Επιτέλους διάβασα τη “Νίκη”! Βρέθηκε τυλιγμένη κάτω από το δέντρο μαζί με τα πρωτοχρονιάτικα δώρα και από τις πρώτες κιόλας σελίδες κατάλαβα πως πρόκειται να με μαγέψει. Ένα μυθιστόρημα που βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα, ζωντανεύει την Ελλάδα της κατοχής και του Εμφυλίου, γεννά και ενσταλάζει στον αναγνώστη συναισθήματα και σκέψεις προβληματίζοντας τον μα κυρίως συγκινώντας τον ακαριαία.
Η πρωταγωνίστρια Νίκη Αρμάου είναι το μυθιστορηματικό είδωλο της Νίκης Νεφελούδη- μητέρας του Χ.Α. Χωμενίδη- γύρω από τη ζωή της οποίας ξετυλίγονται τα πρόσωπα και τα γεγονότα του βιβλίου. Γεννημένη τις πιο παράδοξες μέρες, η ζωή της έμελλε από το ξεκίνημά της να τεθεί σε σκληρή συνάρτηση με τη μοίρα των γονιών της οι οποίοι ως κομμουνιστές διώχθηκαν, εξορίστηκαν, καταζητήθηκαν, αγκάλιασαν την αγωνία και τον θάνατο. Ο “ιερός” αγώνας στον οποίο ήταν διατεθειμένοι να θυσιαστούν έγινε η αιτία η Νίκη να ενηλικιωθεί νωρίς, να μάθει να ζει σαν φυγάς, με ψεύτικη ταυτότητα, σε μία πλαστή πραγματικότητα έξω απ’την οποία δεν υπήρχε για την οικογένειά της μέλλον. Ένας αγώνας που γνωρίζει την ήττα μέσα από τα μάτια του παιδιού που στερείται τους γονείς του, της έφηβης που προσπερνά την ηλικία της με όλη τη χαρά και τον αυθορμητισμό της, μέσα από τα ίδια του τα λάθη όπως αυτά αποτυπώνονται στο βιβλίο.
Άλλοτε καταγράφοντας σαν παρατηρητής τη ζωή της ή τη ζωή των δικών της και άλλοτε ερμηνεύοντάς τη με σιγουριά, η “Νίκη”, πετυχαίνει ένα κράμα αντικειμενικότητας και αληθοφάνειας στο γενικότερο ύφος της αυτοβιογραφίας. Λέξεις και σκέψεις εκφράζονται χωρίς την ιδιοτέλεια ενός συγκεκριμένου νοήματος μα επιτρέπουν στον αναγνώστη να τις αισθανθεί σε βάθος, αγγίζοντας την ψυχοσύνθεση των ηρώων αλλά και ολόκληρου του βιβλίου. Ο Χωμενίδης πιστός στον ρόλο του συγγραφέα, μένει ανέπαφος με την αφηγήτρια χαρίζοντας της την πέννα του για να εξιστορήσει με ημερολογιακή σχεδόν διάθεση την πολυκύμαντη ζωή της.
Όσο κι αν δεν πιστεύετε πως σας αφορά η ζωή της Νίκης Αρμάου ή Νεφελούδη, ο Χωμενίδης με την έμπνευση και το υλικό του έχει καταφέρει να μεταφέρει στις σελίδες του βιβλίου του μια μικρογραφία της Ελλάδας. Στις σελίδες αυτές συγκρούονται και συμφιλιώνονται παράλληλα οι πιο αντικρουόμενες ιδέες και οι πιο μακρινοί άνθρωποι, το παράδοξο και το ευτελές της ζωής, ο έρωτας και τα πάντα…με την “Νίκη” να ανήκει τελικά στο “αύριο”!
Από το οπισθόφυλλο :
Έζησε κάποτε ένα κορίτσι που βρέφος εβδοµήντα ηµερών το συνέλαβαν και το έστειλαν εξορία στις Κυκλάδες.
Έζησε κάποτε ένα κορίτσι που –στη διάρκεια της Κατοχής και του Εµφυλίου– η οικογένειά του κόπηκε στα δύο, όμως εκείνο δεν έπαψε στιγµή να αγαπάει κανέναν τους.
Έζησε κάποτε ένα κορίτσι που –όταν γεννήθηκε– ο πατέρας του ήταν «ο ηρωικός αρχηγός των εργατών» και –όταν µεγάλωσε– έγινε «ο προδότης της εργατικής τάξης». Κι ας µην είχε προδώσει τίποτα από ό,τι πίστευε.
Έζησε κάποτε ένα κορίτσι που πέρασε όλη του την εφηβεία στη βαθιά παρανοµία. Κλεισµένο σε ένα σπίτι, µε ψεύτικο όνοµα, χωρίς να πηγαίνει στο σχολείο, χωρίς να κάνει παρέες. Γιατί ήξερε πως, εάν οι Αρχές ανακάλυπταν ποιοι ήταν οι γονείς του, θα τους εκτελούσαν.
Κι όταν επέστρεψε στην ελευθερία, το κορίτσι εκείνο ερωτεύτηκε παράφορα, κόντρα στη θέληση και στην ανοχή της οικογένειάς του.
Το κορίτσι λεγόταν Νίκη. Και ήταν η µάνα µου. (Αυτό όμως έχει τη λιγότερη σηµασία.)
Η ζωή της Νίκης είναι η ζωή όλων των παιδιών που έρχονται στον κόσµο µε ένα βαρύ φορτίο στους ώμους, δεν το απαρνιούνται, ούτε όμως το αφήνουν να τα λυγίσει.
Οι άνθρωποι της «Νίκης» είναι η Ιστορία της Ελλάδας στον 20ό αιώνα.
