Μάθετε πώς το Γνωσιακό-Συμπεριφορικό Δράμα βοηθά τα παιδιά να διαχειρίζονται τα συναισθήματα τους, να ενισχύουν την αυτοπεποίθησή τους και να αντιμετωπίζουν τις συμπεριφορικές τους δυσκολίες μέσα από το δημιουργικό θεατρικό παιχνίδι.
Κάθε παιδί έχει τη δική του ιστορία, τα δικά του συναισθήματα και τον δικό του τρόπο να εκφράζεται. Άλλα μιλούν με λόγια και άλλα με συμπεριφορές. Στις περιπτώσεις που τα λόγια δεν αρκούν και τα συναισθήματα μοιάζουν να ξεχειλίζουν, το παιχνίδι και η φαντασία μπορούν να γίνουν σύμμαχοι.
Το Γνωσιακό-Συμπεριφορικό Δράμα είναι μια σύγχρονη μέθοδος που συνδέει το θεραπευτικό θεατρικό παιχνίδι με τις αρχές της παιδοψυχολογίας. Μέσα από φανταστικά σενάρια, ρόλους και δημιουργική έκφραση, τα παιδιά μαθαίνουν να κατανοούν τις σκέψεις τους, να ρυθμίζουν τα συναισθήματα τους και να αποκτούν κοινωνικές δεξιότητες. Ιδανικό για παιδιά με συναισθηματικές ή συμπεριφορικές δυσκολίες, το Γνωσιακό-Συμπεριφορικό Δράμα αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο για την ψυχοσυναισθηματική ενδυνάμωσή τους.
Τί είναι το Γνωσιακό-Συμπεριφορικό Δράμα και σε ποιους απευθύνεται;
Το Γνωσιακό-Συμπεριφορικό Δράμα αποτελεί μια ολοκληρωμένη θεραπευτική προσέγγιση, όπου η δραματοποίηση των καταστάσεων και η υποκριτική ρόλων συνδυάζονται με τις τεχνικές της γνωστικής-συμπεριφορικής θεραπείας. Μέσα από εικονικά σενάρια και καθοδηγούμενες θεατρικές αλληλεπιδράσεις, τα παιδιά ενθαρρύνονται να αναγνωρίζουν τις σκέψεις τους και τα συναισθήματά τους, να πειραματίζονται με νέους τρόπους αντίδρασης και να αναπτύσσουν δεξιότητες αυτορρύθμισης και επικοινωνίας.
Αυτή η μέθοδος απευθύνεται κυρίως σε παιδιά που εμφανίζουν συναισθηματικές και συμπεριφορικές δυσκολίες, όπως άγχος, χαμηλή αυτοεκτίμηση, παρορμητικότητα, δυσκολία στην κοινωνική αλληλεπίδραση και τη διαχείριση του θυμού τους ή ακόμη και ήπια ΔΑΦ ή ΔΕΠΥ.
Η βιωματική φύση του δράματος δίνει στα παιδιά τη δυνατότητα να εξωτερικεύσουν τις δύσκολες εμπειρίες τους και να εξασκήσουν εναλλακτικές συμπεριφορές, σε ένα πλαίσιο παιχνιδιού που είναι ασφαλές και διασκεδαστικό.
Πώς λειτουργεί το Γνωσιακό-Συμπεριφορικό Δράμα στην πράξη;
Στην πράξη, το παιδί συμμετέχει σε δομημένες θεατρικές δραστηριότητες που έχουν σαφή στόχο και θεραπευτική κατεύθυνση. Για παράδειγμα, μπορεί να υποδυθεί έναν ήρωα που αντιμετωπίζει έναν φόβο ή μια δυσκολία. Μέσω της επαφής του με αυτό το σενάριο, έρχεται σε επαφή με καταστάσεις που αντανακλούν τις πραγματικές εμπειρίες της καθημερινότητάς του. Με τη βοήθεια του θεραπευτή, το παιδί έχει την ευκαιρία να κατανοήσει τί σκέφτεται και πώς αισθάνεται, να αναγνωρίσει τις λανθασμένες ερμηνείες της πραγματικότητας και να πειραματιστεί με πιο λειτουργικές αντιδράσεις.
Η μέθοδος αξιοποιεί στοιχεία όπως η φαντασία, το χιούμορ, η μεταφορά και ο συμβολισμός, διευκολύνοντας την προσέγγιση δύσκολων θεμάτων με τρόπο αποδεκτό και προσαρμοσμένο στην ηλικία του παιδιού. Ο θεραπευτής λειτουργεί ταυτόχρονα ως “σκηνοθέτης”, υποστηρικτής και καθοδηγητής του παιχνιδιού, ενώ διατηρεί σαφή θεραπευτικό στόχο πίσω από κάθε δραστηριότητα.
Advertising
Ένα παράδειγμα εφαρμογής της θεραπείας θα μπορούσε να αφορά ένα παιδί με δυσκολία διαχείρισης του θυμού του. Στο πλαίσιο του Γνωσιακού-Συμπεριφορικού Δράματος, δίνεται σε αυτό το παιδί ο ρόλος ενός ιππότη που “φούντωνε” από θυμό όταν του έπαιρναν τη σειρά. Τα υπόλοιπα παιδιά, μαζί με τον θεραπευτή, παίζουν μια ιστορία όπου ο ιππότης πρέπει να βρει “μαγικούς τρόπους” για να ηρεμήσει: να πάρει βαθιές ανάσες, να ζητήσει βοήθεια ή να μετρήσει μέχρι το 5 πριν αντιδράσει. Στο τέλος της ιστορίας, ο “ιππότης” έχει καταφέρει να λύσει το πρόβλημά του, αφού βρήκε μια αντισταθμιστική τεχνική για να διαχειριστεί τον θυμό του.
Ο ρόλος της Χάρις Καρνέζη
Η Χάρις Καρνέζη, Ψυχολόγος και Δραματοθεραπεύτρια, υπήρξε πρωτοπόρος στην εισαγωγή και ανάπτυξη του Γνωσιακού-Συμπεριφορικού Δράματος στην Ελλάδα. Μέσα από την πολυετή της εμπειρία στον χώρο της ψυχολογίας και της θεραπείας μέσω της τέχνης, ανέπτυξε ένα πρωτότυπο μοντέλο παρέμβασης το οποίο εστιάζει στην ενδυνάμωση της αυτοεικόνας των παιδιών, στην καλλιέργεια της ενσυναίσθησης και στην απόκτηση κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων μέσα από το θεατρικό παιχνίδι.
Η συμβολή της Καρνέζη είναι καθοριστική, καθώς έθεσε θεωρητικά και πρακτικά θεμέλια για τη χρήση του δράματος ως ψυχοθεραπευτικό μοντέλο με σαφές γνωστικό-συμπεριφορικό υπόβαθρο. Το έργο της αξιοποιείται σε ατομικές και ομαδικές θεραπείες από παιδοψυχολόγους, ειδικούς παιδαγωγούς και λογοθεραπευτές, σε θεραπευτικά και εκπαιδευτικά πλαίσια σε όλη την Ελλάδα.
Τί κερδίζει το παιδί;
Μέσα από τη συμμετοχή του σε ένα πρόγραμμα Γνωσιακού-Συμπεριφορικού Δράματος, το παιδί μαθαίνει να εκφράζει τα συναισθήματα του με λέξεις, αντί με εκρήξεις θυμού ή με απόσυρση. Κατανοεί τις σκέψεις που επηρεάζουν τη συμπεριφορά του και μπορεί σταδιακά να τροποποιήσει τις δυσλειτουργικές του αντιδράσεις, όπως η επιθετικότητα ή η απόσυρση. Επίσης, το παιδί ενισχύει την αυτοεκτίμησή του, αποκτά μεγαλύτερη αυτογνωσία και αναπτύσσει καλύτερες σχέσεις με τους συνομιλήκους του και τους ενήλικες στο περιβάλλον του.
Η σταδιακή εξάσκηση νέων δεξιοτήτων μέσα στο ασφαλές πλαίσιο του θεατρικού παιχνιδιού, βοηθά το παιδί να μεταφέρει αυτά που έμαθε στην καθημερινότητά του. Αυτός ο μετασχηματισμός, από τη φανταστική σκηνή στη ζωή, είναι το πιο σημαντικό αποτέλεσμα της παρέμβασης.
Η συμβολή του γονέα
Η συνεργασία με τους γονείς αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της μεθόδου. Οι γονείς συχνά ενημερώνονται για τη θεματική των συνεδριών και λαμβάνουν καθοδήγηση για το πώς μπορούν να υποστηρίξουν το παιδί στο σπίτι. Αυτή η συνέργεια ενισχύει την σταθερότητα των αλλαγών και ενδυναμώνει τον γονέα στον ρόλο του ως συνοδοιπόρου στην ανάπτυξη του παιδιού.
Παράλληλα, οι γονείς μπορούν να ενισχύσουν την ψυχική ανθεκτικότητα του παιδιού τους με απλά “δράματα” στο σπίτι. Αν για παράδειγμα το παιδί τους φοβάται να μιλήσει, μπορούν να δημιουργήσουν ένα παιχνίδι ρόλων όπου το παιδί, είναι ο δάσκαλος, και ο γονιός, ο μαθητής με αυτόν τον φόβο.
Συμπεράσματα
Το Γνωσιακό-Συμπεριφορικό Δράμα, με εργαλείο το θέατρο γίνεται κάτι περισσότερο από ένα δημιουργικό παιχνίδι. Είναι μια σύγχρονη θεραπευτική μέθοδος που σέβεται τον εσωτερικό κόσμο του παιδιού, ενώ του προσφέρει τα απαραίτητα εργαλεία για να κατανοήσει και να αλλάξει τον τρόπο που σκέφτεται, αισθάνεται και συμπεριφέρεται. Για πολλούς γονείς, αποτελεί ένα πολύτιμο μονοπάτι κατανόησης και υποστήριξης του παιδιού τους –και για τα ίδια τα παιδιά, είναι ένας τρόπος να μεταμορφώσουν τους “δράκους” τους, σε συμμάχους.
Advertising
Βιβλιογραφία
Beck, J. S. (2011). Cognitive Behavior Therapy: Basics and Beyond (2η έκδ.). Guilford Press.
Jennings, S. (1999). Introduction to Dramatherapy: Theatre and Healing – Ariadne’s Ball of Thread. Jessica Kingsley Publishers.
Καρνέζη, Χ. (2011). Δραματοθεραπεία και παιχνίδι ρόλων σε παιδιά με συναισθηματικές δυσκολίες. Ελληνικά Γράμματα.
Landy, R. J. (1993). Persona and Performance: The Meaning of Role in Drama, Therapy, and Everyday Life. Guilford Press.
North American Drama Therapy Association. (2020). What is Drama Therapy? Ανακτήθηκε 1 Ιουνίου 2025 από https://www.nadta.org/what-is-drama-therapy
