[punica-dropcap]Ο[/punica-dropcap] Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης είναι οι δύο γίγαντες του παγκόσμιου πολιτισμού, οι μεγαλύτερες μορφές της φιλοσοφίας παγκοσμίως. Το έργο τους είναι το υπόβαθρο κάθε μελέτης και εκπαίδευσης και τα κείμενά τους συντέλεσαν στην πνευματική ανάπτυξη της ανθρωπότητας όσο κανένα άλλο.
Δύο ανεπανάληπτα πνεύματα, δύο διάνοιες που καθόρισαν και καθορίζουν την παγκόσμια σκέψη. Ωστόσο, πάντοτε υπάρχουν άνθρωποι που θαυμάζουν έναν από τους δύο περισσότερο και θεωρούν πως το έργο του είναι σημαντικότερο του άλλου. Ποια είναι η αλήθεια;
Θεωρώ ιλαρό να υπάρχει σύγκριση μεταξύ των δύο σπουδαιότερων πνευμάτων της ανθρωπότητας. Πιστεύω πως είναι άτοπο να λέμε ποιος είναι σημαντικότερος από τον άλλον, διότι ο ένας συμπληρώνει και ολοκληρώνει τον άλλον.
Ο Πλάτωνας είναι εκείνος που διέσωσε τη διδασκαλία και την απολογία του Σωκράτη, αφού εκείνος δε μας άφησε ούτε ένα δικό του γραπτό κείμενο που να μας επιτρέπει να μελετήσουμε τη φιλοσοφία του. Είναι εκείνος που στο ανεπανάληπτο Συμπόσιο μελέτησε όσο λίγοι το ανεπανάληπτο συναίσθημα του Έρωτα και ύμνησε την ανώτερη για εκείνον μορφή του, η οποία ακόμα και σήμερα χρησιμοποιείται για να περιγράψει την έλλειψη σαρκικής επαφής, τον περίφημο πλατωνικό έρωτα. Είναι αυτός που όχι μόνο δεν περιόρισε τη μελέτη του στη φιλοσοφία, αλλά άφησε το πνεύμα του να μαγευτεί από κάθε ανθρώπινη έκφανση δημιουργίας, όπως η μουσική και η γεωμετρία.
Ο Πλάτωνας είναι αυτός που κατευθύνει την πολιτική σκέψη της ανθρωπότητας και πάντοτε η ίδια η κοινωνία μελετάει το έργο του για να εμπνέεται για την ιδέα της τέλειας πολιτείας. Ο περίφημος Πρωταγόρας ερευνά το κατά πόσο η ηθική είναι κάτι που μπορεί να διδαχθεί και αποδοκιμάζει την πεποίθηση πως η κοινωνία πρέπει να δρα εκδικητικά, αλλά μόνο παιδαγωγικά.
Ο τεράστιος Πλάτωνας είναι ο πρώτος ψυχολόγος της ιστορίας, εκείνος που διαχώρισε την ψυχή σε τρία μέρη, το επιθυμητικό, το θυμοειδές και το λογιστικό.
Πάνω από όλα όμως, ήταν και ο πρώτος φεμινιστής. Ήταν ο διανοητής εκείνος που δεχόταν στη σχολή του γυναίκες και αμυνόταν του δικαιώματός τους για ίση πρόσβαση στην εκπαίδευση.
Ο Αριστοτέλης από την άλλη, είναι εκείνος που θεμελίωσε τις περισσότερες επιστήμες που υπάρχουν, από τη Φυσική, τα Μαθηματικά, τη Λογική, την Ηθική, τη Ζωολογία, την Ποίηση, το Θέατρο, την Πολιτική και το έργο του αποτελεί το πρώτο ολοκληρωμένο σύστημα στη φιλοσοφία της Δύσης. Ο ίδιος ο Κικέρωνας μάλιστα τον είχε χαρακτηρίσει ως «χρυσό ποτάμι λόγου».
Είναι εκείνος που η αριστοτελική του μεσότητα έχει δείξει στον άνθρωπο τον κατάλληλο τρόπο με τον οποίο πρέπει να ενεργεί, εκείνον που δεν υπερβάλλει και δε χάνει το μέτρο σε όλες του τις ενέργειες. Η μεσότητα φέρνει την ευτυχία, διότι ισορροπεί ανάμεσα στην έλλειψη και την υπερβολή.
Αλλά πάνω από τη διάνοια και την πολυπραγμοσύνη του, άξια αναφοράς είναι η καλοσύνη και οι ηθικές αρχές που διαπότιζαν τη ζωή του. Η καλοσύνη της ψυχής του αποκαλύπτεται μέσα στη διαθήκη του, στην οποία ενδιαφέρεται για τη μνήμη των γονέων και του αδερφού του αλλά δε λησμονεί παράλληλα ούτε την οικογένεια του πατρικού του φίλου Πρόξενου, που τον ανέθρεψε. Ενδιαφέρεται και προνοεί για τη δεύτερη γυναίκα του, την Ερπυλλίδα, και το γιο που απέκτησε μαζί της, το Νικόμαχο. Το ενδιαφέρον του επεκτείνεται και για την κόρη του Πυθιάδα, την οποία απέκτησε από τον πρώτο του γάμο. Η σπουδαία του όμως μεγαλοψυχία φαίνεται στο σημείο εκείνο της διαθήκης, όπου ορίζει να μην πουληθεί κανείς από τους δούλους που τον υπηρέτησαν, αλλά να αποκτούν την ελευθερία τους μόλις ενηλικιωθούν.
Ο Αριστοτέλης είναι σύμφυτος και με το δεύτερο είδος νοημοσύνης που χαρακτηρίζεται συναισθηματική και είναι εφάμιλλη με τη διανοητική ικανότητα. Αξεπέραστη είναι η άποψή του για τη φιλία όπου πάντοτε είναι εκείνη που χρησιμοποιείται για να εξάρει το σπουδαίο αυτό ανθρώπινο συναίσθημα που χαρακτηρίστηκε από τον ίδιο ως «μία ψυχή που κατοικεί σε δύο σώματα». Παρά το γεγονός ότι έχει κατηγορηθεί ως σεξιστής και μισογύνης, στη Ρητορική μας δηλώνει ξεκάθαρα ότι και οι γυναίκες και οι άνδρες πρέπει να έχουν πρόσβαση σε όλα αυτά που οδηγούν στην ευτυχία.
Ο Αριστοτέλης ερεύνησε σε βάθος την ανθρώπινη ψυχή και ο τρόπος με τον οποίο αποκωδικοποιεί και ερμηνεύει την ανθρώπινη συμπεριφορά μελετάται και αποτελεί αστείρευτη πηγή έμπνευσης ακόμα και σήμερα. Είναι εκείνος που στα Πολιτικά, χαρακτήρισε τον άνθρωπο ως ένα ‘’ζώο έλλογο’’ και εξύμνησε την κοινωνική φύση του η οποία μέσα στην πόλη και την ομάδα εξυψώνεται.
Είναι εκείνος που όρισε την τραγωδία, που μελέτησε την τέχνη και το θέατρο ως το απαύγασμα της καλλιτεχνικής δημιουργίας του ανθρώπου. Ο ίδιος υπήρξε ένας σπουδαίος μελετητής παραδόσεων και γρίφων.
Θεωρώ πως αν μελετούσαμε και αναλύαμε σε βάθος την προσωπικότητα των δύο, θα έπρεπε να γραφούν τόμοι ολόκληροι, δεν επιδιώκω να εξαντλήσω τη μελέτη της ιδιοφυίας τους σε ένα μόνο άρθρο. Ωστόσο, θεωρώ πως δεν μπορούμε να ορίσουμε κάποιον ως σημαντικότερο του άλλου: είναι και οι δύο πυλώνες του ανθρώπινου πολιτισμού, δύο πνεύματα που θα κατευθύνουν και θα εμπνέουν την ανθρωπότητα για πάντα.
