‘’Life is not easy for any of us. But what of that? We must have perseverance and above all confidence in ourselves. We must believe that we are gifted for something, and that this thing, at whatever it costs, must be attained’’.
Μαρί Κιουρί
Οι ιστορίες επιτυχίας είναι αρεστές, ακούγονται ή διαβάζονται εύκολα και έχουν την τάση να μας ενθαρρύνουν. Οι δυσκολίες, τα προβλήματα και τα εμπόδια μοιάζουν πιο ιδανικά και λιγότερο επίπονα, όταν γνωρίζεις το τέλος του πρωταγωνιστή. Όμως, η πραγματικότητα διαφέρει και η αλήθεια είναι ότι κανένας δεν μπορεί να καταλάβει πόσα χρειάζεται να υπομείνεις, μέχρι να φτάσεις στον τελικό στόχο. Δυσκολίες, προβλήματα, εμπόδια που μοιάζουν αξεπέραστα, εμφανίζονται διαρκώς, τα οποία τελικά διαμορφώνουν τον χαρακτήρα και καλλιεργούν την πειθαρχία. Τα παραπάνω λόγια περιγράφουν τη ζωή της Μαρί Κιουρί, μία προσωπικότητα με τεράστιο αντίκτυπο στην επιστημονική κοινότητα, καθώς ανακάλυψε το πολώνιο και το ράδιο, ασχολήθηκε σθεναρά με το αντικείμενο της ραδιενέργειας και άνοιξε δρόμο με νέες προοπτικές στο ιατρικό κλάδο. Ωστόσο, το ξεκίνημά της δεν έμοιαζε ιδανικό. Οι δυσκολίες, οι απώλειες και η φτώχεια αποτελούσαν την κανονικότητά της, ενώ το γεγονός πως ήταν γυναίκα προσέθετε ένα ακόμα κοινωνικό εμπόδιο στην ήδη μέχρι τότε καταπονημένη εποχή.
Ιστορίες επιτυχίας λοιπόν: τις ακούμε, τις διαβάζουμε, τις παρατηρούμε, και το σημερινό αφιέρωμα φέρει το όνομα «Μαρί Κιουρί», η οποία αναδιαμόρφωσε τα δεδομένα στην επιστημονική κοινότητα με την ενδελεχή μελέτη της στη ραδιενέργεια.
Μαρί Κιουρί: τα πρώτα χρόνια
Η Μαρία Σαλώμη Σκουοντόφσκα (και μετέπειτα Μαρί Κιουρί) γεννήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 1867 στην Πολωνία και συγκεκριμένα στη Βαρσοβία. Ήταν κόρη δασκάλων: η μητέρα της δίδασκε στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ενώ ο πατέρας της δίδασκε μαθηματικά και φυσική, και ήταν αυτός που τη μύησε στον κόσμο τον θετικών επιστημών. Είχε ακόμα τέσσερα αδέρφια – ήταν η μικρότερη-, τη Zosia, τον Josef, την Bronya (Bronislawa) και τη Hela. Από μικρή ηλικία, η Μαρία Σκουοντόφσκα, σημείωνε υψηλές επιδόσεις στο σχολείο και ξεχώριζε για την εξυπνάδα και την ευστροφία της. Η ζωή της όμως σε προσωπικό επίπεδο είχε αρκετές δυσκολίες και θλίψεις. Λίγο πριν τα μισά της δεκαετίας του 1870, η δυσχερής κυβερνητική επικράτηση, είχε σαν αποτέλεσμα να χάσει η οικογένεια της το σπίτι, όπου διέμενε και μισθός του πατέρα της να μειωθεί. Στη συνέχεια, ο 1874, η μητέρα της, η οποία έπασχε από φυματίωση, εγκαταστάθηκε στη Νίκαια, ακολουθώντας σειρά θεραπειών, όμως δεν τα κατάφερε. Απεβίωσε το 1878, όταν η Μαρία Σκουοντόφσκα ήταν δέκα ετών. Στο μεσοδιάστημα αυτό, 1876, έχασε και την αδερφή της, από τύφο.
Αποφοίτησε από το σχολείο με άριστα και απέσπασε βραβείο για τις σχολικές της επιδόσεις, ενώ παράλληλα ήταν μέλος σε έναν οργανισμό επαναστατικό, από τον οποίο τελικά αποχώρησε. Την εποχή εκείνη, ένα τμήμα της Πολωνίας βρισκόταν υπό ρωσική κατοχή και έτσι, η Κιουρί, αποφάσισε να εγκατασταθεί στην Κρακοβία, η οποία τη συγκεκριμένη περίοδο βρισκόταν υπό της κυριαρχία της Αυστρίας.
Η ζωή μετά το σχολείο
Τα κοινωνικά πρότυπα εκείνης της εποχής στην Πολωνία, δεν επέτρεπαν στις γυναίκες να σπουδάζουν σε (Πολωνικά) Πανεπιστήμια. Έτσι λοιπόν, Μαρία αποφάσισε να εγκατασταθεί στο Παρίσι, όπου εργάστηκε ως γκουβερνάντα, για να εξασφαλίσει τα προς το ζην της και να ενισχύσει οικονομικά και την αδερφή της, Bronislawa, η οποία τότε σπούδαζε Ιατρική. Αυτή ήταν μία συμφωνία που έκαναν οι δύο αδερφές, με την προϋπόθεση, ότι αργότερα, η Bronislawa θα βοηθούσε με τον αντίστοιχο τρόπο τη Μαρί. Στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, η αναπτύσσεται και το ερωτικό ειδύλλιο ανάμεσα στη Μαρία Σκουοντόφσκα και τον γιο του ζευγαριού, για τους οποίους εργαζόταν ως γκουβερνάντα, τον Καζίμιεζ Μπουοντίφκσι. Η σχέση έληξε άδοξα, έπειτα από παρεμβάσεις των γονιών του Καζίμιεζ.
1891: Η Μαρί Κιουρί ξεκινάει και επίσημα την επιστημονική της σταδιοδρομία
Το 1891 η Μαρία Σκουοντόφσκα εγκαταστάθηκε στη Σορβόννη του Παρισιού, αλλάζοντας πλέον το όνομά της, από Maria Salomea, σε ‘’Μαρί’’ (Marie), και εγγράφηκε αντίστοιχα στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Παρακολούθησε διαλέξεις διαφόρων καθηγητών, όπως του Paul Appell, του Gabriel Lippmann και του Edmond Bouty, αλλά και των διακεκριμένων Jean Perrin, Charles Maurain και Aime Cotton. Η Μαρί εργαζόταν πολλές ώρες την ημέρα στη φοιτητική της εστία και ζούσε λιτοδίαιτα, αφού κατανάλωνε μονάχα ψωμί, βούτυρο και τσάι. To 1893 έλαβε άδεια με την ιδιότητα της φυσικού και ξεκίνησε ερευνητική μελέτη στο εργαστήριο του Lippmann, ενώ ναν χρόνο αργότερα, έλαβε και πάλι άδεια, αυτήν τη φορά με την ιδιότητα της μαθηματικού. Το 1894, ήταν και η χρονιά που γνώρισε τον Πιέρ Κιουρί (από τον οποίο «υιοθέτησε» το επίθετό του), ο άνθρωπος με τον οποίο αργότερα συνεργάστηκε επαγγελματικά, αλλά και ο άντρας που παντρεύτηκε και απέκτησαν δύο κόρες, την Irene και την Eve Curie.
Συνεχίζοντας με το επιστημονικό της έργο, η Κιουρί αποφάσισε να πραγματοποιήσει τη διατριβή της στον τομέα της ακτινοβολίας, την ύπαρξη της οποία ανακάλυψε στο ουράνιο, ο Henri Becquerel. Αντίστοιχα, η Μαρί Κιουρί, μελετώντας ακτίνες ουρανίου, διαπίστωσε την ύπαρξη νέου στοιχείου με τετρακόσιες φορές υψηλότερη ραδιενέργεια συγκριτικά με το ουράνιο. Ο λόγος για το «Πολώνιο», που έλαβε την ονομασία από την καταγωγή της Μαρί και εισήχθη άμεσα και στον περιοδικό πίνακα (1898). Οι ανακαλύψεις της όμως δεν περιορίστηκαν στο πολώνιο. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ερευνητικής της ενασχόλησης, αρωγός και συνεργάτης της Κιουρί υπήρξε ο σύζυγός της, Πιέρ, ο οποίος αποφάσισε να εγκαταλείψει τη δική του έρευνα και να βοηθήσει τη σύζυγό του στο έργο της. Σύντομα παρατήρησαν, ότι υπάρχει ένα επιπλέον στοιχείο, ακόμα πιο ραδιενεργό από το πολώνιο, παρατηρώντας πως η δραστηριότητα της ακτινοβολίας δεν καθορίζεται από τη δομή των ατόμων, σε μοριακή κλίμακα. Διαπίστωσαν, ότι υπάρχει μια δράση μέσα στο άτομο δεν ήταν αποκλειστικά στερεό, αδρανές ή αδιαίρετο, ανατρέποντας έτσι τα μέχρι τότε επιστημονικά δεδομένα. Πρόκειται για το χημικό στοιχείο «ράδιο», και την ανακάλυψή του γνωστοποίησαν οι Curies, 26 Δεκεμβρίου 1898. Τότε, η Μαρί Κιουρί, εισήγαγε τη λέξη «ραδιενέργεια» ως εναλλαγή στο τίτλο «ακτίνες ουρανίου». Όταν ο Πιέρ Κιουρί απεβίωσε, η Μαρί συνέχισε τo έργο τους, για την ανάπτυξη των ακτινών, X-rays, ενώ αργότερα ξεκίνησε την ακαδημαϊκή της καριέρα, αποτελώντας την πρώτη γυναίκα που δίδασκε στο Πανεπιστήμιο0 της Σορβόννης.
Μαρί Κιουρί: η πρώτη γυναίκα που βραβεύτηκε με Νόμπελ
Χάρη στην επιστημονική της έρευνα, για το φαινόμενο της ραδιενέργειας, η Μαρί Κιουρί αποτελεί την πρώτη γυναίκα που βραβεύτηκε με Νόμπελ, το 1903. Παρά το γεγονός, ότι οι Γαλλικές αρχές απέδωσαν τα εύσημα μονάχα στον σύζυγό της και στον Henri Becquerel, ο Πιέρ επισήμανε και αναγνώρισε δημόσια το έργο της συζύγου του στη διάρκεια απονομής του βραβείου. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1911, η ανακάλυψη για τη δραστηριότητα του ραδίου, απέδωσαν ακόμα ένα βραβείο Νόμπελ στη Μαρί Κιουρί, για τη συνεισφορά της στην επιστήμη της Χημείας. Με τη συγκεκριμένη βράβευση, η Μαρί Κιουρί αποτελεί μέχρι και σήμερα τον μοναδικό άνθρωπο που έχει λάβει βραβεία Νόμπελ σε δύο διαφορετικούς επιστημονικούς κλάδους.
Η συνεισφορά της Μαρί Κιουρί στην ιατρική και τη κοινωνία
Η ανακάλυψη του ραδίου δεν ήταν σημαντική μόνο για την επιστημονική κοινότητα, ως χημικό στοιχείο, αλλά άνοιξε τον δρόμο για νέες θεραπείες στην ιατρική κοινότητα. Συγκεκριμένα, οι Curies υποστήριξαν, ότι το ράδιο έχει την ικανότητα να καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα με πιο γρήγορο ρυθμό από τα υγιή και έτσι μπορεί να καταπολεμήσει τους καρκινικούς όγκους. Σε κοινωνικό επίπεδο, η Μαρί Κιουρί, αξιοποίησε, κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, τις ιδιότητες των ακτινών, X-rays. Κατασκεύασε αυτοκίνητα ακτινολογικά, τα οποία χρησιμοποιούσαν οι ιατροί, κάνοντας ακτινογραφίες στους στρατιώτες του πολέμου. Με τον τρόπο αυτόν, μπορούσαν να είναι πιο συγκεκριμένοι κατά τη θεραπεία των παθόντων.
Στις 4 Ιουλίου 1934, πέφτει η αυλαία για τη Μαρί Κιουρί και η επιστημονική κοινότητα θρηνεί μία σημαντική απώλεια, έχοντας όμως στη διάθεσή της σημαντικές ανακαλύψεις, για να αξιοποιήσει και μεθόδους να εφαρμόσει, από την παρακαταθήκη που η Κιουρί άφησε πίσω της. Φαίνεται λοιπόν, ότι η ζωή της ακολούθησε το μοτίβο –θλίψη-επιτυχία-θλίψη-απώλειες. Έπειτα από την αναγνώρισή της ως επιστήμονα, έχασε τον άντρα της, αμφισβητήθηκε για τις ικανότητές της δεδομένου ότι ήταν γυναίκα. Ακόμα και ο θάνατός της έγινε με τρόπο που την ταλαιπώρησε, σωματικά και ψυχικά: η απλασματική αναιμία, που πιστεύεται ότι προκλήθηκε από τη χρόνια έκθεσή της στη ραδιενέργεια, χωρίς την προστασία από τον κατάλληλο εξοπλισμό, επέτεινε τον θάνατό της. Το έργο της συνεχίζεται, καθώς η ιατρική κοινότητα κάνει βήματα για την εξ ολοκλήρου αντιμετώπιση του καρκίνου. Η σωρός της θάφτηκε στο μαυσωλείο του Πάνθεον, το μέρος όπου θάφτηκαν διακεκριμένοι Γάλλοι άντρες.
Αντί επιλόγου
Το έργο και η προσφορά της μπορεί να δημιούργησαν νέες πρακτικές για θεραπείες σε σοβαρές ασθένειες, αλλά η επιρροή της ήταν εξίσου έντονη και στο ήθος και την αφοσίωση με την οποία εργάστηκε. Η Μαρί Κιουρί αποτελεί αδιάσειστο παράδειγμα ενός ανθρώπου που αγαπούσε τη μάθηση, διάβαζε με όποια μέσα είχε και εργαζόταν σε οποιαδήποτε συνθήκη, παραμερίζοντας τα εμπόδια που υπήρχαν: φτώχεια και δυσλειτουργικές εγκαταστάσεις. Το όνομά της έχει αποδοθεί ως φόρο τιμής σε ερευνητικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τίτλο ‘’Μαρία Σκλοντόφσκα-Κιουρί’’. Ο συγκεκριμένος πυλώνας, ανήκει σε μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπου καινοτόμες ιδέες, κυρίως από τον κλάδο των θετικών επιστημών, χρηματοδοτούνται, με σκοπό να εξασφαλιστούν τα κατάλληλα εργαλεία και μέσα για έρευνα που θα οδηγήσουν σε μία νέα εφεύρεση. Έτσι λοιπόν, η Μαρί Σκλοντόφσκα-Κιουρί, μέσω των δράσεων, δίνει τη σκυτάλη σε διαδόχους της, οι οποίοι θα κάνουν τον κόσμο καλύτερο. Εξάλλου, αν κάτι χαρακτηρίζει τους ερευνητές είναι η ηθική υποχρέωση που αισθάνονται απέναντι στην επιστήμη. Εργάζονται ασταμάτητα, ερευνούν κάθε πληροφορία και αντιλάμβανονται το χρέος που έχουν απέναντι στο έργο τους.
Παρακάτω ακολουθεί βίντεο σχετικά με τη ζωή της Μαρί Κιουρί:
ΠΗΓΕΣ:
Marie Curie Biographical. Ανακτήθηκε από: https://www.nobelprize.org. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης: 23/12/2022.
Marie Curie. Ανακτήθηκε από: https://www.britannica.com. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης: 23/12/2022.
Marie Curie. Ανακτήθηκε από: https://www.biography.com. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης: 23/12/2022.
Marie Curie Nobel Prize in Physics 1903, Noble Prize in Chemistry 1911. Ανακτήθηκε από: https://www.nobelprize.org. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης: 23/12/2022.
Marie Curie, η γυναίκα που επιστήμη υποκλίθηκε μπροστά της. Ανακτήθηκε από: Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης: 24/12/2022.
Δράσεις “Μαρία Σκλοντόφσκα-Κιουρί” – Πρόγραμμα Υποτροφιών για Ερευνητές. Ανακτήθηκε από: https://www.epixeiro.gr. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης: 23/12/2022.
Μαρία Κιουρί. Ανακτήθηκε από: https://el.wikipedia.org. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης: 23/12/2022.
