[punica-dropcap]Λ[/punica-dropcap]έγεται ότι η επίσημη μετάφρασης της λέξης είναι «η αγάπη για την τιμή», ωστόσο η συγκεκριμένη μετάφραση δεν είναι αρκετή ώστε να περιγράψει τις «αρετές» που κρύβονται σ’ αυτή τη μικρή λέξη. Το «φιλότιμο» δε μεταφράζεται. Βιώνεται. Με απλά λόγια ή το έχεις… ή δεν το έχεις. Θεωρείται ότι είναι ένας πολύπλοκος συνδυασμός αξιών που είναι δύσκολο να καθοριστεί. Συσσωρεύει πολλές θετικές έννοιες, ενώ ταυτόχρονα είναι μία μοναδική ελληνική έννοια. Πρόκειται για τρόπο ζωής! Έτσι δηλώνεται: «η αίσθηση του πως οι άνθρωποι νιώθουν την ανθρωπιά για το συνάνθρωπο». Σημαίνει ότι κάνω το σωστό και το έντιμο, έστω και αν τα συμφέροντα ή η ίδια η ζωή τίθενται σε κίνδυνο.
Φιλότιμο είναι να βασίζεις κάθε πράξη σου στην αίσθηση του καθήκοντος, της τιμής και του θάρρους. Μια εξαιρετική λέξη για να εκφράσει ο άνθρωπος τον εαυτό του! Συγκεντρώνει τις αρετές της τιμής, του θάρρους, της αυτοθυσίας για τον ανώτερο σκοπό, τη συμπόνια και τη γενναιοδωρία.
Μια επανάσταση, ένας τρόπος «ν’ αντιδράς ενάντια στη μικροπρέπεια και τα τετριμμένα» .Σημαίνει να σκέφτεσαι γι’ αυτούς που δεν ήταν και τόσο τυχεροί κι έτσι να μη ζεις μόνο για τον εαυτό σου! Όλα αυτά ενσωματώνουν τις κλασικές ιδέες.
Η αγάπη για την τιμή, λοιπόν, που είναι μέσα σου ενσταλάζεται γενεαλογικά. Το φιλότιμο, θα το βρει κανείς σε όλες τις μάχες. Στο πέρασμα των Θερμοπυλών, για παράδειγμα, οι πολεμιστές γνώριζαν ότι θα πεθάνουν – ήταν 300 Σπαρτιάτες εναντίον όλων των Περσών. Όμως δεν υπήρχε μεγαλύτερη δόξα από το να πεθάνουν για την πατρίδα τους, τον τρόπο ζωής τους.
Ο μεγάλος φιλόσοφος Θαλής υποστήριξε ότι το φιλότιμο είναι σαν την αναπνοή! Οι άνθρωποι ρισκάρουν τις ζωές τους για να προστατεύσουν άλλους ανθρώπους, θεωρώ ότι αυτό μας ξεχωρίζει σ’ ένα σημαντικό βαθμό και μας ταυτίζει με το φιλότιμο.
Ξεφυλλίζοντας κανείς τα εγκυρότερα διεθνή λεξικά συμπεραίνει αβίαστα πως η σημασία της συγκεκριμένης λέξης είναι σαφώς πολυδιάστατη. Συνεπώς, είναι δύσκολο να της αποδοθεί μια παραδοσιακή ερμηνεία.
Άλλωστε, περικλείει βασικές έννοιες όπως αυτή της τιμής, της περηφάνιας, της αξιοπρέπειας, της ιδανικής και κοινωνικά αποδεκτής συμπεριφοράς, της φιλοξενίας, του δεσμού και της ευθύνης των διαπροσωπικών σχέσεων.
Η λέξη αυτή όχι μόνο παραμένει αμετάφραστη προς τις ξένες γλώσσες, αλλά είναι αυταπόδεικτο ότι και οι ίδιοι οι Έλληνες δυσκολεύονται να συμφωνήσουν σ’ ένα ενιαίο ορισμό. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η έννοια αυτή γεννήθηκε και άνθισε στη χώρα που γέννησε τη σημαντικότερη αξία της ανθρωπότητας. Τη δημοκρατία. Επιπλέον, η φιλία και η τιμή, ελληνικές λέξεις που δένουν στη λέξη φιλότιμο, αποτελούσαν από τα ομηρικά χρόνια αδιάψευστη πυξίδα του ηθικού, αισθητικού και πρακτικού κανόνα ζωής.
Σ’ αυτό θα μπορούσε κάποιος να προσθέσει και την ομορφιά, τη θεία πύλη που οδηγούσε μόνο στο υψηλό και ωραίο χαρακτηρίζοντας τον ιδεώδη κλασικό άνθρωπο.
Έτσι, το φιλότιμο γίνεται λάβαρο μιας πρακτικής ηθικής που πάει χέρι-χέρι με την καλοσύνη και το φως της καθημερινότητας, ένας αρχαίος ναός σ’ ένα αιγαιοπελαγίτικο σπίτι.
ΤΟ ΦΙΛΟΤΙΜΟ ΜΠΟΡΕΙ Ν’ΑΛΛΑΞΕΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ…
