Ο ποδοσφαιρικός αγώνας μεταξύ της «Φλάκελφ», μία ομάδα των Ναζί και της «Luftwaffe» ενάντια σε μία ομάδα Ουκρανών αρτοποιών, θα μείνει στην παγκόσμια ποδοσφαιρική ιστορία ως το «ματς του θανάτου» καθώς οι Ουκρανοί έχοντας διαλύσει την γερμανική «μηχανή» και το μέχρι τότε αήττητο «Μομέντουμ» του Τρίτου Ράιχ, θα δεχτούν τελεσίγραφο από τους Ναζί προκειμένου να χάσουν, με την χαρακτηριστική έκφραση «Ή θα χάσετε, ή θα πεθάνετε!». Η ουκρανική ομάδα παρά το τελεσίγραφο θα διαλύσει ξανά την γερμανική ομάδα, γνωρίζοντας τις πιθανές συνέπειες. Ελάχιστοι θα επιβιώσουν από την Ουκρανική ομάδα «Σταρτ» μετά από εκείνο το παιχνίδι, που όντως αποδείχθηκε αγώνας ζωής και θανάτου.
Το ιστορικό υπόβαθρο των αναμετρήσεων
Βρισκόμαστε στο καλοκαίρι του 1941, κατά την τρίτη χρονιά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, με την Γερμανική «μηχανή» του Χίτλερ να σημειώνει τεράστιες νίκες, κερδίζοντας και την περιοχή του Κιέβου, και την Σοβιετική Ένωση σε μία υποχωρητική κατάσταση. Εκείνη την περίοδο ο Χίτλερ εξαπολύει την επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα» και το ηθικό της Γερμανίας φαντάζει αήττητο, και με την παραμικρή αφορμή, ο Αδόλφος Χίτλερ, θέλει να επιδεικνύει την Γερμανική υπεροχή σε κάθε τομέα.
Αφότου οι Γερμανοί θα κατακτήσουν την περιοχή του Κιέβου, θα εξαναγκάσουν αρκετούς εργαζόμενους, και μεταξύ άλλων, των παικτών της Δυναμό και της Λοκομοτίβ, να εργαστούν σε φούρνους, τους οποίους είχαν επιτάξει. Ο αρχηγός των τοπικών κατοχικών δυνάμεων στην περιοχή Έμπερχαρντ θα προτείνει στον ιδιοκτήτη του φούρνου να μπορούν να διοργανώνονται ποδοσφαιρικοί αγώνες μεταξύ των τοπικών ομάδων και ομάδων του Τρίτου Ράιχ. Ο ιδιοκτήτης του φούρνου θα ανταποκριθεί θετικά, και με όσους παίκτες της Δυναμό και Λοκομοτίβ που δεν είχαν ενταχθεί στον «Κόκκινο Στρατό», θα σχηματίσουν την ομάδα με το όνομα «Σταρτ». Αντίθετα η γερμανική ομάδα «Φλάκελφ» θα αποτελείται από στρατιωτικούς του τρίτου Ράιχ που ανήκουν στην τοπική αεροπορία.
Η πρώτη σύγκρουση και ο θρίαμβος της Σταρτ
Η πρώτη αναμέτρηση μεταξύ των δύο ποδοσφαιρικών ομάδων, θα διεξαχθεί στις 6 Αυγούστου του 1942, στο γερμανοκρατούμενο Κίεβο και στο στάδιο «Ζενίτ». Η ομάδα της «Σταρτ» θα αντιμετωπίσει στο πρώτο παιχνίδι μια ομάδα Ούγγρων στρατιωτών, συνεργαζόμενων με τους Ναζί, οι οποίοι θα υποτιμήσουν την ικανότητα των Ουκρανών εργατών, και για αυτόν τον λόγο το παιχνίδι θα λήξει με το εντυπωσιακό σκορ 6-2 υπέρ της «Σταρτ».
Λίγες μέρες αργότερα, οι αρτοποιοί της «Σταρτ» θα έρθουν αντιμέτωποι, πάλι με μια μεικτή ομάδα Ρουμάνων στρατιωτών, όπου το συγκεκριμένο παιχνίδι θα τελειώσει με 11-0! Ο μύθος της Ουκρανικής ομάδας, είχε αρχίσει να διαδίδεται. Μέσα από τον τοπικό τύπο, αλλά και από το γενικότερο κλίμα και τις συζητήσεις των πολιτών, πως υπάρχει μια τοπική ομάδα εργατών που διαλύει τις γερμανικές ομάδες, αναπτερώνοντας το κλίμα των ανθρώπων, ο Γερμανικός στρατός αποφασίζει να πάρει γρήγορα μέτρα.
Η αντίδραση των Γερμανικών δυνάμεων απέναντι στη Σταρτ
Οι Γερμανοί θα αποφασίσουν να μειώσουν την απήχηση των κατορθωμάτων της ουκρανικής «Σταρτ» βάζοντας ακριβό εισιτήριο στους αγώνες της, που δεν μπορούσαν να πληρώσουν πολλοί θεατές. Όμως κάτι τέτοιο δεν θα αποδώσει, καθώς τίποτα δεν πτοεί τον κόσμο να δει μια ομάδα του, να διαλύει τον κατακτητή στις τέσσερις πλευρές του γηπέδου.
Έτσι, οι Γερμανοί θα προχωρήσουν στο να διακόψουν την δημοσιογραφική κάλυψη των παιχνιδιών της «Σταρτ» προκειμένου να μην μπορεί ο κόσμος να μαθαίνει για τα κατορθώματα της, και να ανεβαίνει το ηθικό τους στο γερμανοκρατούμενο Κίεβο. Όμως όλα αυτά τα μέτρα δεν στάθηκαν αποδοτικά και οι Γερμανοί, θα παίξουν το πιο δυνατό τους χαρτί, φέρνοντας την τότε αήττητη ομάδα της «Φλάκελφ», την επίσημη εκπρόσωπο της «Luftwaffe» και ότι καλύτερο είχε να επιδείξει το τρίτο Ράιχ.
Ο πρώτος αγώνας όμως, δεν ανταποκρινόταν στις προσδοκίες των Γερμανών, οι οποίοι είδαν την καλύτερη τους ομάδα, να ηττάται στο χορτάρι με χαρακτηριστική άνεση από τους παίκτες της «Σταρτ» με 5-1! Η άρια φυλή πλέον δεν ήταν τοσο αήττητη, όσο προσπαθούσαν οι Γερμανοί να τονίζουν σε κάθε ευκαιρία. Η ταπείνωση αυτή, έκανε το ηθικό των καταπιεσμένων Ουκρανών να εξυψωθεί, και παράλληλα να επιφέρει μια απίστευτη εκδικητική τάση στην πλευρά των Γερμανών, οι οποίοι δεν θα μπορούσαν να δεχτούν ότι κάποιος τους κέρδισε. Η εκδίκηση τους είχε δρομολογηθεί.
Το «Ματς του θανάτου»
Οι Γερμανοί, έχοντας ταπεινωθεί στο πρώτο παιχνίδι, δεν άντεχαν την ήττα, και έψαξαν την επανάληψη του αγώνα, όσο το συντομότερο. Ο επαναληπτικός αγώνας ορίστηκε 3 μέρες αργότερα στις 9 Αυγούστου του 1942, και στο τοπικό στάδιο του «Ζενίτ» δεν θα έλλειπε κανένας.
Το συγκεκριμένο παιχνίδι ήταν κάτι παραπάνω από μία αναμέτρηση και για τους δύο. Οι μεν Ουκρανοί, θα έπαιζαν για το ηθικό τους και την μη υποταγή τους στον κατακτητή, και οι Γερμανοί θα έπαιζαν με το σύνθημα «Εκδίκηση» το οποίο τυπώνανε και στις τοπικές εφημερίδες σχετικά με το επαναληπτικό παιχνίδι. Όπως γίνεται αντιληπτό, ένα τέτοιο παιχνίδι δεν θα μπορούσε να διεξαχθεί «επί ίσοις όροις» με τον διαιτητή του αγώνα, να είναι τοποθετημένος από την Γερμανική ομάδα.
Πριν καν ξεκινήσει το παιχνίδι ο διαιτητής θα επισκεφτεί τα αποδυτήρια της «Σταρτ» και θα τους ενημερώσει πως εάν τολμούσαν να κερδίσουν το παιχνίδι, θα πέθαιναν. Επίσης παρακάλεσε τους παίκτες να τηρήσουν τους κανόνες και να χαιρετήσουν το πλήθος που είχε γεμίσει το στάδιο «Ζενίτ» με τον χαρακτηριστικό ναζιστικό χαιρετισμό «Heil Hitler» που ήταν εδραιωμένος και για τα αθλητικά γεγονότα.
Η Ουκρανική ομάδα θα κάνει γνωστές τις προθέσεις της αμέσως μόλις βγει από τα αποδυτήρια, χαιρετίζοντας το πλήθος με το «Fizcult Hura», τον αντίστοιχο σοβιετικό χαιρετισμό. Ήταν γεγονός ότι θα τα έπαιζαν όλα για όλα. Το τέλος του πρώτου ημιχρόνου θα βρει την «Σταρτ» να προηγείται με 3-1 και στα αποδυτήρια της να υπάρχουν επισκέψεις από μέλη των Γερμανικών τοπικών αρχών να τους θυμίζουν την υποχρέωσης τους ότι πρέπει να χάσουν, με τις γνωστές συνέπειες, εάν αυτό δεν γίνει
Όμως, τίποτα δεν θα μπορέσει να σταθεί εμπόδιο στην θέληση των παικτών της «Σταρτ» και ο πίνακας του σκορ θα γράψει στο τέλος 5-3. Η χαρακτηριστική φάση που θα μείνει από το παιχνίδι είναι του αμυντικού της «Σταρτ» Κλιμένκο, ο οποίος θα περάσει κυριολεκτικά όλη τη γερμανική ομάδα, μαζί και τον τερματοφύλακα, θα σταθεί στην γραμμή του τέρματος, και θα στείλει την μπάλα στην γραμμή του κέντρου και όχι προς τα δίχτυα, ρεζιλεύοντας τους επαγγελματίες της «Luftwaffe» Η γερμανική «μηχανή» δεν ήταν αήττητη και η ήττα της έκανε κρότο.
Τα επακόλουθα του αγώνα και η εκδικητικότητα των Ναζί
Για τα γεγονότα που ακολούθησαν μετά το συγκεκριμένο παιχνίδι, θα δημιουργηθούν διάφορες εκδοχές. Οι περισσότερες από αυτές θα σημειώσουν τον βασανισμό και την εκτέλεση των περισσοτέρων παικτών της «Σταρτ» από τα SS είτε την μεταφορά τους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, με το πρόσχημα πως τα μέλη της ομάδας συνεργάζονται με τη Σοβιετική Αστυνομία. Σήμερα προς τιμήν της αυτοθυσίας των ερασιτεχνών παικτών της «Σταρτ» κοσμεί την πόλη του Κιέβου, ένα μνημείο αφιερωμένο στο συγκεκριμένο παιχνίδι.
Η σημασία της αυτοθυσίας των παικτών της «Σταρτ»
Αδιαμφισβήτητα, το συγκεκριμένο γεγονός μπορεί να αποτελέσει έναν σταθμό «αυτοθυσίας». Η νίκη επί των κατακτητών ήταν ο πρωταρχικός στόχος εκείνων των ρακένδυτων αρτοποιών από το Κίεβο, οι οποίοι δεν λογάριαζαν σε αυτό το στόχο, ούτε την ζωή τους. Δεν μπορούσαν να ζουν κάτω από μια ξένη «μπότα», ούτε για 90 λεπτά στις τέσσερις γραμμές του γηπέδου, και θα έκαναν τα πάντα για να κερδίσουν και για αυτούς, και για τα εκατομμύρια των κατακτημένων λαών, που έψαχναν μια «χαραμάδα ελπίδας» απέναντι στο Τρίτο Ράιχ και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Θυμόμαστε έτσι την φράση του σπουδαίου προπονητή Μπιλ Σάνκλι «Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι το ποδόσφαιρο είναι ζήτημα ζωής και θανάτου. Είμαι πολύ απογοητευμένος από αυτή τη στάση. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω πως είναι πολύ σημαντικότερο από αυτό». Και ίσως λοιπόν να είχε δίκιο.
Παρακάτω ακολουθεί βίντεο σχετικό με το «ματς του θανάτου».
Για το συγκεκριμένο άρθρο αξιοποιήθηκαν οι παρακάτω πηγές:
Ή θα χάσετε ή θα πεθάνετε». Ο θρυλικός ποδοσφαιρικός αγώνας του θανάτου, όπου η ανυπότακτη ουκρανική ομάδα Στάρτ διέλυσε την Ναζιστική παρά το τελεσίγραφο. Ελάχιστοι επέζησαν μετά το ματς… Από: www.mixanitouxronou.gr ,Τελευταία πρόσβαση 24/07/2021
Το ματς του θανάτου, Από: www.sansimera.gr ,Τελευταία πρόσβαση 24/07/2021
Το ματς του θανάτου, Από: www.efsyn.gr, Τελευταία πρόσβαση 24/07/2021
“Το ματς του θανάτου”: H ομάδα που επέλεξε να πεθάνει, παρά να σκύψει το κεφάλι στον Χίτλερ ,Από: www.ant1news.gr ,Τελευταία πρόσβαση 24/07/2021
