Ο Jiří Menzel, ένας από τους σημαντικότερους πρεσβευτές του τσέχικου κινηματογράφου, έφυγε σε ηλικία 82 ετών. Τώρα από εκεί ψηλά θα βλέπει κι εκείνος… τα τρένα να περνούν.
ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ
Ο Jiří Menzel γεννήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 1938 στην Πράγα. Ο πατέρας του ήταν ο δημοσιογράφος, μεταφραστής και συγγραφέας παιδικών βιβλίων Josef Menzel και μητέρα του η Božena Jindřichová.
Σπούδασε σκηνοθεσία στη φημισμένη σχολή FAMU (Film and TV School of the Academy of Performing Arts in Prague) της Πράγας. Ανάμεσα στους καθηγητές του ήταν και ο διακεκριμένος σκηνοθέτης Otakar Vávra.
Ο Jiří Menzel από νωρίς μπήκε στον χώρο της έβδομης τέχνης κι αποτέλεσε ένα από τα σπουδαιότερα μέλη του Τσέχικου Νέου Κύματος, μαζί με τον βραβευμένο με Όσκαρ Miloš Forman, τη Věra Chytilová και τον Ivan Passer.
ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ
Οι πρώτες απόπειρες του ανήσυχου κινηματογραφιστή έλαβαν χώρα την περίοδο που σπούδαζε στη σχολή κινηματογράφου («Domy z panelů», «Umřel nám pan Foerster»). To 1965 & 1966 συμμετείχε στις σπονδυλωτές ταινίες «Zločin v dívčí škole» και «Perličky na dně», όπως και το 2002 στο «Ten Minutes Older».
Closely Watched Trains (1966)
Ταινία ορόσημο της τσέχικης νουβέλ βαγκ, με φόντο ένα σταθμό τρένων την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ουσιαστικά πρόκειται για το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Jiří Menzel, που εντυπωσίασε κοινό και κριτικούς, προτάθηκε για βραβείο Bafta & Χρυσή Σφαίρα, ενώ κέρδισε Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας το 1968. Είναι βασισμένη στο βιβλίο του Τσέχου συγγραφέα Bohumil Hrabal.
Capricious Summer (1968)
Αν και πρόκειται για κωμωδία, υπάρχουν αρκετές αιχμές για την πολιτική κατάσταση της εποχής. Η ταινία βασίστηκε στο βιβλίο «Rozmarné léto» του Τσέχου συγγραφέα Vladislav Vančura. Έναν ρόλο υποδύθηκε ο ίδιος ο Jiří Menzel.
Crime in a Music Hall (1968)
Αστυνομική κωμωδία με έντονα στοιχεία αλληγορίας κατά του ολοκληρωτισμού που λαμβάνει χώρα την εποχή των παλαιών καμπαρέ της Πράγας. Πρωταγωνίστρια μια τραγουδίστρια που ερωτεύεται τον Υπουργό Δικαιοσύνης.
Larks on a String (1969)
Μία από τις δημοφιλέστερες ταινίες του Jiří Menzel, η οποία απαγορεύτηκε από την Τσεχοσλοβακική Κυβέρνηση και προβλήθηκε 21 χρόνια αργότερα, μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος. Κέρδισε τη Χρυσή Άρκτο του Φεστιβάλ Βερολίνου.
Who Looks for Gold? (1974)
Ένα από τα λιγότερο γνωστά έργα του μεγάλου Τσέχου δημιουργού. Η εν λόγω δραματική ταινία γυρίστηκε την περίοδο κατασκευής του φράγματος Dalešice και προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Βερολίνου.
Seclusion Near a Forest (1976)
Ακόμη μία κωμωδία του Jiří Menzel, με επίκεντρο μια συνηθισμένη αστική οικογένεια της Πράγας, που επιθυμεί να αγοράσει μια αγροικία στην εξοχή. Βραβεύτηκε στο Διεθνές Φεστιβάλ του San Sebastián.
Those Wonderful Movie Cranks (1978)
Είχε προβληθεί και με τον εναλλακτικό τίτλο «Magicians of the Silver Screen». Κεντρικός ήρωας είναι ο Μάγος Pasparte, ιδιοκτήτης ενός περιοδεύοντος τσίρκου, ο οποίος συναντά έναν ετοιμοθάνατο συνάδελφό του, που του εμπιστεύεται την πανέμορφη κόρη του. Η ταινία επελέγη να εκπροσωπήσει την Τσεχοσλοβακία στα Όσκαρ, αλλά δεν έφτασε μέχρι την τελική πεντάδα.
Shortcuts (1981)
Είναι βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Τσέχου συγγραφέα Bohumil Hrabal. Το βιβλίο, όπως και η ταινία, είναι μια ανάκληση των παιδικών αναμνήσεων του Hrabal στην επαρχιακή πόλη Nymburk, όπου δεσπόζει το τοπικό ζυθοποιείο. Το «Cutting It Short» (εναλλακτικός τίτλος) διαγωνίστηκε στο 38ο Φεστιβάλ Βενετίας.
The Snowdrop Festival (1984)
Ο Jiří Menzel διασκεύασε ακόμη ένα βιβλίο του Τσέχου συγγραφέα Bohumil Hrabal, ο οποίος κάνει και μια cameo εμφάνιση. Η ιστορία είναι τοποθετημένη στο μικρό χωριό Kersko, όπου παρακολουθούμε τις ζωές των κατοίκων του.
My Sweet Little Village (1985)
Κλασική κωμωδία του Jiří Menzel με ήρωα έναν διανοητικά καθυστερημένο ευγενικό νεαρό άνδρα, τον Otík, που εργάζεται ως βοηθός οδηγού φορτηγού. Προτάθηκε για Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας.
Chocolate Cop (1986)
Συνδυασμός κωμωδίας και θρίλερ. Ο αξιωματικός της αστυνομίας της Ζυρίχης Max Rüttli, είναι επιφορτισμένος με μια υπόθεση διεθνών διαστάσεων. Αυτός και ο φίλος του, ο επιθεωρητής Gaston, πρόκειται να βοηθήσουν τη Scotland Yard στη διερεύνηση μιας σειράς δολοφονιών.
End of Old Times (1989)
Στην Τσεχοσλοβακία του 1918 η νεοσυσταθείσα Εθνοσυνέλευση έχει αναθέσει στον Josef Stoklasa τη διαχείριση του Κάστρου Kratochvile. Για να εντυπωσιάσει τους γείτονές του και τους ντόπιους πολιτικούς, τους προσκαλεί σε ένα μεγάλο πάρτι κυνηγιού. Στο πάρτι έρχεται απρόσκλητος κι ένας άνδρας που ισχυρίζεται ότι είναι ο Δούκας Alexej, αλλά ο Stoklasa πιστεύει ότι είναι απατεώνας.
The Beggar’s Opera (1991)
Κινηματογραφική μεταφορά της όπερας-μπαλάντας του Άγγλου θεατρικού συγγραφέα και ποιητή John Gay και του συνθέτη Johann Christoph Pepusch.
Life and Extraordinary Adventures of Private Ivan Chonkin (1993)
Η ιστορία τοποθετείται στη Σοβιετική Ένωση του 1941 πριν και κατά τη διάρκεια των πρώτων μηνών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η ταινία βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ της Βενετίας και προτάθηκε για 8 Czech Lion Awards.
I Served the King of England (2006)
Η έκτη και τελευταία φορά που ο Jiří Menzel μετέφερε βιβλίο του Τσέχου συγγραφέα Bohumil Hrabal στον κινηματογράφο. Η ταινία συμμετείχε σε πολλά διεθνή φεστιβάλ και μεταξύ άλλων βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Βερολίνου και κέρδισε 5 Czech Lion Awards.
The Don Juans (2013)
Ένας οπερατικός θίασος σε μια μικρή πόλη αποφασίζει να ανεβάσει την όπερα του Mozart «Don Giovanni». Πρόκειται για την τελευταία σκηνοθετική δουλειά του Jiří Menzel, που έλαβε μέτριες κριτικές.
Εμφανίσεις ως ηθοποιός
Ο Jiří Menzel εκτός από σκηνοθέτης, ήταν και ηθοποιός με δεκάδες συμμετοχές σε ταινίες, όπως: «Courage for Every Day», «The Cremator», «The Apple Game», «Upír z Feratu», «Martha and I», «The Elementary School» και «All My Loved Ones». Τελευταία του εμφάνιση ήταν πριν δύο χρόνια στη σλοβακική δραματική ταινία «The Interpreter».
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
Ο Jiří Menzel παντρεύτηκε την Olga Menzelová κι απέκτησε δύο κόρες, την Anna Karolina και την Eva Maria. Έφυγε στις 5 Σεπτεμβρίου 2020, σε ηλικία 82 ετών, ύστερα από μάχη με μακροχρόνια ασθένεια. Μάλιστα, το 2017 είχε υποβληθεί σε εγχείρηση εγκεφάλου.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Wikipedia (Ηλεκτρονική Εγκυκλοπαίδεια, έγινε χρήση για εύρεση βιογραφικών στοιχείων)
- IMDb (Βάση Δεδομένων, έγινε χρήση για εύρεση φιλμογραφίας)
