Το στίγμα της ψυχικής ασθένειας είναι καθολικό

22 Φεβρουαρίου 2022

στίγμα

Το στίγμα είναι ένα περίπλοκο ζήτημα που είναι καλά τεκμηριωμένο αλλά δύσκολο να ξεπεραστεί. Η έννοια της λέξης στίγμα είναι ένα σημάδι, ένας λεκές ή ένα ψεγάδι. Τα άτομα με ψυχικές ασθένειες μπορεί να αντιμετωπίσουν το στίγμα (Hinshaw, 2017). Μπορεί να αντιμετωπίζονται με αρνητικό τρόπο, να αντιμετωπίζονται διαφορετικά και να ντρέπονται ή να αισθάνονται άχρηστοι, σαν να είναι κατά κάποιο τρόπο “λιγότεροι” από τους άλλους ανθρώπους. Το στίγμα μπορεί επίσης να οδηγήσει σε διακρίσεις, και αυτό με τη σειρά του μπορεί να επιδεινώσει την ψυχική ασθένεια.

Ας πάρουμε τα πράγματα απ’  την αρχή

Το στίγμα περιλαμβάνει αρνητικές στάσεις ή διακρίσεις εις βάρος κάποιου με βάση ένα διακριτικό χαρακτηριστικό όπως ψυχική ασθένεια, κατάσταση υγείας ή αναπηρία (Tyler, 2020). Δυστυχώς, το στίγμα γύρω από την ψυχική υγεία είναι ακόμα κοινό. Ενώ το στίγμα δεν περιορίζεται στις ψυχικές παθήσεις, οι στάσεις απέναντι στις ψυχιατρικές ασθένειες τείνουν να είναι πιο αρνητικές από αυτές για τις ιατρικές παθήσεις. Όποιος είχε ή έχει εμπειρία με ψυχικές ασθένειες, προσωπικά ή επαγγελματικά, μπορεί να σας πει ότι παρά την πρόοδο στην ψυχιατρική και την ψυχολογία, εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλο στίγμα. Ενώ οι άνθρωποι έχουν γίνει πιο ενημερωμένοι για τις ψυχικές διαταραχές γενικά, το στίγμα εξακολουθεί να είναι πραγματικότητα.

στίγμα
Πηγή https://naeye.net/9852/features/stigmagration-the-mental-illness-stigma-of-india/

Η ψυχική ασθένεια έχει μακρά ιστορία στιγματισμού σε κοινωνίες σε όλο τον κόσμο. Από το να θεωρηθεί ως το σημάδι του διαβόλου μέχρι να θεωρηθεί ως ηθική τιμωρία, οι ιδεολογίες γύρω από την αιτιολογία της ψυχικής ασθένειας κυμαίνονταν ευρέως. Ως αποτέλεσμα, η θεραπεία ιστορικά δεν είχε πάντα επιστημονική λογική και ήταν βάναυση και απάνθρωπη.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Χρονολογείται από τη νεολιθική εποχή, το τρέμουλο, για παράδειγμα, περιελάμβανε το σκίσιμο μιας τρύπας στο κρανίο του ατόμου για να απελευθερωθούν τα κακά πνεύματα (Farreras, 2019). Η θεραπεία της ψυχικής ασθένειας έχει προχωρήσει πολύ από τότε, και οι τομείς της ψυχολογίας  και της ψυχιατρικής έχουν ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουν (Bharadwaj & Suziedelyte, 2017).

Πολλοί άνθρωποι με σοβαρές ψυχικές ασθένειες αντιμετωπίζονται διπλά. Από τη μια πλευρά, παλεύουν με τα συμπτώματα και τις αναπηρίες που προκύπτουν από τη νόσο. Από την άλλη, αμφισβητούνται από τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις που προκύπτουν από τις εσφαλμένες αντιλήψεις για τις ψυχικές ασθένειες.

Διαβάστε επίσης  Είναι τα όνειρα ιστορίες κι εικόνες του μυαλού;

Ως αποτέλεσμα και των δύο, τα άτομα με ψυχικές ασθένειες στερούνται τις ευκαιρίες που καθορίζουν μια ποιοτική ζωή: καλές θέσεις εργασίας, ασφαλής στέγαση, ικανοποιητική υγειονομική περίθαλψη και σύνδεση με μια διαφορετική ομάδα ανθρώπων.

Σε σχέση με τις ψυχικές ασθένειες, στίγμα είναι όταν κάποιος χαρακτηρίζεται ή απαξιώνεται με κάποιο τρόπο ή μειώνεται από ένα ολόκληρο άτομο σε στερεότυπο ή χαρακτηρίζεται ως μια συλλογή συμπτωμάτων ή μια διάγνωση (π.χ. «ψυχωτικός») (Gaebel, Rössler & Sartorius, 2017).

Advertising

Αναπαραστάσεις ψυχικής ασθένειας

Το στίγμα, η προκατάληψη και οι διακρίσεις σε βάρος ατόμων με ψυχικές ασθένειες μπορεί να είναι λεπτές ή προφανείς. Τα άτομα με ψυχικές ασθένειες περιθωριοποιούνται και υφίστανται διακρίσεις με διάφορους τρόπους, αλλά η κατανόηση του πώς μοιάζει και πώς να την αντιμετωπίσουμε και να την εξαλείψουμε μπορεί να βοηθήσει. Το στίγμα συχνά προέρχεται από έλλειψη κατανόησης ή φόβο. Οι ανακριβείς ή παραπλανητικές αναπαραστάσεις των ψυχικών ασθενειών στα μέσα ενημέρωσης συμβάλλουν και στους δύο αυτούς παράγοντες.

Οι αναπαραστάσεις των μέσων ενημέρωσης ατόμων με ψυχικές ασθένειες μπορούν να επηρεάσουν τις αντιλήψεις και το στίγμα και συχνά ήταν αρνητικές, ανακριβείς ή βίαιες αναπαραστάσεις. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2020 εξέτασε ένα πρόσφατο παράδειγμα, τη δημοφιλή ταινία Τζόκερ (2019), η οποία απεικονίζει τον πρωταγωνιστικό χαρακτήρα ως άτομο με ψυχική ασθένεια που γίνεται εξαιρετικά βίαιο. Η μελέτη διαπίστωσε ότι η προβολή της ταινίας «σχετιζόταν με υψηλότερα επίπεδα προκατάληψης προς όσους πάσχουν από ψυχικές ασθένειες» (Durham & Wilkinson, 2020).

Εάν ένα μέρος των μέσων ενημέρωσης συνδέει την ψυχική ασθένεια με τη βία, αυτό προωθεί τον μύθο ότι όλοι οι άνθρωποι με ψυχική ασθένεια είναι επικίνδυνοι. Στην πραγματικότητα, η έρευνα δείχνει ότι τα άτομα με ψυχικές ασθένειες είναι πιο πιθανό να είναι θύματα παρά δράστες βίας.

στίγμα
Πηγή https://nayadaur.tv/2019/10/the-need-to-de-stigmatize-mental-illness/

Διακρίσεις στα άτομα με ψυχικές ασθένειες

Το στίγμα προκύπτει από την έλλειψη κατανόησης της ψυχικής ασθένειας (άγνοια και παραπληροφόρηση), καθώς και επειδή ορισμένοι άνθρωποι έχουν αρνητικές στάσεις ή πεποιθήσεις απέναντί της (προκατάληψη). Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διακρίσεις εις βάρος ατόμων με ψυχικές ασθένειες.

Advertising

Η αντιμετώπιση των επιπτώσεων της προκατάληψης και των διακρίσεων είναι οδυνηρή και μπορεί να επιδεινώσει την ψυχική ασθένεια. Πολλοί άνθρωποι λένε ότι το να αντιμετωπίσεις αυτό είναι πιο δύσκολο από το να αντιμετωπίσεις την ίδια την ψυχική ασθένεια. Το στίγμα μπορεί να οδηγήσει τα άτομα με ψυχικές ασθένειες να υφίστανται διακρίσεις και να χάσουν την εργασία ή τη στέγαση, να εκφοβιστούν, να αποκλειστούν από κοινωνικές ομάδες ή να γίνουν θύμα βίας.

Διαβάστε επίσης  Το πείραμα των σνακ και των παιδιών

Το στίγμα υπάρχει σε αρκετούς πολιτισμούς

Ορισμένοι πολιτισμοί έχουν ένα ενσωματωμένο στίγμα έναντι των προβλημάτων ψυχικής υγείας και αυτό μπορεί να δυσκολέψει ένα άτομο να αναζητήσει και να λάβει βοήθεια και μπορεί να προκαλέσει ντροπή. Το στίγμα γύρω από τις ψυχικές ασθένειες είναι ιδιαίτερα ένα ζήτημα σε ορισμένες διαφορετικές φυλετικές και εθνοτικές κοινότητες και μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εμπόδιο για άτομα από αυτούς τους πολιτισμούς να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας (Koschorke, Evans-Lacko, Sartorius & Thornicroft, 2017). Για παράδειγμα, σε ορισμένους ασιατικούς πολιτισμούς, η αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας για ψυχικές ασθένειες μπορεί να είναι αντίθετη στις πολιτιστικές αξίες της ισχυρής οικογένειας, του συναισθηματικού περιορισμού και της αποφυγής της ντροπής. Μεταξύ ορισμένων ομάδων, συμπεριλαμβανομένης της αφροαμερικανικής κοινότητας, η δυσπιστία για το σύστημα ψυχικής περίθαλψης μπορεί επίσης να αποτελέσει εμπόδιο στην αναζήτηση βοήθειας.

Πηγή https://www.teenvogue.com/story/podcast-helps-students-break-down-stigma-mental-health

Οι επιπτώσεις του στίγματος 

Σχεδόν 9 στους 10 ανθρώπους με ψυχική ασθένεια αισθάνονται στίγμα και οι διακρίσεις επηρεάζουν αρνητικά τη ζωή τους. Δηλώνουν επίσης ότι όσοι έχουν πρόβλημα ψυχικής υγείας είναι από τις λιγότερες πιθανότητες από οποιαδήποτε ομάδα με μακροχρόνια κατάσταση υγείας ή αναπηρία να βρουν δουλειά, να έχουν μακροχρόνιες σχέσεις, να ζήσουν σε καλή στέγαση και να συμπεριληφθούν κοινωνικά στην επικρατούσα κοινωνία.

Το στίγμα εναντίον ενός ατόμου που ζει με μια πάθηση ψυχικής υγείας μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματά του και να δυσκολέψει την ανάρρωσή του (Schomerus & Angermeyer, 2017). Οι επιπτώσεις του στίγματος μπορεί να περιλαμβάνουν: εσωτερίκευση αρνητικών πεποιθήσεων, κοινωνική απομόνωση, χαμηλή αυτοεκτίμηση, απελπισία, ντροπή, αποφυγή της θεραπείας, επιδείνωση των συμπτωμάτων, έλλειψη ποινικής δικαιοσύνης, διακρίσεις στην εργασία, ανεργία.

Advertising

Πηγή https://www.voicesofyouth.org/blog/mental-health-end-stigma

Πώς να ξεπεραστεί το στίγμα της ψυχικής ασθένειας

Η δημόσια εκπαίδευση για την αύξηση της γνώσης σχετικά με τις ψυχικές ασθένειες είναι πρωταρχικής σημασίας, καθώς η πλειοψηφία του στιγματισμού προέρχεται από την έλλειψη κατανόησης και τον άστοχο φόβο (Yanos, 2018).

Είναι σημαντικό να εξετάζετε αξιόπιστες πηγές πληροφοριών σχετικά με τις καταστάσεις ψυχικής υγείας και να ενημερώνεστε καλύτερα όταν μαθαίνετε ότι ένας φίλος, μέλος της οικογένειας ή συνάδελφος ζει με ψυχική ασθένεια.

Διαβάστε επίσης  Αυτοπορταίτο: Φοβάσαι να εκτεθείς;

Είναι σημαντικό ότι ο καθένας έχει έναν ρόλο στη διάχυση του στιγματισμού της ψυχικής υγείας. Οι άνθρωποι θα πρέπει να εκπαιδεύονται για θέματα ψυχικής υγείας και να κατανοούν καλύτερα πώς είναι η ζωή για όσους ζουν με αυτές τις συνθήκες. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούν να βοηθήσουν στην εξάλειψη των κοινών μύθων και στερεοτύπων τόσο στον εαυτό τους όσο και στους άλλους.

Μέσω της εκπαίδευσης και της κατανόησης, μπορούμε να εξαλείψουμε το στίγμα γύρω από τις ψυχικές ασθένειες και να υπάρχει διαθέσιμη υποστήριξη σε άτομα που αντιμετωπίζουν αυτήν τη στιγμή το στίγμα.

Advertising


«Όλοι ζούμε κάτω από τον ίδιο ουρανό, αλλά δεν έχουμε όλοι τον ίδιο ορίζοντα.» ~ Konrad Adenauer


Βιβλιογραφικές Αναφορές

Bharadwaj, P., Pai, M. M., & Suziedelyte, A. (2017). Mental health stigma. Economics Letters159, 57-60. Doi: https://doi.org/10.1016/j.econlet.2017.06.028

Durham, R., & Wilkinson, P. (2020). Joker: how ‘entertaining’films may affect public attitudes towards mental illness–psychiatry in movies. The British Journal of Psychiatry216(6), 307-307. Doi: 10.1192/bjp.2020.56

Farreras, I. G. (2019). History of mental illness. General psychology: required reading. Ανακτήθηκε 11 Φλεβάρη 2022

Advertising

Gaebel, W., Rössler, W., & Sartorius, N. (Eds.). (2017). The stigma of mental illness-end of the story?. Cham: Springer International Publishing. E-book, Ανακτήθηκε 11 Φλεβάρη 2022

Hinshaw, S. (2017). Another kind of madness: A journey through the stigma and hope of mental illness. St. Martin’s Press. E-book, Ανακτήθηκε 11 Φλεβάρη 2022

Koschorke, M., Evans-Lacko, S., Sartorius, N., & Thornicroft, G. (2017). Stigma in different cultures. In The stigma of mental illness-end of the story? (pp. 67-82). Springer, Cham. Doi: https://doi.org/10.1007/978-3-319-27839-1_4

Schomerus, G., & Angermeyer, M. C. (2017). Changes of stigma over time. The Stigma of Mental Illness-End of the Story?, 157-172. Doi: https://doi.org/10.1007/978-3-319-27839-1_9

Advertising

Tyler, I. (2020). Stigma: The machinery of inequality. Bloomsbury Publishing. E-book, Ανακτήθηκε 11 Φλεβάρη 2022

Yanos, P. T. (2018). Written-off: Mental health stigma and the loss of human potential. Cambridge University Press. E-book, Ανακτήθηκε 11 Φλεβάρη 2022

Όσο με θυμάμαι πάντα μου άρεσε να ψάχνω το γιατί και τη λύση πίσω από κάθε συγκυρία, σκέψη, προβληματισμό. Μου αρέσει να εξελίσσομαι συνεχώς και με κάθε ευκαιρία, υπεραναλύω τα πάντα κι έτσι πήρα την απόφαση να κάνω επάγγελμα αυτό που αγαπώ, σπουδάζοντας ψυχολογία.

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

Η θεά της ομορφιάς Αφροδίτη και η απεικόνιση της στην τέχνη

Η θεά της ομορφιάς Αφροδίτη και η απεικόνιση της στην

Βραβευμένα ντοκιμαντέρ να απολαύσεις!

Δεν είναι λίγες οι φορές που αποφεύγουμε να παρακολουθήσουμε ένα