Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες ο καιρός στην χώρα μας χαρακτηρίζεται από καλοκαιρία. Επομένως, κάθε ατμοσφαιρική διαταραχή αν μη τι άλλο αποτελεί είδηση, πόσο μάλλον όταν η αιτία της αλλαγής του καιρού οφείλεται στο φαινόμενο της ψυχρής λίμνης. Πρόκειται για ένα φαινόμενο μέσης κλίμακας το οποίο επηρέασε τη χώρα από την Τετάρτη 05/08 έως την Κυριακή 09/08. Το φαινόμενο αυτό θα εξεταστεί αναλυτικά σε αυτό το άρθρο.
Τι είναι ο καιρός της ψυχρής λίμνης
Όπως στο οδικό δίκτυο έτσι και στην ατμόσφαιρα η κυκλοφορία έχει κανόνες. Έτσι λοιπόν, τα συστήματα καιρού κινούνται από τα ανατολικά προς τα δυτικά. Τα πιο σημαντικά συστήματα που προκαλούν επιδείνωση του καιρού ονομάζονται βαρομετρικά χαμηλά. Η κατανομή, λοιπόν, των χαμηλών στο βόρειο ημισφαίριο σχετίζεται µε την μεγάλης κλίμακας ατμοσφαιρικής κυκλοφορία και φαίνεται στον χάρτη 1.
Τα χαμηλά με τις κλειστές ισοϋψεις (μαύρες έντονες γραμμές) που διακρίνονται στην χάρτη 1 ονομάζονται αποκομμένα χαμηλά και βρίσκονται στην ισοβαρική επιφάνεια των 500 hPa δηλαδή σε ύψος 5.500 μέτρων από τη μέση στάθμη θάλασσας. Τα κέντρα ονομάζονται αποκομμένα χαμηλά καθώς οι κλειστές ισοϋψεις τα διαχωρίζουν από την πηγή τους που είναι η περιοχή που µε τη μορφή κλειστών ισοπαχών περιβάλλει τον πόλο.
Καθώς τα χαμηλά αυτά αποκόπτονται από την γενική κυκλοφορία απομονώνουν ψυχρότερες αέριες μάζες από βορειότερα γεωγραφικά πλάτη. Το γεγονός αυτό καθιστά την τροπόσφαιρα δυναμικά ασταθής. Η περίπτωση αυτή ονομάζετε καιρός ψυχρής λίμνης.
Ανάλυση της ψυχρής λίμνης
Στον παρακάτω χάρτη (Χάρτης 2) έχουμε απεικονίσει μια άλλη στάθμη της τροπόσφαιρας, πιο κάτω από τα 500 και είναι αυτή των 850 hPa (1450 μέτρα από την μέση στάθμη θάλασσας). Η στάθμη αυτή βοηθά τους ειδικούς να υπολογίσουν την θερμοκρασία στο έδαφος.
Το χαμηλό που εμφανίζεται στον χάρτη 3 μεταφέρει ψυχρότερες αέριες μάζες στην ανώτερη τροπόσφαιρα (500 hPa) πάνω από τη χώρα. Αυτό συνεπάγεται με μια ασταθής ατμόσφαιρα μέχρι και την Κυριακή 09/08 που κινήθηκε πλέον ανατολικότερα της χώρας. Ενώ ήδη από την Πέμπτη 06/08 έχει πάρει τα χαρακτηριστικά αποκομμένου χαμηλού με τις ψυχρότερες αέριες μάζες στο κέντρο του.
Για να εξετάσουν οι μετεωρολόγοι αν η ατμόσφαιρα είναι ασταθείς χρησιμοποιούν κάποιους δείκτες. Ένας δείκτης από αυτούς είναι να υπολογίσουν την διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ της στάθμης 500 και 850 hPa. Αν η διαφορά είναι μεγαλύτερη από 28 βαθμούς η ατμόσφαιρα χαρακτηρίζεται ασταθής. Αυτός ο δείκτης ενημερώνει, σε συνδυασμό με άλλους δείκτες αν θα εκδηλωθούν καταιγίδες σε μία περιοχή, αν θα επικρατή δηλαδή ασταθείς ατμόσφαιρα.
Η εξέλιξη του φαινομένου
Ο μέσος χρόνος τέτοιων διαταραχών όπως είναι οι ψυχρές λίμνες είναι περίπου 5 ημέρες. Έτσι λοιπόν και με βάση τους παραπάνω χάρτες ο καιρός τις επόμενες ημέρες παρουσίασε επιδείνωση στις περισσότερες περιοχές με κύριο χαρακτηριστικό τις ισχυρές βροχές και τις καταιγίδες.
Η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία εξέδωσε έγκαιρα έκτακτο δελτίο επιδείνωσης του καιρού. Διότι λόγω της εποχής στην επιφάνεια υπάρχουν θερμές αέριες μάζες. Οι οποίες ευνοούν, σε συνδυασμό με τις ψυχρές αέριες μάζες της ψυχρής λίμνης στην ανώτερη τροπόσφαιρα, την ανάπτυξη ισχυρών καταιγίδων κυρίως πάνω από τα ηπειρωτικά. Οι ημέρες με τις περισσότερες και πιο έντονες βροχές ήταν η παρασκευή και το Σάββατο μιας και η ψυχρή λίμνη με το αποκομμένο χαμηλό βρίσκονταν ακριβώς πάνω από τη χώρα. Οι βροχές από την Κυριακή περιορίστηκαν στα ανατολικά ηπειρωτικά. Ενώ η θερμοκρασία από την Κυριακή παρουσίασε σταδιακή άνοδο και το καλοκαίρι επέστρεψε.
Στο σύνδεσμο (εδώ) μπορείτε να διαβάσετε την επίσημη έκτακτη ενημέρωση της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας.
Η επικινδυνότητα μιας καταιγίδας
Οι καταιγίδες αποτελούν ένα επικίνδυνο φαινόμενο. Επομένως αυτές τις ημέρες πρέπει να ήμαστε ιδιαίτερα προσεκτική. Πρέπει να υπογραμμίσω στο σημείο αυτό, ότι μια καταιγίδα δεν μπορεί για διάφορους λόγους, που δεν είναι σκόπιμο να αναλυθούν σε αυτό το άρθρο, να προβλεφθεί με χωρική και χρονική ακρίβεια. Με αφορμή την εν λόγο κακοκαιρία θα ήθελα να περιγράψω μία μικρή ιστορία που θα βοηθήσει στην κατανόηση της επικινδυνότητας του φαινομένου αυτού.
Το 1938, λοιπόν, κατά τη διάρκεια ενός μεγάλου αγώνα ανεμοπλάνων στην κεντρική Γερμανία, πέντε πιλότοι μπήκαν ηθελημένα μέσα σε ένα τέτοιο καταιγιδοφόρο σύννεφο για να κερδίσουν ύψος. Απορροφήθηκαν αμέσως προς τα επάνω και τα σκάφη τους έσπασαν και οι πέντε πήδηξαν έξω ανοίγοντας τα αλεξίπτωτα τους. Αλλά οι συνέπειες ήταν φρικτές. Τα αλεξίπτωτα αντί να αρχίσουν να κατεβαίνουν γέμισαν από θερμό ανοδικό άνεμο και κινήθηκαν προς τα πάνω. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα οι δύστυχοι πιλότοι έγιναν μούσκεμα. Το χαλάζι άρχισε να σφυροκοπά τα πρόσωπα τους. Μόνον ο ένας κατάφερε να επιζήσει, αλλά με φοβερά τραύματα. Οι υπόλοιποι θα πρέπει να πάγωσαν σε ύψος δέκα χιλιομέτρων και να μεταμορφώθηκαν σε στήλες πάγου. Ενώ προηγουμένως χτυπήθηκαν από φοβερές ηλεκτρικές εκκενώσεις, όπως απέδειξαν τα καρβουνιασμένα τους σώματα.
Πηγές:
ΕΜΥ- www.hnms.gr/emy/el
http://www.geo.auth.gr/courses/gmc/gmc318y/xf/pdf/Geo_Pressure_wind.pdf
