Είναι πολλοί που νιώθουν πως ο κόσμος είναι ένα απειλητικό μέρος. Είναι αρκετοί που νιώθουν πως για να προφυλαχθούν από αυτήν την διαρκή απειλή πρέπει να μάθουν να προστατεύονται. Είναι επίσης κάποιοι που με αυτόν ακριβώς τον σκοπό μαθαίνουν μια πολεμική τέχνη. Και τέλος είναι και αυτοί που χάνονται μέσα στον τοξικά αρρενωπό κόσμο της αυτο-προστασίας και της σκληρότητας. Με αυτήν την περίπτωση ασχολείται το The art of self-defense, μια ταινία του 2019 με τον Jesse Eisenberg, η οποία μοιράζεται και αρκετές ομοιότητες -αλλά και διαφορές- με το Fight Club.
Η Πλοκή
Ο Casey είναι ένας μοναχικός, υποχωρητικός και φιλήσυχος τυπάκος: μένει μόνος με το σκυλί του, φαίνεται τυπικός στη δουλειά του, είναι καλός φίλος με το αφεντικό του (σε αντίθεση με τους συναδέλφους του) και γενικά δεν φαίνεται να έχει και πολλά άτομα στη ζωή του. Αυτή η φαινομενικά ατάραχη καθημερινότητα κλονίζεται ραγδαία όμως όταν ο Casey πηγαίνοντας το βράδυ να αγοράσει τροφή για τον σκύλο του δέχεται μια βίαιη επίθεση από μια ομάδα μοτοσικλετιστών. Μετά από μέρες, αφού αρχίζει και συνέρχεται και έχοντας πάρει ρεπό από την δουλειά του, αρχίζει και φοβάται όλο και περισσότερο, ενώ επιδιώκει να αγοράσει και όπλο.
Η λύση έρχεται όταν τυχαία μπαίνει σε μια ακαδημία καράτε. Συνεπαρμένος από τον δάσκαλο, την ιεραρχία και την πειθαρχία των πολεμικών τεχνών ο Casey γρήγορα εγγράφεται για μαθήματα και εξίσου γρήγορα πορώνεται. Δεν πηγαίνει στη δουλειά, εξασκεί συνέχεια τις κινήσεις του, ενώ θέλει να φοράει συνεχώς την κίτρινη ζώνη του. Ο δάσκαλος ενισχύει και επιδεινώνει αυτές τις συμπεριφορές καθώς προσπαθεί να εκμαιεύσει μια αρρενωπότητα μέσα από τον Casey με φοβερά ανορθόδοξους τρόπους. Σκοτώνει το μικρό σκυλάκι του μαθητή του και το αντικαθιστά με ένα ροτβάιλερ, αναγκάζει τον Casey να ακούει μόνο metal γιατί είναι υποτίθεται αρρενωπή μουσική, τον καλεί σε νυχτερινά μαθήματα όπου οι μονομαχίες περιλαμβάνουν αιματοχυσίες και σπασμένα πλευρά, ενώ διάφορες άλλες αποκαλύψεις φανερώνουν την διαφθορά της συγκεκριμένης ακαδημίας καράτε, που μόνο τραγικές συνέπειες μπορούν να έχουν (και έχουν).
Η Κριτική
Ας ξεκαθαρίσουμε κάτι: είναι λίγο άδικο να συγκρίνουμε το The art of self-defense με το Fight Club, πρώτον γιατί είναι σαν να εκμαιεύουμε μια ομοιότητα και δεύτερον είναι σαν να εξουδετερώνουμε τις δύο ταινίες με μία αλληλοαναφορά. Κανείς όμως δεν μπορεί να αρνηθεί την συγγένεια. Και οι δύο ταινίες έχουν να κάνουν με μια τοξικά αρρενωπή ομάδα, που έχει ως κέντρο της το ξύλο. Ακόμα περισσότερο, στο The art of self-defense έχουμε να κάνουμε πάλι με μια μυστική ομάδα, δηλαδή αυτούς που συναντιούνται στα νυχτερινά μαθήματα, η οποία (μαντέψτε) έχει ως συστατικό στοιχείο της την πάλη χωρίς όρια και μέχρι τελικής πτώσεως.
Περαιτέρω, η αρρενωπότητα που διακρινόταν στο Fight Club στο The art of self-defense φτάνει σε ακραία επίπεδα. Ο δάσκαλος καράτε συνεχώς πετάει υπονοούμενα για την “αδύναμη” “φύση” των γυναικών, ενώ και ο Casey μπαίνει στο τριπάκι της σκληρότητας και της αποφυγής κάθε “θηλυκότητας”.
Το The art of self-defense επιχειρεί να αποδομήσει αυτήν την αρρενωπότητα και να δείξει πως είναι απλά ένα άδειο κέλυφος, μια ψεύτικη υπόσχεση, ένα πρότυπο που κανείς δεν καταλαβαίνει και κανείς δεν φτάνει ποτέ και, αν τυχόν κάπως το φτάσει, απλά γίνεται ενοχλητικός, δυσλειτουργικός και δυνάμει επικίνδυνος.
Η ταινία φαίνεται γενικά να είναι μια μαύρη κωμωδία, παρόλα αυτά τα πράγματα γρήγορα εκτροχιάζονται με απροσδόκητες συνέπειες (δεν μπορούμε να επεκταθούμε χωρίς να κάνουμε σπόιλερ). Στα δυνατά της σημεία είναι το κάπως μπλαζέ, λιτό, μη-συναισθηματικό ύφος της και η ανάλογη ερμηνεία του Jesse Eisenberg, ο οποίος είναι από τις λίγες φορές που δεν φαίνεται ενοχλητικός. Ταυτόχρονα, και ο Alessandro Nivola (τον είχαμε γνωρίσει στις ταινίες Goal!) πείθει ως ο αυστηρός δάσκαλος καράτε.
Έτσι, το The art of self-defense αποτελεί μια αξιόλογη ταινιούλα, που επιχειρεί ένα καίριο σχόλιο πάνω στη τοξική αρρενωπότητα και στον σκληρό κόσμο των πολεμικών τεχνών. Δεν διασκεδάζει όσο το Fight Club, ούτε και φτάνει την σκηνοθετική του μαεστρία (δεν έχει και νόημα άλλωστε να τα πολυσυγκρίνουμε), αλλά στέκει αξιοπρεπώς μόνη της και μας δίνει μια ενδιαφέρουσα και παράξενη ιστορία.
