Είναι καλά τεκμηριωμένο από την εμπειρική έρευνα ότι τα παιδιά με Αναπτυξιακή Γλωσσική Διαταραχή (εφεξής ΑΓΔ) έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να βιώσουν άγχος, καθώς και άλλες κοινωνικο-συναισθηματικές και συμπεριφορικές δυσκολίες. Παρά ταύτα, υπάρχει μικρή συναίνεση ως προς το πώς εκδηλώνονται αυτές οι δυσκολίες.

Η ΑΓΔ χαρακτηρίζεται από εκφραστικές και προσληπτικές γλωσσικές δυσκολίες, επηρεάζοντας την καθημερινή ζωή και τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις των ατόμων. Εκτιμάται ότι επηρεάζει το 7,6% των παιδιών. Όπως και με άλλες νευροαναπτυξιακές διαταραχές, οι δυσκολίες των παιδιών με ΑΓΔ είναι καλά τεκμηριωμένες ότι επεκτείνονται σε ένα ευρύ φάσμα κοινωνικο-συναισθηματικών και συμπεριφορικών δυσκολιών. Ωστόσο, αυτά τα παιδιά συχνά παραλείπονται από τη σχετική παρέμβαση.

Οι εκδηλώσεις άγχους σε παιδιά με ΑΓΔ μπορεί να περιλαμβάνουν το κοινωνικό άγχος, το άγχος αποχωρισμού και το γενικευμένο άγχος.

• Περαιτέρω, η συναισθηματική δυσλειτουργία αφορά τη δυσκολία στη διαχείριση των συναισθημάτων η οποία οδηγεί σε εκρήξεις ή απόσυρση.
• Η επιμονή στην ομοιομορφία αφορά την έντονη προτίμηση για μία ρουτίνα και τη δυσκολία με τις απροσδόκητες αλλαγές ή τις μεταβάσεις.
• Οι κοινωνικές δυσκολίες αφορούν το ότι τα παιδιά με ΑΓΔ μπορεί να δυσκολεύονται με την επικοινωνία, οδηγώντας τα σε παρεξηγήσεις με τους άλλους ή σε απόσυρση.
• Τα προβλήματα συμπεριφοράς αφορούν τις δυσκολίες στην κατανόηση και την τήρηση των οδηγιών, οι οποίες μπορούν να ερμηνευθούν λανθασμένα ως κακή συμπεριφορά.
• Το οικογενειακό άγχος μπορεί να συσχετιστεί με το άγχος σε τυπικά αναπτυσσόμενα παιδιά, αλλά φαίνεται να έχει διαφορετική σχέση με το άγχος σε παιδιά με ΑΓΔ.

Η έρευνα

Η μελέτη της Burnley και των συνεργατών της (2023) είχε ως στόχο να εξετάσει τη συχνότητα των ευρύτερων κοινωνικο-συναισθηματικών και συμπεριφορικών δυσκολιών και του άγχους. Αρχικά, συμπληρώθηκε μια διαδικτυακή έρευνα από 107 γονείς είτε παιδιών με ΑΓΔ («δείγμα ΑΓΔ») είτε παιδιών τυπικής ανάπτυξης («τυπικό δείγμα») ηλικίας 6-12 ετών.

Αποτελέσματα

• Το ομάδα των παιδιών με ΑΓΔ σημείωσε σημαντικά υψηλότερη βαθμολογία σε όλες τις δηλώσεις των κοινωνικο-συναισθηματικών και συμπεριφορικών δυσκολιών από το τυπικό δείγμα: η βίωση άγχους (80,7%, p < ,05), η απαίτηση για ρουτίνα και ομοιομορφία (75,4%, p < ,001) και η συναισθηματική δυσλειτουργία (75,4%, p < ,001) ήταν οι πιο συχνές δυσκολίες που αναφέρθηκαν για τα παιδιά με ΑΓΔ, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.

• Το οικογενειακό άγχος και οι μηχανισμοί αντιμετώπισης βρέθηκαν να συσχετίζονται μόνο με την εκδήλωση άγχους στην ομάδα των τυπικά αναπτυσσόμενων παιδιών, όχι στην ομάδα των παιδιών με ΑΓΔ.
• Η «δυσανεξία στην αβεβαιότητα» και η «επιμονή στην ομοιομορφία» βρέθηκαν να διαμεσολαβούν πλήρως τη σχέση μεταξύ της διάγνωσης της ΑΓΔ και των συμπτωμάτων άγχους. Οι συνεντεύξεις με τους γονείς παρείχαν υποστήριξη στο πλαίσιο της ανάλυσης, ενώ παράλληλα υπογράμμισαν τις αισθητηριακές ευαισθησίες ως επίκεντρο για μελλοντική έρευνα.

Συμπεράσματα

Σημαντικά περισσότεροι γονείς παιδιών με ΑΓΔ ανάφεραν προβλήματα σε όλες τις δυσκολίες τις κοινωνικο-συναισθηματικές και συμπεριφορικές δυσκολίες σε σχέση με τους γονείς παιδιών τυπικής ανάπτυξης. Οι γονείς των παιδιών με ΑΓΔ φαίνεται να αντιμετωπίζουν καλά τις σύνθετες ανάγκες των παιδιών τους σε θέματα κοινωνικής ευαισθησίας. Η παρέμβαση η οποία εστιάζει στη δυσανεξία στην αβεβαιότητα μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση των δυσκολιών με το άγχος. Συμπεριφορές όπως η επιμονή στην ομοιομορφία θα πρέπει να διερευνηθούν περαιτέρω, ως πιθανοί δείκτες άγχους μεταξύ των παιδιών με ΑΓΔ. 

Βιβλιογραφία

Burnley, A., St Clair, M., Bedford, R., Wren, Y., & Dack, C. (2023). Understanding the prevalence and manifestation of anxiety and other socio-emotional and behavioural difficulties in children with Developmental Language Disorder. Journal of Neurodevelopmental Disorders, 15(1), 17. https://doi.org/10.1186/s11689-023-09486-w