Η αγορά των ακινήτων και ο κατασκευαστικός κλάδος σημείωσαν ραγδαία άνθηση τη δεκαετία του 2000, με τις αγοραπωλησίες, τις μισθώσεις και τις αξιοποιήσεις οικοπέδων προς κτήση να αυξάνονται ταχύρρυθμα. Για την ακρίβεια από το 2003 ως το 2007 οι επενδύσεις ακινήτων στις κατοικίες αντιπροσώπευαν το 7,7% του συνόλου του ΑΕΠ και ο κατασκευαστικός κλάδος το 13,3%. Είναι άξιο αναφοράς, πως εκείνη την πενταετία η Ελλάδα βρισκόταν στην 4η θέση, στο σύνολο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις δραστηριότητες σε αυτούς τους τομείς. Ωστόσο, με την έλευση της κρίσης, η αγορά ακινήτων στη χώρα υπέστη μεγάλα πλήγματα, με τις οικοδομικές εργασίες να εκμηδενίζονται.
Όμως, το ενδιαφέρον της υπόθεσης αποτελεί το γεγονός ότι, οι υψηλές διαστάσεις που έλαβε η οικονομική κρίση στην Ελλάδα, δε συνδέονται με την έντονη δραστηριότητα στην αγορά ακινήτων και στους επισφαλείς τίτλους δανειακών συμβάσεων, όπως, δηλαδή, συνέβη στην Ισπανία και σε άλλες χώρες της δύσης με την επονομαζόμενη «φούσκα των ακινήτων». Τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, κατά κύριο λόγο, σχετίζονταν με την ασθενή ανταγωνιστική θέση της χώρας, τη συσσώρευση ελλειμμάτων και τον υπερδανεισμό από τις αγορές χρήματος. Άρα, τα αίτια αυτής της υπέρογκης συστολής στα ακίνητα αποτελούν, αποκλειστικά, συνέπεια της κρίσης και των μέτρων λιτότητας.
Η αναγκαιότητα του εξωτερικού δανεισμού της οικονομίας και της ταυτόχρονης εφαρμογής μέτρων λιτότητας οδήγησε στη καταβαράθρωση της αγοράς ακινήτων. Χαρακτηριστικά, από την έναρξη της κρίσης έως και τώρα, η αγορά ακινήτων συρρικνώθηκε κατά 75%. Η συνεχής μείωση των διαθέσιμων εισοδημάτων, η κακή κατάσταση του τραπεζικού συστήματος και η έλλειψη ρευστότητας για την παροχή πιστώσεων με σκοπό τη διοχέτευση χρημάτων στην αγορά, η επιβολή του ΕΝΦΙΑ και οι διαρκείς ανοδικές του διακυμάνσεις, όπως και οι υψηλές τιμές των φόρων στις αγοραπωλησίες και στις μεταβιβάσεις, συνέβαλαν στην επιδείνωση του τομέα και φανερώνουν τους λόγους των αρνητικών μεταβολών στην κτηματαγορά.
Παράλληλα, όλα τα παραπάνω δεν είχαν μόνο επίπτωση στη χειροτέρευση της αγοράς των ακινήτων, αλλά οδήγησαν και σε μεγάλη περιστολή των τιμών. Από το 2008 και έπειτα οι τιμές στα ακίνητα έχουν μειωθεί σε ποσοστό που υπερβαίνει το 45%. Επιπλέον, η μεγάλη προσφορά των διατιθέμενων ακίνητων προς πώληση, ενοικίαση ή αξιοποίηση σε συνδυασμό με την ελάχιστη ζήτηση αποτελούν σημαντικό παράγοντα που καθόρισε αυτήν την πτωτική πορεία των τιμών.
Η ύφεση που έχει παγιωθεί στην αγορά ακινήτων στην Ελλάδα κρίνεται δύσκολο να αντιστραφεί άμεσα, λόγω της ελλιπούς ζήτησης από το εσωτερικό, της υπέρμετρης φορολογίας που έχουν υποστεί οι ιδιοκτήτες ακινήτων και εν γένει όλοι, τα οποία εντείνονται από την έλλειψη κινήτρων για την ανάληψη επενδύσεων. Η πολιτεία οφείλει να πραγματοποιήσει διαρθρωτικές παρεμβάσεις για την αναζωογόνηση του τομέα. Αυτό δύναται να καταστεί εφικτό δημιουργώντας το κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο για την ενδυνάμωση της προστασίας της ατομικής ιδιοκτησίας, την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων για την παράκαμψη της γραφειοκρατίας σε επενδυτικές κινήσεις, καθώς και τη χορήγηση επιδοτήσεων το οποίο θα προσδώσει την απαραίτητη ώθηση στον τομέα.
Τουλάχιστον, το τελευταίο διάστημα παρουσιάζεται εκδήλωση ενδιαφέροντος από το εξωτερικό για επενδύσεις ακινήτων στην Ελλάδα, κυρίως σε τουριστικές περιοχές, αφού ιδιώτες και επιχειρήσεις προσελκύονται από το χαμηλό ρίσκο της επένδυσης, που απορρέει από τις πολύ χαμηλές τιμές που έχουν διαμορφωθεί στις κατοικίες, στα οικόπεδα, αλλά και σε επαγγελματικά κτήρια. Σε μεγάλο ποσοστό το ενδιαφέρον για την αγορά ακινήτων προέρχεται από Τούρκους πολίτες, που επιδιώκουν την εξασφάλιση άδειας διαμονής στην Ελλάδα, εξαιτίας των εσωτερικών εξελίξεων στη χώρα τους. Τονίζεται ότι, το ποσό της επένδυσης σε ακίνητα, που τους επιτρέπει τη χορήγηση βίζας ανέρχεται στις 250.000 ευρώ, τιμή η οποία είναι αρκετά ανταγωνιστική, αφού σε άλλες χώρες της Ευρώπης το πόσο οριοθετείται στις 500.000 ευρώ. Η κινητικότητα αυτή αναμένεται να επαυξηθεί στους επόμενους μήνες, συντελώντας σε μια προσωρινή βελτίωση στην κτηματαγορά.
