Με έτρωγε εξαρχής η ανησυχία – ρωτήστε τα μαδημένα μου νύχια – αν θα πετύχω αντιπροσωπευτικά επεισόδια του GNTM ( Greece Next Top Model). Δεν άργησα, ευτυχώς, να ηρεμήσω, αφού τα τρία επεισόδια που παρακολούθησα, παρέα με τις έφηβες κοράκλες μου, όχι ολόκληρα βέβαια και όχι στην τηλεόραση, αλλά διαδικτυακά, για να γλιτώσουμε την ταλαιπωρία των διαφημίσεων, ήταν σχεδόν πανομοιότυπα. Άρα μπορούσα να διαμορφώσω μία αξιοπρεπώς τεκμηριωμένη εικόνα, χωρίς ιδιαίτερες σπατάλες χρόνου και φαιάς ουσίας. Εξάλλου, τα κορίτσια είχαν παρακολουθήσει ανελλιπώς τα προηγούμενα επεισόδια και μπορούσαν επομένως, να με κατατοπίσουν δεόντως αλλά και να μου λύσουν με άνεση ειδήμονα τις απορίες. Οπότε για ό,τι ενδιαφέρον και αξιόπιστο διαβάσετε στη συνέχεια, δοξάστε με, ενώ για ό,τι άνοστο και μη έγκυρο, ξέρετε σε ποιες θα ρίξετε το φταίξιμο!
Οι πρώτοι κύκλοι είχαν γυριστεί, πριν από μία δεκαετία περίπου. Τότε στα σχολεία, στα διαλείμματα, αντί για τα κλασικά κρυφτό, κυνηγητό, έπαιζαν GNTM. Κάποια κορίτσια υποδύονταν τα μοντέλα και πέρναγαν από ευφάνταστες δοκιμασίες κάτω από το αυστηροφανές βλέμμα κάποιων παιδιών που είχαν αναγορευτεί – συχνά με το έτσι θέλω – κριτές. Συχνά ήταν τα ξεκατινιάσματα, ενώ όχι σπάνια ξεσπούσαν καυγάδες ομηρικοί και εκτυλίσσονταν δράματα στου προαυλίου το stage! Αχ ωραία χρόνια! Τώρα λόγω κορωνοϊού αυτά τα παιχνίδια έχουν εκλείψει!
Οι συμμετέχοντες στο reality διαμένουν σε ένα πολυτελή ξενώνα, σε κοιτώνες, ξεχωριστά άντρες από γυναίκες. Να κρατηθεί κάποιο επίπεδο ηθικής, προφανώς και κυρίως. Γενικώς, από όσο ενθυμούμαι, στα realities οι συμμετέχοντες διαγωνιζόμενοι διάγουν βίο μαντρωμένο σαν τα πρόβατα. Μόνο που αντί για σκυλιά φύλακες, υπάρχουν πολλές κάμερες που τους παρα-φυλάνε, για να συλλέξουν στιγμές – ευκαιρίες υψηλής τηλεθέασης. Θραύσματα της πραγματικότητας αληθινών ανθρώπων, όχι ηθοποιών, σε αληθινές καταστάσεις. Πώς, αλήθεια, αντέχεται τόση αλήθεια;
Νέοι άνθρωποι, όμορφοι – σύμφωνα τουλάχιστον με τα πρότυπα της εποχής μας – με όνειρα. Θέλουν να αποδράσουν από την ανωνυμία. Και οι θεατές μαζευόμαστε να κάνουμε τις κρίσεις μας. Να γλιτώσουμε την κρίση μας οικονομική, κορωνοϊκή, προσωπική. Και παραπέρα: προχωρούμε στις συγκρίσεις μας, στις επικρίσεις μας και στις διακρίσεις μας. Αφιερώνουμε χρόνο και σάλιο για αδολέσχας συζητήσεις, για εγκώμια και για φτυσίματα. Ταυτιζόμαστε να ζήσουμε και εμείς το δικό τους αγώνα για υπέρβαση, το χτυποκάρδι τους γίνεται και δικό μας, η δικιά τους επιτυχία και δικιά μας. Όσο για τους άλλους που δεν τους πολυσυμπαθούμε – γιατί έχουμε προβεί από νωρίς στις κατηγοριοποιήσεις μας και τους διαχωρισμούς μας – πάντα σε εγρήγορση να τους κατηγορήσουμε, να τους αποδοκιμάσουμε. Να τους φτύσουμε. Ούξου, χαμένοι! Losers! Έξω! Έξω!
Οι θεατές έχουμε τη βαθιά ανάγκη να ταξιδέψουμε. Μακριά από τα προβλήματα να προσγειωθούμε σε μέρη, ακόμη και εξωτικά. Μας βοηθούν να χτίσουμε την ψευδαίσθηση μας το σκηνικό, φυσικό ή και τεχνητό. Δεν μπορείς να αρνηθείς ότι υπάρχει μία επίφαση αισθητικής, μία σοβαρή προσπάθεια να σε κάνουν να νιώθεις ωραία. Έτσι, αραχτοί στον καναπέ, μπορούμε ελεύθερα να εφησυχάσουμε, να αποχαυνωθούμε, αποπροσανατολισμένοι από την ουσία και το πραγματικό, να χαθούμε, να βουλιάξουμε στην πανδαισία των εντυπώσεων. Αλλά και να διδαχθούμε το μάθημά της ήσσονος προσπάθειας, της υπερπροβολής του εγώ, του ανταγωνισμού, για την ανάδειξη και το κέρδος. Έγνοια μας μην παραψηθεί το σάντουιτς στην τοστιέρα, το καφεδάκι να έχει τη σωστή ποσότητα ζάχαρης. Να γλυκαθούμε, αλλά όχι και να λιγωθούμε. Και πού είναι αυτό το delivery; Γιατί αργεί;
Κορμιά καλοσχηματισμένα, σμιλεμένα στα γυμναστήρια, όμορφα, όπως θα θέλαμε να ήμασταν, όταν ήμασταν νέοι, όπως θέλουμε να είμαστε τώρα, που είμαστε νέοι (δεν ισχύει αυτό για μένα). Αυτά τα κορμιά εμφανίζονται στο φιλοθεάμον κοινό γυμνά με δόσεις, με αφορμές φυσιολογικές, αθώες, όπως σηκώνονται το πρωί από το κρεβάτι, όπως ξεντύνονται, για να ενδυθούν τα ρούχα της δουλειάς, όταν ποζάρουν με εσώρουχα. Να μείνουν στα όρια που έχει θεσπίσει το ραδιοτηλεοπτικό συμβούλιο, φτάνοντας μερικές φορές στις παρυφές. Μην υπάρχει σοκ, να μην προσβληθεί η δημόσια αιδώς, αλλά να ικανοποιηθεί και η όρεξη του ματιού, να τα γλείψεις αυτά τα ωραία σώματα, έστω και με τα μάτια. Νόμιμα μέσα από την κλειδαρότρυπα. Και οι βρισιές στα ξεσπάσματα των πρωταγωνιστών κόβονται από σεμνοτυφία, αλλά τα ψιθυρίσματα, αν διαθέτουν πτυχές κουτσομπολίστικες, ιντριγκαδόρικες, γαργαλιστικές, αναδεικνύονται, μπορεί μάλιστα να συνοδεύονται και με υπότιτλους. Μη χάσουμε λέξη!
Και η αναγκαία διαφήμιση ενσωματωμένη στα πλάνα, μία παγίδα που δεν μπορείς να την αποφύγεις. Επιβάλλεται να δείξεις την κατανόηση του καταναλωτή, ε να βγούνε τα έξοδα, να είναι ποιοτική η παραγωγή, να πληρωθούν οι εργαζόμενοι. Να κοιτάξτε! Ένα γιαουρτάκι, μοντέλο που ποζάρει νωχελικά, η κάμερα το ακολουθεί μαγεμένη, εντυπώστε το όνομά του, ανοίξτε το σιγά-σιγά. Η μουσική επένδυση δίνει το ρυθμό. Και πάλι σιγά-σιγά ας το φάμε με υπερβάλλουσα διαφημιστική απόλαυση. Λογότυπα από μάρκες αυτοκινήτων, σαμπουάν, είδη ψιμυθίου κτλ κτλ, συνοδευόμενα από ευχαριστίες για τις εταιρείες και τις προσφορές τους κτλ κτλ. Ευχαριστίες στους χορηγούς και στους φωτογράφους κτλ κτλ. Φύρδην μίγδην. Αν το προϊόν δεν ανήκει στα διαφημιζόμενα, το όνομα χάνεται στην ομίχλη, να αποκρύψουμε τα προσωπικά δεδομένα που δεν φέρνουν κέρδη.
Μπορεί να γκρινιάξει κανείς ότι ίσως οι παρουσιαστές δεν τα ομιλούν τόσο καλά τα ελληνικά γι’ αυτό χρησιμοποιούν πολύ συχνά την αγγλική. Μάλλον θέλουν να φανούν πιο political ή μάλλον πιο reality correct, πιο μοδάτοι, πιο σύγχρονοι, πιο in. Ο εθνικός μας γλωσσολόγος, ο Μπαμπινιώτης, δεν έχει επέμβει ακόμη, μάλλον δεν τον έλκει αυτό το show, ε συγνώμη το θέαμα, αν και μάλλον θα ξεσήκωνε σταυροφορία, αν έπεφτε στην αντίληψή του ότι ελληνικότατες λέξεις κινδυνεύουν από βαρβάρους ανταγωνιστές ονόματι break, mood, stage, concept κτλ κτλ. Ωιμέ!
Και στο τέλος έρχεται η ψήφος των κριτών, η επιλογή ποιος θα μείνει μέχρι τέλους, ποιος θα επιβιώσει, ποιος θα πάρει το έπαθλο. Ποιος θα αποθεωθεί. Περιμένουμε με αγωνία να μας πάρει από το χέρι ο θριαμβευτής (ή ίσως και αγκαλιά) να επιβιβαστούμε στο τρένο με προορισμό τον παράδεισο. Δεν υποψιαζόμαστε καν το σοβαρότατο ενδεχόμενο να μας επιφυλάσσει αντιθέτως μία δυνατή σπρωξιά, να μας πετάξει στο αληθινό reality τις πεζής καθημερινότητας. Ούξου χαμένε! Loser! Έξω! Έξω!
