Από την αρχαιότητα άρχισε να απασχολεί τους ανθρώπους η επιμονή. Η αρετή αυτή, είναι αρκετά ευδιάκριτη σε έναν άνθρωπο από την στιγμή κιόλας που τον συναντάς. Είναι εκείνοι που τυφλά υποστηρίζουν τον Σοφοκλή και πως “εκείνο που ζητούμε με επιμονή είναι κατορθωτό”. Ο επιμένων όμως δε νικά, και θα αναλύσουμε παρακάτω το γιατί.
Για να είσαι επιμένων (ή επιμένουσα), πρέπει αρχικά να θέτεις και να οριοθετείς στόχους σε όλα τα επίπεδα της ζωής σου. Εάν δεν έχεις τίποτα να περιμένεις ή να ελπίζεις, τότε δεν έχεις και λόγο να παλέψεις και να επιμένεις για αυτό. Οπότε η αρετή της επιμονής, σου είναι σχεδόν αδιάφορη.
Ας κάνουμε λόγο όμως για τους ανθρώπους που η ζωή τους χαρακτηρίζεται από όνειρα, στόχους και μάχες που πρέπει να δίνουν καθημερινά, για να ικανοποιήσουν, κανέναν άλλον από, τον ίδιο τους τον εαυτό. Ίσως ο εγωισμός τους να επισκιάσει την επιμονή τους κάποιες στιγμές, αλλά συνήθως συνυπάρχουν σχεδόν αρμονικά.
Όταν, λοιπόν, δεν ανήκεις στην κατηγορία του ευτυχή και φιλήσυχου, που τα αφήνει όλα στην τύχη του, αλλά προσπαθείς να φέρνεις μετά μανίας τη ζωή στα μέτρα σου, αρχικά να ευχηθώ περαστικά. Έπειτα, πρέπει να γίνει ξεκάθαρο σε όλους πως πρόκειται για αρρώστια της ψυχής, ένα είδος σαδισμού, το οποίο σε φθείρει, σου παίρνει τον ύπνο, σου κυκλώνει την καθημερινότητα. Ο επιμένων είναι ένας άνθρωπος δυστυχής και μόνος, παλεύει με τους άλλους και με τον εαυτό του συνεχώς, για κάτι ουτοπικό και μακρινό, ή και για κάτι εφικτό το οποίο και τελικά κερδίζει. Παίρνει δύναμη και συνεχίζει να χάνει.
Ο επιμένων δε νικά. Παίρνει (κατά κανόνα) απλά, αυτό που αρχικά πίστευε πως ήθελε. Και όταν τελικά το πιάσει στα χέρια του -ω, τι απογοήτευση!-, δεν δικαιώνεται ποτέ. Επιμένων, σαδιστής και άπληστος, αναλογίζεται όλο του το μόχθο όταν φθάσει η στιγμή του ζυγίσματος. Οι φίλοι και οι γνωστοί τον συγχαίρουν, οι εχθροί ζηλεύουν λίγο, εκείνος απλά αδιαφορεί για την “επιτυχία” του.
Την ώρα που φθάσει στην γραμμή τερματισμού, βαρέθηκε ήδη. Τώρα πρέπει να βρει κάτι καινούργιο να του τραβήξει το ενδιαφέρον, να παλεύει κάθε μέρα για αυτό, να τον κρατάει ξύπνιο τις νύχτες. Κοιτάζοντας τα παλιά του τρόπαια, αναπολεί τους αγώνες που έκανε για το καθένα. Αγώνες που δεν άξιζαν, τον έκαναν όμως σοφότερο και δυνατότερο.
Ο επιμένων, έχει παλέψει τόσο στη ζωή του, που δεν τον νοιάζει το χειροκρότημα πια. Μπορεί βέβαια έτσι να ξεκίνησε αυτός ο φαύλος κύκλος. Πλέον όμως ζει για να ικανοποιεί τα εγωιστικά του ένστικτα. Ξέρει την κατάληξη όλων του των προσπαθειών, εκείνος γράφει άλλωστε το τέλος. Μίλησέ του για ματαιότητα και για αδικία, θα σου μιλήσει για αυτά χωρίς ίχνος μηδενισμού. Τα έχει ζήσει, τα ξέρει. Χαμένος πάντα σε μια δική του πραγματικότητα, αλλά ταυτόχρονα τόσο ψυχρά ρεαλιστής. Επιμένει, επιμένει, επιμένει.
Θα επιλέξει στην ζωή του ανθρώπους που δεν χρειάζεται να παλεύεις για εκείνους. Ξέρει πως η επιμονή για να κατακτήσεις κάτι, κρύβει πίσω της μια μάχη. Και η μάχη κρύβει πάντα πίσω της ένα τέλος. Οπότε για τα παντοτινά, δεν χρειάζεται να παλεύεις σα μανιακός. Αυτά έρχονται όντως από μόνα τους.
Και όταν κάποιες φορές, επιλέξει να τα παρατήσει γίνεται ο πιο ευτυχής άνθρωπος! Ηρεμεί όλο του το είναι. Ξέρει πως αυτή η ησυχία κρατάει λίγο, αλλά γι’ αυτό την απολαμβάνει όσο μπορεί. Εξιδανικεύει τον στόχο του, το μυθοποιεί, και κάθεται για να τον θαυμάσει από μακριά, έτσι απλησίαστος που μοιάζει. Εννοείται πως δεν είναι ευτυχισμένος. Αλλά είναι ήρεμος.
Πάντα στον νου σου να ‘χεις την Ιθάκη.
Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου.
Αλλά μη βιάζεις το ταξίδι διόλου.
Καλύτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει·
και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί,
πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο,
μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.
Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξίδι.
Χωρίς αυτήν δεν θα ‘βγαινες στον δρόμο.
Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.
Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε.
Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,
ήδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τι σημαίνουν.
ΙΘΑΚΗ, Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ
