Αντονέν Αρτώ: Το θέατρο της Σκληρότητας

 

            «Γεννήθηκα μ’ ένα κορμί βασανισμένο, παραποιημένο όπως το τεράστιο βουνό»

Ο Αντονέν Αρτώ ήταν Γάλλος ηθοποιός-σκηνοθέτης του 20ου αιώνα και υπήρξε κορυφαία προσωπικότητα του θεάτρου και των τεχνών. Γεννήθηκε στη Μασσαλία στις  4 Σεπτεμβρίου 1896 από Γάλλο πάτερα και Ελληνίδα μητέρα από την Σμύρνη. Ο Αντονέν Αρτώ ήταν επίσης συγγραφέας, ενδυματολόγος, σκηνογράφος  αλλά και θεωρητικός του θεάτρου. Έγραψε θεατρικά έργα, δοκίμια, κριτικές καθώς και πολλές επιστολές στις οποίες δεν υπήρχαν πάντοτε παραλήπτες. Γνωστές είναι οι επιστολές του Αντονέν Αρτώ στον Αδόλφο Χίτλερ.  Από τις αρχές της σύντομης ζωής του εμφάνισε άστατη υγεία. Έπασχε από νευραλγία ενώ περνούσε και μεγάλες περιόδους κατάθλιψης. Στα δεκαέξι του χρόνια παρουσίασε συμπτώματα νευρικού κλονισμού, με αποτέλεσμα να νοσηλευτεί σε ψυχιατρική κλινική. Την περίοδο της Γερμανικής κατοχής υπέβαλλαν τον Αρτώ σε 51 ηλεκτροσόκ ώστε να θεραπευτεί. Τον Ιανουάριο του 1948 διαγνώστηκε με καρκίνο στο έντερο. Πέθανε την ίδια χρονιά σε ηλικία 52 ετών, από θανατηφόρα δόση οπίου στο οποίο ήταν εθισμένος . Από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του Αντονέν Αρτώ ήταν η δημιουργία του <<θεάτρου της Σκληρότητας>> (Théâtre de la cruauté).

Ο Αντονέν Αρτώ μέσα από μια σκληρή “πνευματική θεραπεία” επιθυμούσε να αφυπνίσει τις συνειδήσεις των ανθρώπων. Το όραμα του βασίστηκε σε μια συμπεριφορά ελεύθερη από φυσικούς περιορισμούς Οι χειρονομίες, ο ήχος και ο ρυθμός ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά του θεάτρου της Σκληρότητας. Σε κάθε παράσταση επιδίωκε να σοκάρει τους θεατές, με σκοπό να θυμηθούν ξεχασμένες αξίες όπως πχ η έλλειψη συμπόνιας μεταξύ των ανθρώπων. Μέσα από το θέατρο της Σκληρότητας ήθελε να απελευθερώσει τους ανθρώπους από συστολές και φόβους. Ο Ζενέ , ο Αραμπάλ, ο Όρτον καθώς και ο Μπαρώ υιοθέτησαν τις ιδέες του Αρτώ. Ο Πήτερ Μπρουκ το 1964 εφάρμοσε τις τεχνικές του Αντονέν Αρτώ στην πιο επιτυχημένη εμπορικά παράσταση Μαρά/Σαντ του Πέτερ Βάις. Ακόμα δύο σκηνοθέτες που επηρεάστηκαν από τις τεχνικές και το όραμα του Αντονέν Αρτώ ήταν ο Ζαν Βιλάρ και ο Ροζέ Μπλεν.

 

Το 1935 ο Αντονέν Αρτώ παρουσίασε τις απόψεις του ανεβάζοντας το δικό του έργο <<Les Cenci>> (Οι Τσέντσι). Το 1938 ενώ ο Αρτώ βρισκόταν ήδη ως παράφρων στο άσυλο, συνέγραψε έναν τόμο δοκιμίων με τίτλο <<Le Theatre et son double>> (Το θέατρο και το είδωλό του) αποτυπώνοντας συγκεντρωμένα τις ιδέες του για το θέατρο καθώς και για την ανθρώπινη φύση. Ο Αρτώ από μικρή ηλικία έδειξε το ενδιαφέρον του για τον σουρεαλισμό. Τα ποιήματα, τα θεατρικά έργα καθώς και η σκηνοθετική του προσέγγιση είχαν μεγάλη επιρροή από το κίνημα του σουρεαλισμού. O Αντονέν Αρτώ επηρέασε το Θέατρο του Παραλόγου και ιδιαίτερα τα έργα των Ζενέ και Μπέκετ οδηγώντας το θέατρο, την λογοτεχνία και τις τέχνες σε νέα μονοπάτια.

Advertising

Advertisements
Ad 14

 

Τα όντα δε βγαίνουν στο εξωτερικό φως   

Δεν έχουν άλλη δύναμη παρά ν’ αναπηδούν

απ’ την υπόγεια νύχτα όπου γεννιούνται.

Μα εδώ κι αιώνες

Advertising

ξοδεύουν τον καιρό τους

κι ο καιρός

γίνεται έτσι που

κανένα δεν εφτιάχτηκε ποτέ

Advertising

Πρέπει να περιμένουμε το χέρι του Ανθρώπου

να τ’ αδράξει και να τα στοιβάξει

γιατί μόνος

ο Άνθρωπος

Advertising

από τη φύση του ταγμένος

έχει αυτή τη φοβερή

ανέκφραστη

ικανότητα

Advertising

Να βγάλει το κορμί από τ’ ανθρώπινο

έξω στο φως της φύσης

να το βυθίσει ζωντανό στο αχνόφεγγο της φύσης

όπου ο ήλιος τέλος θα το παντρευτεί.

Advertising

Περισσότερα από τη στήλη: Θεατρικές Μορφές

Θεατρικές Μορφές

Ο θεατρικός συγγραφέας και ποιητής Μπέντζαμιν Τζόνσον

Ο Μπέντζαμιν Τζόνσον γεννήθηκε το 1572. Ο πατέρας του Τζόνσον φυλακίστηκε, ενώ κατασχέθηκε η περιουσία…

Θεατρικές Μορφές

Η ζωή και το έργο του Κρίστοφερ Μάρλοου

Ο Κρίστοφερ Μάρλοου γεννήθηκε στο Κέντερμπερι τον Φεβρουάριο του 1564. Ήταν Άγγλος θεατρικός συγγραφέας, ποιητής,…

Θεατρικές Μορφές

Νέος καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού ο Γιάννης Μόσχος

Ο σκηνοθέτης Γιάννης Μόσχος αναδείχτηκε νέος καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου της χώρας. Μετά την παραίτηση…

Θεατρικές Μορφές

Η ζωή και το έργο της σπουδαίας Μάγιας Λυμπεροπούλου

Στις 22 Ιουλίου 2021, έφυγε από τη ζωή η σπουδαία και καταξιωμένη ηθοποιός του ελληνικού…

Θεατρικές Μορφές

Καραϊσκάκης: Ὁ παρεξηγημένος ἥρωας – Ένα ιστορικό δράμα στο Θέατρο Πέτρας 25/7

  Καραϊσκάκης: Ὁ παρεξηγημένος ἥρωας στο Θέατρο Πέτρας Γιάννης Κωσταράς Σκηνοθεσία: Μάνος Αντωνίου Παραγωγή: Creatists…

Θεατρικές Μορφές

(Ανα)γνωρίζοντας τον William Shakespeare

William Shakespeare λοιπόν. Ένα όνομα γνωστό στους περισσότερους και μια πολύ γενική ιδέα γύρω από…

Θεατρικές Μορφές

Ορέστης Μακρής: ο αγαπημένος «μεθύστακας» του ελληνικού θεάματος

Ο Ορέστης Μακρής ήταν ο καταξιωμένος και αγαπημένος ηθοποιός που έμεινε στην ιστορία του ελληνικού…