Το Σάββατο 21 Οκτωβρίου, 2017 ολοκληρώθηκαν οι βουλευτικές εκλογές στην Τσεχική Δημοκρατία
Η Δράση Δυσαρεστημένων Πολιτών 2011 (τσεχ. Akce nespokojených občanů 2011) με επικεφαλής τον επιχειρηματία Αντρέι Μπάμπις συγκέντρωσε το ποσοστό του 29,6% των ψήφων. Αυτό του αποδίδει τις 78 από τις 200 έδρες της Κάτω Βουλής. Δεύτερο κόμμα ανήλθε το ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας και της Άμεσης Δημοκρατίας (10,6% και 22 έδρες) και τρίτο το Κομμουνιστικό Κόμμα Βοημίας και Μοραβίας (7,76% και 15 έδρες).
Το αμφιλεγόμενο Κόμμα Δράση Δυσαρεστημένων Πολιτών 2011 (τσεχ. Akce nespokojených občanů 2011) ιδρύθηκε στις 11 Μαΐου 2011 από τον Αντρέι Μπάμπις. Το ακρωνύμιο της ονομασίας του κόμματος (ΑΝΟ) σημαίνει «Ναι» στην τσέχικη γλώσσα. Το σύνθημά του για τις εκλογές του 2013 ήταν “ano, bude líp” (ναι, θα είναι καλύτερα).
Ο 63χρονος, σλοβακικής καταγωγής, Αντρέι Μπάμπις (Andrej Babiš) είναι σήμερα ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους της Τσεχίας αλλά και ένας από τους πιο «σκοτεινούς» επιχειρηματίες της Ευρώπης. Αν και υπήρξε ήδη από τα νεανικά του χρόνια στέλεχος του Κομουνιστικού καθεστώτος της τότε Τσεχοσλοβακίας μεταπήδησε στο καπιταλιστικό σύστημα με αξιοθαύμαστη ευκολία.
Το 1993 σε ηλικία 39 ετών ο Μπάμπις θα ιδρύσει την εταιρεία AGROFERT η οποία δραστηριοποιείται στο χώρο της τεχνολογίας παραγωγής τροφίμων. Το πώς βρέθηκε με τόσα κεφάλαια διαθέσιμα δεν είναι ακόμη απολύτως ξεκαθαρισμένο.
Το κόμμα ΑΝΟ απέκτησε μεγάλη απήχηση στην εκλογική βάση μέσα σε μόνο 2 χρόνια από την ίδρυσή του, καθώς πρώτη φορά στη Βουλή μπήκε το 2013 με 18,7% των ψήφων και 47 έδρες. Έκτοτε είναι σε συνεχώς ανοδική πορεία παρά τις φήμες για την εμπλοκή του επικεφαλής του σε οικονομικά σκάνδαλα.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το δίκτυο CNN: «η τσεχική αστυνομία κατηγορεί τον Μπάμπις για διασπάθιση ευρωπαϊκών κονδυλίων και το κοινοβούλιο έχει αποφασίσει την άρση της ασυλίας του. Μάλιστα η σκανδαλολογία ανάγκασε τον Μπάμπις να παραιτηθεί από την κυβέρνηση του σοσιαλδημοκράτη Μποχούσλαβ Σομπότκα, στην οποία κατείχε το υπουργείο Οικονομικών.»
Η δημοτικότητα του κόμματος άλλα και του ίδιου του Μπάμπις οφείλεται κυρίως σε δύο πολύ βασικούς λόγους:
Ο πρώτος λόγος είναι πως το ΑΝΟ παρείχε το πλαίσιο πολιτικής έκφρασης για το μεγάλο μη εκπροσωπούμενο ποσοστό των μετριοπαθών συντηρητικών Τσέχων, οι οποίοι αφενός αποστρέφονται τις ιδέες της Αριστεράς αλλά αφετέρου δεν νιώθουν να εκπροσωπούνται ούτε από τη νεοφασιστική καθαρόαιμη Ακροδεξιά.
Δεν είναι τυχαίο πως ο Μπάμπις, ο οποίος θα χρειαστεί συμμαχία για να σχηματίσει κυβέρνηση, απέκλεισε σε πρώτη φάση τη συνεργασία με τα δύο δεύτερα σε δύναμη κόμματα, που το ένα εκπροσωπεί την ακροδεξιά (Κόμμα της Ελευθερίας και της Άμεσης Δημοκρατίας) και το δεύτερο την Αριστερά (Κομμουνιστικό Κόμμα Βοημίας και Μοραβίας).
Ενώ το γενικό πρόγραμμα του ΑΝΟ είναι μια μάλλον αόριστη παροχολογία (δωρεάν ίντερνετ για όλους, τρένα υψηλής ταχύτητας παντού στην Τσεχία, καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, πιο ευέλικτο κράτος κλπ) υπάρχουν τρεις βασικοί πυλώνες που είναι ξεκάθαροι:
- Παραμονή της Τσεχίας στην Ε.Ε αλλά χωρίς υιοθέτηση του Ευρώ.
- Μη αποδοχή μεταναστών (κυρίως Μουσουλμάνων) από τρίτες χώρες
- Σύσφιξη των σχέσεων με τις υπόλοιπες «Χώρες του Βίσεγκράντ» την Ουγγαρία, την Πολωνία και τη Σλοβακία καθώς και την Αυστρία και από κοινού εκπροσώπηση τους στην Ε.Ε κυρίως σε θέματα μετανάστευσης.
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι ο ίδιος ο Μπάμπις παρά τις κατηγορίες για διαφθορά που αντιμετωπίζει προωθεί την εικόνα του δυναμικού και αυτοδημιούργητου επιχειρηματία που μπορεί να κυβερνήσει τη χώρα ορθολογικά και τεχνοκρατικά, όπως διοικεί και την επιχείρησή του – τουλάχιστον έτσι προβάλλεται από τα περισσότερα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Αυτό από μόνο του αρκεί για να κάνει δημοφιλή έναν πολιτικό σε μια χώρα με την ιδιόμορφη ιστορία της Τσεχίας.
Η ιδιομορφία συνίσταται στο ότι η Τσεχία πριν την επιβολή του Κομουνισμού το 1948 είχε μια ιδιαίτερα ανεπτυγμένη αστική δημοκρατία και καπιταλιστική οικονομία. Αυτό, βοήθησε αφενός να ανταποκριθεί η μετακομμουνιστική Τσεχία στις ανάγκες της νέας οικονομίας, μα αφετέρου να εμποτιστεί ένα μεγάλο μέρος του λαού με την ιδέα πως η πολιτική δεν πρέπει να είναι τίποτα περισσότερο από ένα είδος δημόσιου μάνατζμεντ που πρέπει να μένει μακριά από οποιαδήποτε ιδεολογία.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο άνθρωποι σαν τον Μπάμπις και κόμματα ασαφούς ιδεολογικού προσανατολισμού όπως το ΑΝΟ δημιουργούν την αίσθηση πως μπορούν να παρέχουν μια «λογική» διακυβέρνηση που θα κρατήσει την Τσεχία ασφαλή από οποιαδήποτε είδους κρίση.
Τέλος, δεν θα πρέπει καθόλου να υποτιμηθεί το γεγονός πως ο Τσέχος μεγιστάνας ενσαρκώνει το όνειρο του κάθε ανθρώπου της τσέχικης μικροαστικής τάξης για επιτυχία και πλούτη σε μικρό χρονικό διάστημα. Χωρίς καμιά υπερβολή άνθρωποι σαν τον νικητή των τσεχικών εκλογών αποτελούν ινδάλματα μεγάλου μέρους της νεοκαπιταλιστικής κοινωνίας, κυρίως στα νεαρά άτομα που μεγάλωσαν με το μότο: «Όποιος έχει ικανότητες πετυχαίνει στην ελεύθερη αγορά και τη δημοκρατία».
Το παραπάνω ίσως μοιάζει απλοϊκό ωστόσο αποτελεί μια κοινωνική πραγματικότητα στις χώρες του πρώην Ανατολικού μπλοκ και φυσικά άνθρωποι σαν τον Μπάμπις ξέρουν πώς να το καρπωθούν σε ψήφους.
Ανεξάρτητα από το ποιους συμμάχους θα επιλέξει ο νικητής των εκλογών για να σχηματίσει κυβέρνηση, το σίγουρο είναι πως η Τσεχία έκανε μια συντηρητική στροφή και μπαίνει έτσι στο κάδρο με τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης (Πολωνία, Ουγγαρία, Αυστρία κλπ) όπου η ξενοφοβία δίνει τον κυρίαρχο τόνο στις πολιτικές επιλογές, μιας και η ρητορική του ΑΝΟ έχει ως κύριο επίκεντρο την αντι-μεταναστευτική και αντι-ευρωπαϊκή πολιτική και λιγότερο τη γενικότερη διακυβέρνηση.
Το πιθανότερο είναι πως αυτό θα δημιουργήσει μόνο προβλήματα στην Τσεχία, η οποία αφενός βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στους ξένους εργαζόμενους για να διατηρήσει την οικονομική της ανάπτυξη και αφετέρου δημιουργεί ένα τεράστιο ράγισμα στην προωθούμενη εικόνα της χώρας που έχει αφήσει πίσω της την εσωστρέφεια (που σήμερα αποδίδεται μόνο στον Κομμουνισμό) και διέπεται πλέον από ανεκτικότητα και προοδευτικό πνεύμα.
