Οι 30ες Νύχτες Πρεμιέρας μάς έδωσαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε για πρώτη φορά στην Ελλάδα ένα αφιέρωμα στον εκπληκτικό Ιάπωνα σκηνοθέτη, Akira Kurosawa, με τίτλο “Akira Kurosawa: Όλη η Ομορφιά και η Αιματοχυσία”. Στο πλαίσιο του αφιερώματος προβλήθηκαν 13 από τις ταινίες του μεγάλου σκηνοθέτη, εντός των οποίων συγκαταλέγονται τα “Seven Samurai”, “Throne of Blood“, “Dreams”, “Rashomon”, “Ran”, “Red Beard”, “The Hidden Fortress”, “High and Low”, “Dodes’ka-den”, “The Bad Sleep Well”, “Ikiru”, “The Idiot” και “Yojimbo”. Όλες οι ταινίες ανεξαιρέτως αποτελούν αριστουργήματα όχι μόνο του ίδιου του Kurosawa , αλλά και του διεθνούς κινηματογράφου.
Μία από τις πλέον εμβληματικές ταινίες του είναι φυσικά το “Dreams”. Εμπνευσμένο από επαναλαμβανόμενα όνειρα του ίδιου του Kurosawa, το “Dreams” έχει δικαίως κερδίσει το χαρακτηρισμό ως το πιο προσωπικό δημιούργημα του σκηνοθέτη. Στη γλώσσα της ψυχανάλυσης, τα όνειρα αποτελούν μία από τις εκδηλώσεις του ασυνείδητου, δίνοντας μάς πρόσβαση σε σκέψεις και συναισθήματα τα οποία ο συνειδητός νους δε μπορεί να επεξεργαστεί ή απλά αγνοεί. Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε, ότι η συγκεκριμένη ταινία αποτελεί μία πύλη μέσω της οποίας ‘εισερχόμαστε’ στο μυαλό του Akira Kurosawa, αποκτώντας έτσι μία βαθύτερη κατανόηση της προσωπικότητάς του και όσων τον απασχολούν.
Οι οχτώ αυτές διαφορετικές βινιέτες ‘ζωγραφίζουν’ μία πάρα πολύ ζωντανή εικόνα του μυαλού του Kurosawa, καθώς ο συμβολικός τους χαρακτήρας καθιστά το περιεχόμενο της σκέψης του περισσότερο προσβάσιμο. Είναι δηλαδή πολύ πιο εύκολο για εμάς να ταυτιστούμε με το σκηνοθέτη και να νιώσουμε ότι αυτό που βλέπουμε αντανακλά με ένα τρόπο ορισμένες από τις δικές μας σκέψεις και εμπειρίες, ακόμα και αν δε μπορούμε να το εξηγήσουμε με λόγια. Σε αυτό το σημείο φαίνεται και η αξία που κατέχει το συμβολικό στοιχείο, το οποίο καταφέρνει να αποδώσει νόημα σε μέχρι τώρα ανεπεξέργαστες σκέψεις και συναισθήματα, χωρίς την ανάγκη περαιτέρω ανάλυσης.
Πηγή εικόνας: imdb.com
Το “Dreams” δεν ακολουθεί μία κλασική αφήγηση. Αντίθετα, προσομοιάζει περισσότερο σε μία ανθολογία, με το κάθε όνειρο να διαδέχεται το προηγούμενο. Πρωταγωνιστής των ονείρων αυτών είναι ένας χαρακτήρας ο οποίος αντιπροσωπεύει τον ίδιο τον Kurosawa. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας τον ακολουθούμε από την παιδική ηλικία έως την ενήλικη ζωή του καθώς ‘μεταπηδάει’ από το ένα όνειρο στο επόμενο. Στα όνειρα που έχει ως παιδί κυριαρχεί έντονα το μαγικό και το μυθικό στοιχείο, τα οποία αντανακλούν τη ζωντάνια της παιδικής φαντασίας και ενδεχομένως την πίστη σε πνεύματα και μυθικά πλάσματα. Ταυτόχρονα, γίνονται φανερά και στοιχεία της Ιαπωνικής λαογραφίας, η οποία αναπόφευκτα επηρεάζει τον τρόπο σκέψης και την τέχνη του δημιουργού.
Αντίθετα, τα όνειρα του ενήλικα πλέον Kurosawa παραπέμπουν μάλλον σε πιο ‘σοβαρές’ και ‘υπαρξιακές’ ανησυχίες. Η παιδική αθωότητα και ξεγνοιασιά αντικαθίστανται σταδιακά από ενήλικους φόβους, όπως είναι ο πόλεμος και η πυρηνική καταστροφή. Τα όνειρα αυτά αντανακλούν σαφώς γεγονότα των οποίων υπήρξε μάρτυρας ο ίδιος ο Kurosawa κατά τη διάρκεια της ζωής του. Κάτι τέτοιο αναπόφευκτα σε σημαδεύει, αφήνοντάς σε με μία πλειάδα ανεπεξέργαστων συναισθημάτων, τα οποία δεν ξέρεις πού να τα διοχετεύσεις. Στην προκειμένη, λοιπόν, περίπτωση είναι πολύ ενδιαφέρον να δούμε το πώς οι οικουμενικές τραυματικές εμπειρίες εγγράφονται στο ατομικό ασυνείδητο, στη συνέχεια εκδηλώνονται μέσω των ονείρων, και εν τέλει βρίσκουν μία δίοδο έκφρασης μέσω της τέχνης.
Το “Dreams” αναμφισβήτητα αποτελεί ένα από τα καλύτερα παραδείγματα έκφρασης της πολυπλοκότητας του ανθρώπινου ψυχισμού, και του πώς μπορεί να αποκτήσει σάρκα και οστά μέσω των ονείρων. Μέσα από οχτώ διαφορετικά όνειρα ενός ανθρώπου περνάμε από όλα τα στάδια που χαρακτηρίζουν την ανθρώπινη ύπαρξη. Ξεκινώντας από τη γεμάτη θαυμασμό παιδική σκέψη, προχωράμε στην ανάδυση ενήλικων ανησυχιών, για να καταλήξουμε στη σταδιακή συμφιλίωση με την ιδέα του θανάτου. Αυτό δεν αναφέρεται φυσικά στην παραίτηση και στην πεποίθηση ότι όλα στη ζωή είναι μάταια. Αντίθετα, πρόκειται για την αποδοχή ότι όλα στη ζωή κάνουν τον κύκλο τους και ότι ο θάνατος είναι μονάχα ένα μέρος της. Υπάρχουν πολλά πράγματα για τα οποία αξίζει να ζήσει κανείς στο ενδιάμεσο. Και φυσικά μην ξεχνάμε, ότι εκεί που τελειώνει ένα πράγμα, αμέσως ξεκινάει κάτι καινούργιο, διότι πολύ απλά η ζωή βρίσκει πάντα ένα τρόπο να κυριαρχήσει.
