Η Κατερίνα του Αύγουστου Κορτώ

Η Κατερίνα είναι ένα βιβλίο που λειτουργεί ως βάλσαμο για τον πόνο της απώλειας, ένας δρόμος που μεταφέρει πιο κοντά τον αναγνώστη στον ίδιο τον συγγραφέα, Αύγουστο Κορτώ, με απώτερο στόχο την επεξήγηση της πολυπλοκότητας της ψυχικής ασθένειας.

Με το καλλιτεχνικό όνομα που επέλεξε ο ίδιος να υπογράψει τα συγγραφικά του έργα ή αλλιώς, ο Πέτρος Χατζόπουλος, θα έλεγε πως «αναγεννήθηκε» απ’ αυτό το βιβλίο με το οποίο υμνεί την αγάπη που έτρεφε για τη μητέρα του, την Κατερίνα και την αγάπη που αντιστοίχως έτρεφε εκείνη για τον ίδιο κι «αναγεννήθηκε» , γιατί ακριβώς διάλεξε να λυτρωθεί από τον πόνο του αποχωρισμού και να επανασυνδεθεί με την αυτόχειρα Κατερίνα, μιλώντας για εκείνην. Πρόκειται, συμπερασματικά, για ένα πολύπλευρο διήγημα που ξεδιπλώνεται σε πολλά επίπεδα, πλέκοντας διαφορετικές έννοιες με μαεστρία.

Πρόκειται για ένα αυτοβιογραφικό έργο που ξεκινά από τα νεαρά χρόνια της Κατερίνας και καταλήγει με εντυπωσιακή επιδεξιότητα: με τον τρόπο που επέλεξε η ίδια η Κατερίνα να αποχαιρετίσει τον κόσμο, με μερικά χάπια και ξαπλωμένη στο κρεβάτι.

Ένα έργο που καταξίωσε τον ίδιο τον συγγραφέα στο χώρο της ελληνικής λογοτεχνίας και τον απογείωσε. Μεταφέρθηκε στο θέατρο, γνωρίζοντας εξίσου επιτυχία, με τον Γιώργο Νανούρη να σκηνοθετεί και την ηθοποιό Λένα Παπαληγούρα στο ρόλο της Κατερίνας.

Advertisements

Με χιούμορ και διάθεση αυτοσαρκαστική, ο Κορτώ ξετυλίγει με συγγραφικό οίστρο την πλεκτάνη της πολύπλοκης και ταραχώδης ζωής της μητέρας του με την ασθένεια της διπολικής διαταραχής (μανιοκατάθλιψης) να επηρεάζει τις σχέσεις με τους γύρω της, δημιουργώντας εντάσεις, πάθη, κάνοντας καταχρήσεις και μετατρέποντας την σιγά-σιγά σε μια σκιά του εαυτού της.

Το ίδιο διάχυτος είναι και ο πόνος που άφησε η απουσία της Κατερίνας στον συγγραφέα, χωρίς ποτέ να κατηγορηθεί, είτε να κριθεί. Ο ίδιος έχει σχολιάσει: «Στην κηδεία της μάνας μου, κάτι ελεεινά σόγια έπιασαν τον πατέρα μου και τον συμβούλευσαν να πει στον παπά ότι η Κατερίνα είχε πεθάνει από καρδιά, επειδή τους αυτόχειρες δεν τους κηδεύουν. Εγώ μόλις τ’ άκουσα ήμουν έτοιμος να τους φάω το λαρύγγι, αλλά μ’ έπιασε απ’ το χέρι και τους είπε:

    «Έχασα τη γυναίκα μου, κι ο γιος μου τη μητέρα του. Άμα δεν θέλει να ψάλλει πάνω απ’ τον λάκκο, μη σώσει. Θα την κηδέψουμε οι δυο μας» Από τότε πιστεύω πως ο θάνατος ενός αγαπημένου ανθρώπου είναι αποκλειστική υπόθεση των χαροκαμένων – κι άσε τις Εκκλησίες και τους συγγενείς να φοβερίζουν και να εκβιάζουν. Αυτός που πονάει έχει τον τελευταίο λόγο.

Με ποικιλόμορφες αναφορές στον ίδιο, όμως, πάντοτε «με τη φωνή της Κατερίνας» σχολιάζεται και η ελληνική πραγματικότητα: Πως λειτουργεί μια ελληνική οικογένεια ή καλύτερα, πότε αρχίζει να δυσλειτουργεί, ποια στίγματα και ποιες στερεότυπες ιδέες έχουν ριζώσει βαθιά στη σκέψη της, συνεχώς σχολιάζοντας ευαίσθητα θέματα που αποσιωπούνται στον ελληνικό χώρο περισσότερο εξαιτίας μιας γενικότερης αδιαφορίας.

Ακολούθως, ο συγγραφέας κατέχει έντονη εμφάνιση από τις πρώτες κιόλας καλλιτεχνικές του απόπειρες στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, πάντοτε πρόθυμος να σχολιάσει την επικαιρότητα, εμβαθύνοντας στη δική του ζωή και μιλώντας για τη δική του διαταραχή της κατάθλιψης, δίνοντας τροφή στους σχολιαστές του συνεχώς.

Απασχόλησε πολλές φορές και την κοινή γνώμη πρόσφατα με την κοινοποίηση του γάμου του με τον σύντροφό του, πάντοτε παίρνοντας θέση κι υποστηρίζοντας ανοιχτά τους ομοφυλόφιλους και τις κινητοποιήσεις τους.

Ένα βιβλίο που, μέσω των παθών που περιγράφει, εμπνέει τη θέληση για ζωή και συγχώρεση. Παρουσιάζει μια πραγματικότητα που μπορεί πολλούς από εμάς να μας τρομάζει, αλλά ποτέ δεν είμαστε τόσο μακριά απ’ αυτήν όσο νομίζουμε.

Υπόθεση από οπισθόφυλλο

Η ιστορία μου αρχίζει από το τέλος – το δικό της και το δικό μου.
Έτσι ξεκινά το “Βιβλίο της Κατερίνας”, μιας γυναίκας που πάλεψε μια ζωή με την ψυχική αρρώστια, και που, αν νικήθηκε, έζησε και μεγαλούργησε ταπεινά χάρη στην αγάπη.

Μια οικογενειακή σάγκα γεμάτη ζοφερά μυστικά και θανάσιμες ενοχές, ένα βιβλίο μυστηρίου γύρω από έναν αδιανόητο φόνο και τα δυο του θύματα, και μια κατάδυση σε μια ψυχή που συγκλονίζει με το φως και το σκοτάδι της.

Μας λέει η Κατερίνα:
Αυτό το βιβλίο δεν έχει σκοπό να πληγώσει κανέναν, εκτός απ’ αυτούς που θα το διαβάσουν.
Αυτό το βιβλίο, θα πουν, είναι γεμάτο ψέματα· κακοήθειες, ανακρίβειες, παραχάραξη της οικογενειακής μας ιστορίας από ένα μυαλό χολωμένο κι άρρωστο, που γυρεύει εκδίκηση για τον θάνατο που μόνο του επέλεξε.
Ωστόσο εμένα αυτή είναι η αλήθεια μου, κι από κει και πέρα, ο καθείς ας διαλέξει τη λήθη που του ταιριάζει, που τον ανακουφίζει· έτσι είναι αν έτσι νομίζουνε.

Αυτό το βιβλίο με διαλύει.
Αυτό το βιβλίο έχει σκοπό να με διαλύσει, να με κάνει κομμάτια. Μέσα στα κομμάτια μου είμαι.
Κι όποιος την ακούσει δεν θα την ξεχάσει ποτέ.