Ο Σίγκμουντ Φρόιντ υπήρξε ο θεμελιωτής της ψυχαναλυτικής σχολής και είναι γνωστός παγκοσμίως ως ένας από τους πιο βαθυστόχαστους μελετητές του 20ου αιώνα. Η επίδραση του εξαπλώθηκε σε ποικίλους τομείς της επιστήμης πέρα από την ψυχολογία και την ψυχιατρική. Προσδιόρισε έννοιες όπως το ασυνείδητο, η παιδική σεξουαλικότητα και η απώθηση.
Τα πρώτα χρόνια του Φρόιντ
Ο Σίγκμουντ Φρόιντ, γεννημένος στην Τσεχία, στην Αυστροουγγρική αυτοκρατορία, στις 6 Μαΐου του 1856, ήταν εβραϊκής καταγωγής. Γεννήθηκε δύο μήνες έπειτα από τον θάνατο του παππού του, πράγμα που θεωρήθηκε σημαντικό. Για το λόγο αυτό, του δόθηκε και το εβραϊκό όνομα Σάλομον, από τον παππού του. Ο πατέρας του, Γιάκομπ, ήταν έμπορος μαλλιού και απέκτησε τον Σίγκμουντ στη διάρκεια του δεύτερου γάμου του με την Αμαλία Ναθανσόν μαζί με άλλους δύο γιους και πέντε κόρες. Σε ηλικία τριών ετών, ο Φρόιντ μετακόμισε με την οικογένεια του στη Λειψία και ένα χρόνο αργότερα στη Βιέννη, όπου και έζησε μέχρι το 1938.
Η οικογένεια του αναγκάστηκε να εγκατασταθεί αλλού εξαιτίας της ανεργίας και της κρίσης του εμπορικού κλάδου. Σημαντικό ρόλο στη μετεγκατάσταση τους αποτέλεσε και ο τσέχικος εθνικισμός που στρεφόταν ενάντια στους γερμανόφωνους Εβραίους. Την εκπαίδευσή του ανέλαβαν αρχικά οι γονείς του, πριν σταλεί σε ιδιωτικό σχολείο. Είχε μεγάλη κλίση στις ξένες γλώσσες, όπως και ευχέρεια στα Λατινικά, τα αρχαία Ελληνικά, τα Γαλλικά και τα Αγγλικά.
Οι πρώτες σπουδές και έρευνες του Φρόιντ
Το φθινόπωρο του 1873 ξεκίνησε σπουδές ιατρικής στη σχολή του Πανεπιστήμιο της Βιέννης. Το Μάρτιο του 1876, ανέλαβε την πρώτη του πρωτότυπη έρευνα. Ο Φρόιντ ήταν ένας από τους πρώτους επιστήμονες που χρηματοδοτήθηκαν για έρευνα στον Ζωολογικό Πειραματικό Σταθμό στην Τεργέστη. Στο πλαίσιο της έρευνάς του, ασχολήθηκε με τη θαλάσσια ζωολογία και ειδικότερα με το πρόβλημα της γονιδιακής δομής των χελιών.
Το 1876 έγινε δεκτός στο Ινστιτούτο Φυσιολογίας του Μπρύκε, στο πανεπιστήμιο όπου και ερεύνησε ένα γένος ψαριών. Οι μελέτες αυτές προέκυψαν από το ερώτημα αν το νευρικό σύστημα των ζώων διαφέρει ανάλογα αν είναι ανώτερα ή κατώτερα. Στις 30 Μαρτίου του 1881 απέκτησε το διδακτορικό του δίπλωμα. Η θεωρητική του σταδιοδρομία τελείωσε το 1882, εξαιτίας της οικονομικής του κατάστασης. Αναγκάστηκε να παραιτηθεί από τη θέση του στο ινστιτούτο, για να εργαστεί ως γιατρός στο Γενικό Νοσοκομείο της Βιέννης, όπου θα εξασφάλιζε περισσότερα χρήματα.
Οι μελέτες του Φρόιντ στο Γενικό Νοσοκομείο, σχετικά με την κλινική χρήση της κοκαΐνης υπήρξαν ιδιαίτερα σημαντικές και χαρακτηρίζουν την αποκαλούμενη «περίοδο της κοκαΐνης», έτη 1884 έως 1887. Ολοκλήρωσε μία μελέτη με τίτλο «Περί κοκαΐνης» που εκδόθηκε το 1885. Πρώτιστο ενδιαφέρον του Φρόιντ αποτέλεσε η νευρολογία, τομέας πάνω στον οποίο δημοσίευσε και αρκετά επιστημονικά άρθρα, κυρίως μελέτες πάνω στην εγκεφαλική παράλυση.
Ο Φρόιντ και το ασυνείδητο
Ο Φρόιντ δεν ανακάλυψε πρώτος το ασυνείδητο, συνέβαλε όμως ουσιαστικά στην μελέτη αυτού. Κατά τον 19ο αιώνα επικρατούσε η άποψη πως ο άνθρωπος μπορούσε να ελέγξει με τη λογική τη συμπεριφορά του και τη σχέση του με τον κόσμο. Ο Φρόιντ υποστήριζε πως αυτή η θέση είναι μία αυταπάτη διότι οι άνθρωποι δρουν συχνά για λόγους που δεν άπτονται των συνειδητών σκέψεων τους, καθώς το ασυνείδητο μπορεί να αποτελεί την πηγή των ανθρώπινων κινήτρων. Στην σπουδαιότερη εργασία του, όπως υποστήριζε εκείνος, «Η Ερμηνεία των Ονείρων», ανέπτυξε τα επιχειρήματα του περί της ύπαρξης του ασυνειδήτου και περιέγραψε μια μεθοδολογία για την πρόσβαση του ατόμου σε αυτό, μέσω του προ-συνειδητού.
Κριτικές απέναντι στον Φρόιντ
Από τις μέρες του ακόμα, ο Φρόιντ δεχόταν ισχυρή κριτική για το έργο του. Οι κριτικές εναντίον του αφορούσαν τόσο τα συμπεράσματα των μελετών του όσο και αυτή καθαυτή την επιστημονική φύση των διαδικασιών ψυχικής ερμηνείας και θεραπείας. Σύμφωνα με τον Πόπερ, οι ψυχολογικές θεωρίες που διαμόρφωσε ο Φρόιντ, ο Άντλερ και άλλοι, «αν και παρουσιάζονται ως επιστήμες, έχουν στην πραγματικότητα περισσότερα κοινά με τους πρωτόγονους μύθους παρά με την επιστήμη· μοιάζουν περισσότερο με την αστρολογία παρά με την αστρονομία». Ο Άντλερ και η Χόρνεϊ, βασιζόμενοι στις θεωρίες του Φρόιντ , διαφωνώντας όμως σε σοβαρά σημεία με αυτές, διαμόρφωσαν τη λεγόμενη σχολή του Νεοφροϋδισμού.
Τα τελευταία χρόνια του Φρόιντ
Το Φεβρουάριο του 1923, ανακάλυψε έναν καρκινώδη όγκο στη δεξιά πλευρά του ουρανίσκου, τον οποίο και αφαίρεσε. Έκανε και πρόσθετες θεραπείες και άλλες 32 εγχειρήσεις, στις οποίες υποβλήθηκε μέχρι το θάνατό του. Υπέφερε για τα επόμενα 16 χρόνια από υποτροπές της κατάστασής του και γενικότερη καταπόνηση. Ξεχωριστό θεωρείτο το δοκίμιο που έγραψε το 1927 «Ο Ντοστογιέφσκι και η πατροκτονία». Αυτή θεωρείται η τελευταία, και η κορυφαία συμβολή του όπως λέγεται, στην ψυχολογία της λογοτεχνίας.
Στις 4 Ιουνίου του 1938 εγκατέλειψε τη Βιέννη και κατευθύνθηκε στο Λονδίνο, όπου έγινε δεκτός με τιμές. Η άφιξή του στην αγγλική πρωτεύουσα, καλύφθηκε εκτενώς στον τύπο, με τιμητικές αναφορές. Τους τελευταίους μήνες στη ζωή του επιδεινωνόταν διαρκώς και περνούσε τεράστια σωματική καταπόνηση. Έφυγε από τη ζωή τελικά, στις 23 Σεπτεμβρίου του 1939. Η σορός του αποτεφρώθηκε και η τέφρα του φυλάσσεται μέσα σε μία ελληνική υδρία, από την πλούσια συλλογή αρχαιοτήτων που είχε στη κατοχή του. Η τεφροδόχος του που περιέχει και την τέφρα της Μάρθας Φρόιντ, βρίσκεται στο κρεματόριο του Γκόλντεν Γκρην, στο Λονδίνο.
Φρόιντ και Netflix
Η σειρά Φρόιντ όπου προβάλλεται εδώ και λίγο καιρό στο Netflix, υπήρξε στις κορυφαίες προτάσεις για προβολές σειρών, έχοντας φανατικούς θαυμαστές. Είναι γεγονός όμως πως έχει και αρκετούς αρνητές, καθώς είναι ελάχιστες οι ομοιότητες του πρωταγωνιστή (Ρόμπερτ Φίνστερ) με τον Σίγκμουντ Φρόιντ.
Η σειρά είναι βασισμένη στην βασική τεχνική στην οποία εντρύφησε ο Φρόιντ, την ύπνωση. Στην πραγματικότητα, ο Φρόιντ επισκέφθηκε το Παρίσι και παρέμεινε για σχεδόν μισό χρόνο εκεί. Σύμφωνα με τον Φρόιντ το σπουδαιότερο έργο του υπήρξε «Η Ερμηνεία των Ονείρων». Το όνειρο, ως ψυχική κατάσταση, δεν απασχολεί ιδιαίτερα την σειρά, ο σκηνοθέτης όμως ορμώμενος από τις επιστημονικές απόψεις του Φρόιντ, καταστρώνει διάφορα οπτικά και εγκεφαλικά παιχνίδια με την άνεση που παρέχει η φαντασία και το όνειρο ως πεδία δράσης.
Ο Φρόιντ από όσο είναι γνωστό ποτέ δεν συμμετείχε ή έλυσε αστυνομικά μυστήρια, όπως αυτός παρουσιάζεται στη σειρά. Το κοινό της σειράς με την πραγματικότητα, είναι η επί έτη αρραβωνιαστικιά του στην οποία έστελνε επιστολές όπως επίσης, και η μη σταθερή οικονομική κατάσταση του Φρόιντ. Θα έλεγε κανείς πως η σειρά αυτή είναι «βαριά», κρατώντας όμως το ενδιαφέρον του θεατή. Αν και ελάχιστες ομοιότητες έχει πραγματικά με τον Φρόιντ ο πρωταγωνιστής, αξίζει κανείς να δει τη σειρά αυτή.
Ακολουθεί βίντεο σχετικά με τον Σίγκμουντ Φρόιντ:
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:
Σίγκμουντ Φρόιντ (1856—1939): https://iep.utm.edu/, Τελευταία Πρόσβαση 06-05-2021
10 ενδιαφέροντα βιογραφικά στοιχεία για τον Σίγκμουντ Φρόιντ , https://www.psychologynow.gr/, Τελευταία Πρόσβαση 06-05-2021
Ποιος ήταν, αλήθεια, ο Σίγκμουντ Φρόυντ; https://www.lifo.gr/, Τελευταία Πρόσβαση 06-05-2021
«Freud»: Ντελίριο ή απογοήτευση; Δείτε τη σειρά για να έχετε δική σας άποψη: https://www.andro.gr/, Τελευταία Πρόσβαση 06-05-2021
