντήσει ο αναγνώστης στα Φύλλα Πορείας και ποια είναι η χρησιμότητά τους. Γιατί η συγγραφή των βιβλίων αυτών έγκειται στη χρησιμότητα τους. Τι έχει να προσφέρει στον αναγνώστη; Βαθιές επιστημονικές θεωρίες σε απλουστευμένες, μικρές προτάσεις και συνδυασμένες με την εμπειρία του επαγγελματία. Με τη χρήση απλών παραδειγμάτων, άλλοτε με αλληγορίες και άλλοτε με παρομοιώσεις που υιοθετεί από την καθημερινότητα, ο συγγραφέας διατηρεί ξεκάθαρα όσα θέλει να μεταδώσει στον αναγνώστη καθ’ όλη την ανάγνωση του βιβλίου.
Τι είναι η Αυτο-εξάρτηση, όμως; Είναι η λέξη που δημιούργησε ο ίδιος ο συγγραφέας για να χαρακτηρίσει τη μόνη υγιή εξάρτηση, κατά τη γνώμη του. Αναλύει σχετικά με το είναι η αυτο-εξάρτηση στο βιβλίο «να ξέρω ότι έχω ανάγκη τους άλλους, ότι δεν είμαι αυτάρκης, αλλά ότι μπορώ να κρατήσω την ανάγκη αυτή μαζί μου, να την αντέξω, μέχρι να βρω αυτό που θέλω, τη σχέση που ψάχνω, κάτι να με στηρίξει, την αγάπη…». Τα υπόλοιπα βιβλία αλληλοσυμπληρώνονται και διαδέχονται το ένα το άλλο. Ο συγγραφέας τα διαχωρίζει ως εξής: 1. Ο Δρόμος της Αυτοεξάρτησης, 2.Ο Δρόμος της Συνάντησης (η ανακάλυψη του άλλου, του έρωτα και σεξ), 3. Ο Δρόμος των Δακρύων (η απώλεια και το πένθος), 4. Ο Δρόμος της Ευτυχίας (ολοκλήρωση κι αναζήτηση νοήματος) και τέλος, 5. Ο Δρόμος της Πνευματικότητας.
Το βιβλίο καθοδηγεί τον αναγνώστη σε απαντήσεις μεγάλων και περίπλοκων ερωτημάτων σχετικά με τον εαυτό και τις σχέσεις που συνάπτουν οι άνθρωποι μεταξύ τους, σχετικά με την ελευθερία και την ευθύνη των επιλογών. Ακόμα κι αν ο αναγνώστης δε βρεθεί σύμφωνος, είναι μια σημαντική ευκαιρία για την αμφισβήτηση και επανεκτίμηση βασικών αρχών -όχι της λειτουργίας του κόσμου, αλλά κυρίως αρχών που οι ίδιοι οι αναγνώστες έχουν οικειοποιηθεί και έχουν συμπορευτεί με αυτές στη μέχρι τώρα ζωής τους. Στο τέλος του βιβλίου και στο τέλος κάθε αλληγορίας ή παρομοίωσης, ο αναγνώστης λαμβάνει το μήνυμα που θέλει να του μεταδώσει ο συγγραφέας με το δικό του μοναδικό τρόπο και γίνεται τροφή για σκέψη.
Λίγα λόγια για το βιβλίο από το οπισθόφυλλο
Ασφαλώς, αν είχαμε την τύχη να μας «πέσουν» γονείς υποστηρικτικοί, τότε έχουμε το πλεονέκτημα ότι από μικροί πήραμε ωφέλιμα μηνύματα: «Μπορείς να είσαι αυτός που είσαι.» «Μπορείς να σκέφτεσαι αυτό που σκέφτεσαι.» «Μπορείς να αισθάνεσαι αυτό που αισθάνεσαι.» «Μπορείς να παίρνεις τα δικά σου ρίσκα.» «Θα πρέπει μόνος σου να ψάξεις να βρεις αυτό που χρειάζεσαι, γιατί αυτό σημαίνει μεγαλώνω, είμαι ώριμος και αυτοεξαρτώμενος.» Αυτά τα προνομιούχα παιδάκια πηδούν μόνα τους από το τραμπολίνο και βουτάνε στη ζωή από ένα σημείο ευνοϊκό. Βέβαια, δεν έχει όλος ο κόσμος τέτοια τύχη. Όσοι, λοιπόν, δεν ήταν τόσο τυχεροί, θα χρειαστούν κάποιον να τους βοηθήσει, έστω κι ένα βιβλίο σαν αυτό. Ο δρόμος της αυτοεξάρτησης είναι ο πρώτος από μια σειρά τεσσάρων τόμων που φέρουν τον γενικό τίτλο: «Φύλλα Πορείας». Με γλώσσα απλή, καθημερινή, σύντομες και συχνά ελλειπτικές προτάσεις, ο Χόρχε Μπουκάι καθοδηγεί τον αναγνώστη σε μια συζήτηση φιλική, θεραπευτική, καθόλου θεωρητική, με μεγάλη πρακτική αξία, όπου, χωρίς να προτείνει λύσεις, βοηθάει να βρεθούν. Η ζωή, οι σχέσεις μας, η στάση και η συμπεριφορά μας μπαίνουν στο μικροσκόπιο. Η προσωπική του άποψη είναι ένα απόσταγμα σοφίας, εμπειρίας, πολύχρονης θεραπευτικής πρακτικής και στοχασμού του μελετητή της παγκόσμιας μυθολογίας και διανόησης. Στο Δρόμο της αυτοεξάρτησης, ο Μπουκάι διδάσκει χωρίς να κάνει κήρυγμα. Γίνεται μαζί δάσκαλος και μαθητής, καταθέτει μαρτυρίες και σκέψεις άλλων, αναλύει και εξηγεί, τεκμηριώνει επιστημονικά και μας οδηγεί σε λογικά συμπεράσματα, ακυρώνοντας την αυθεντία του καθοδηγητή. Τα «Φύλλα Πορείας» του είναι λιγότερο κατευθυντήριες γραμμές και περισσότερο αφορμές για προβληματισμό. Για κάθε κατάσταση κάνει μια νύξη και διηγείται μια «ιστορία» που «κάτι λέει», κάτι που μας αφήνει να το εννοήσουμε μόνοι μας, αποκομίζοντας τη χαρά της ανακάλυψης και την ικανοποίηση της συνειδητοποίησης.
Κωνσταντίνα Επισκοποπούλου
