Στη σειρά άρθρων “Ξεχασμένα Διαμάντια” εστιάζουμε σε ταινίες που έχουν παραμεληθεί, υποτιμηθεί ή παραγνωριστεί από το σινεφίλ ή ευρύτερο κοινό.
Σε αυτό το άρθρο σκύβουμε πάνω από μια ταινία εξαιρετικά πειραματικής φύσης, γυρισμένη το 1974. Πρόκειται για το Pastoral: To die in the country, μια Avant-Garde/σουρεαλιστική καινοτομία, που αντανακλά τους νέους ορίζοντες που ανακάλυπτε ο ιαπωνικός κινηματογράφος εκείνης της εποχής.
Η Πλοκή
Μια σειρά εξωπραγματικών συμβάντων διαδραματίζονται στην ιαπωνική επαρχία: μια κοπέλα που τριγυρνάει με ένα καταραμένο μωρό τύπου Eraserhead, ένα μαντείο με μια μάγισσα που μιλάει με τους νεκρούς, ένα τσίρκο με μια κοπέλα-λάστιχο που φτάνει σε οργασμό όταν την φουσκώνουν και ένα ολόκληρο χωριό γεμάτο κατοίκους με βαμμένα ολόασπρα πρόσωπα. Στο κέντρο αυτών των συμβάντων υπάρχει ένα αγόρι που σκοπεύει να το σκάσει με μια κοπέλα.
Ξαφνικά, το φιλμ σταματάει και μεταφερόμαστε στο παρόν. Όλες αυτές οι ιστορίες ήταν απλά το φιλμ ενός σκηνοθέτη που προσπαθεί να κινηματογραφήσει τις παιδικές του αναμνήσεις, καθώς πρόκειται για το αγόρι που ήταν να κλεφτεί με την αγαπητικιά του. Σε μια σουρεαλιστική καλλιτεχνική αδεία, ο σκηνοθέτης θα επιστρέψει στο παρελθόν του και θα επιχειρήσει να σκοτώσει την μητέρα του, για να δει τι επιπτώσεις θα είχε μια τέτοια πράξη στο παρόν και στην ίδια την ύπαρξή του (άμα πας στο παρελθόν και σκοτώσεις την μητέρα σου, τότε πως είναι δυνατόν να είχες γεννηθεί εξαρχής για να πας στο παρελθόν;)
Η Κριτική
Το Pastoral: To die in the country σίγουρα πρόκειται για ασυμβίβαστη ταινία. Ακόμα και η πλοκή που παραθέσαμε, γεμάτη εκκεντρικούς χαρακτήρες, χτυπάει τον θεατή/αναγνώστη κατευθείαν στις πιο μύχιες γωνιές της φαντασίας του. Αυτό, μαζί με την πειραματική φύση της, καθιστούν την ταινία ένα τρανό παράδειγμα του νέου ιαπωνικού κινηματογράφου, γεμάτου τολμηρές ιστορίες, εικόνες και υφολογικές επιλογές. Δεν μπορεί κανείς παρά να αναφέρει εδώ τρανά ονόματα όπως Nagisa Oshima (Η Αυτοκρατορία των Αισθήσεων) ή τον Hiroshi Teshigahara (Η Γυναίκα στους Αμμόλοφους/ Το Πρόσωπο ενός Άλλου). Εν αντιθέσει όμως με τους προαναφερθέντες o Shuji Terayama δεν κέρδισε τόσο θαυμασμό ή προσοχή, ακόμα και από σινεφιλικούς κύκλους.
Το Pastoral: To die in the country κερδίζει πολλά και από την πολύχρωμη φωτογραφία του (ορισμένα κάδρα είναι σαν να έχουν φιλτραριστεί από ουράνιο τόξο), αλλά και από την επίμονη του αντίσταση σε οποιοδήποτε είδος συμβιβασμού ή γραμμικής αφήγησης. Όπως και λίγες άλλες ταινίες (I’m thinking of ending things/Synecdoche, New York) το Pastoral: To die in the country καταργεί τον “κανονικό” ή αναμενόμενο φιλμικό χρόνο και τον αντικαθιστά με φαντασιώσεις, flashback, ταξίδια στο χρόνο ή και ξαφνική επιστροφή στην πραγματικότητα. Επίσης, πρόκειται και για μια εντελώς αυτοαναφορική και “meta” ταινία καθώς φαίνεται πως ο σκηνοθέτης και το αγόρι στην έργο ίσως είναι ο ίδιος ο Shuji Terayama και τα όρια μεταξύ πραγματικότητας-ανάμνησης-βιογραφίας-ταινίας θολώνουν.
Υφολογικά θυμίζει Jodorowsky, Lynch και Ozu, αν ο τελευταίος αποφάσιζε να πάρει LSD στο γύρισμα. Οι ιδιάζοντες χαρακτήρες που περνάνε μπροστά από τα μάτια σου (γυναίκα που την φουσκώνουν, κοπέλες που βγαίνουν από ένα γιγάντιο σπιρτόκουτο κ.α) συγκροτούν ένα σουρεαλιστικό τσίρκο (με την καλύτερη δυνατή έννοια) που αδιαφορεί για ορθολογικές και κινηματογραφικά ορθόδοξες συμβάσεις και αφηγήσεις.
Έτσι λοιπόν, για να μην πολυλογούμε, το Pastoral: To die in the country πρόκειται για ένα κορυφαίο δημιούργημα του Shuji Terayama και μία από τις πιο παράξενες ταινίες που μπορείτε να δείτε. Α και μην ξεχνάμε πως η Criterion την συμπεριέλαβε στην συλλογή της. Αναζητήστε την.
